Luangpor Paisal Visalo‘s Podcast (ธรรมะ จาก หลวงพ่อไพศาล วิสาโล)

25670921pm--ชีวิตบนเส้นลวด

21 ก.ย. 67 - ชีวิตบนเส้นลวด : ถ้าเราตระหนักว่า ชีวิตคนเราจะว่าไปมันก็เสี่ยงไม่ต่างจากคนที่เดินไต่ลวดบนตึกสูง ๆ จึงต้องมีความระมัดระวัง มีสติอยู่เสมอไม่ว่าทำอะไรก็ตาม แม้จะเป็นสิ่งที่ทำมาเป็นพัน ๆ หมื่น ๆ ครั้งแล้ว อย่างการเคี้ยวข้าว เราเคี้ยวข้าวไม่รู้เป็นแสนหรือเป็นล้านครั้ง แต่ถ้าวันใดที่เราไม่ระวัง ไม่มีสติ สนทนาเฮฮากัน หรือว่าไถโทรศัพท์มือถือ อาหารติดคอเมื่อไหร่ก็อาจจะตายได้ หรือว่าหมากฝรั่งติดคอ แค่ 4-5 นาทีเท่านั้นก็กลายเป็นผักแล้ว

ยังไม่นับประเภทว่า หัวใจหยุดเต้นเพราะว่าหลอดเลือดหัวใจมันตีบมันตัน หรือหลอดเลือดสมองแตก แบบนี้ก็ตายได้เร็วเหมือนกัน พูดง่าย ๆ คือ คนเรามีโอกาสตายได้ตลอดเวลา เหมือนกับคนที่เดินบนลวด แล้วอยู่ ๆ ก็ตกลงมา เพราะว่าไม่สามารถจะเลี้ยงตัวได้ต่อเนื่อง ถ้าเราคิดแบบนี้ มันก็ทำให้เราเกิดความใส่ใจกับการมีสติในการดำเนินชีวิต แล้วยิ่งถ้าเวลาเราทำงาน ทำด้วยความใส่ใจอยู่กับปัจจุบัน มันก็ทำให้เราสามารถจะทำได้อย่างต่อเนื่อง โดยไม่ท้อ ไม่ทิ้งกลางคัน ไม่เครียด ไม่วิตก เรียกว่า งานก็ได้ผล คนก็เป็นสุข

 

ฉะนั้นถ้าเราระลึกแบบนี้อยู่เสมอ อย่างน้อย ๆ ก็นึกถึงพุทธพจน์อย่างที่เราสวดเมื่อสักครู่ “บุคคลไม่ควรตามคิดถึงสิ่งที่ล่วงไปแล้วด้วยอาลัย และไม่พึงพะวงถึงสิ่งที่ยังมาไม่ถึง” พระพุทธเจ้าสอนให้อยู่กับปัจจุบัน ไม่ใช่ว่าไม่คิดถึงอดีตเลย เพียงแต่ว่าอย่าจมอยู่กับอดีตจนขาดสติ หรืออย่าไปพะวงกับอนาคตจนกลุ้มอกกลุ้มใจ ไม่ใช่เฉพาะอดีตที่เจ็บปวดอย่างเดียว แม้กระทั่งอดีตที่เคยรุ่งโรจน์ก็อย่าให้อดีตมาดึงเราออกจากปัจจุบัน แล้วก็อย่าทิ้งปัจจุบันจนไปอยู่กับอนาคต ถ้าเราทำอย่างนั้นเมื่อไหร่มันก็เสี่ยง อาจจะเหมือนคนที่เดินไต่ลวด แล้วอยู่ดี ๆ ก็ตกลงมาเพราะว่าไม่มีสติอยู่กับการเดินแต่ละก้าว ๆ ก็ได้ 

25670920pm--เผชิญความกลัวด้วยสติ

20 ก.ย. 67 - เผชิญความกลัวด้วยสติ : แต่บางทีการยอมเผชิญหน้ากับมัน กลับพบว่า มันไม่มีอะไรที่น่ากลัว ความเครียดที่เคยเกิดขึ้นกับการต่อสู้ ขัดขืน หรือวิ่งหนี มันก็หายไป กลายเป็นความผ่อนคลาย เพราะฉะนั้น เวลาเรามีความรู้สึกใด ๆ ที่มารบกวนจิตใจ อาจจะไม่ใช่แค่ความกลัว อาจจะเป็นความรู้สึกผิด หรือแม้แต่อารมณ์อื่นก็ตาม รวมทั้งความคิดด้วย การที่ครูบาอาจารย์สอนว่า อย่าไปกดข่มมัน อย่าไปต่อสู้กับมัน แค่ให้รู้ซื่อ ๆ นี่มันเป็นวิธีการที่ช่วยได้มาก มีพลังมาก

สมัยพุทธกาล มีพระจำนวนมากโดนมารมาหลอก อย่างพระสมิทธิ ภาวนาอยู่ในป่า ปรากฏว่าโดนมารมาหลอกด้วยการทำให้เกิดแผ่นดินไหว พระสมิทธิก็หนีเลย หนีไปเชตวัน พระพุทธเจ้าถามว่าเกิดอะไรขึ้น พระสมิทธิก็เล่าให้ฟัง

 

พระพุทธเจ้าบอกว่า ทีหลัง เวลามันมีแบบนี้อีกนะ พูดกับมารเลยว่า “มาร เรารู้จักเจ้าเสียแล้ว เจ้าทำอะไรเราไม่ได้อีกแล้ว” พระสมิทธิก็เชื่อ พอไปภาวนาอีก เจอแผ่นดินไหวอีก พระสมิทธิรู้เลยว่า ฝีมือมาร ก็เลยบอกว่า “มาร เรารู้แล้วว่าคือเจ้า” แค่นี้ มารก็ถอยหนีเลย มารมันจะมีฤทธิ์มากมายเพียงใด แม้มันจะมีฤทธิ์มากมายกว่ามนุษย์ แต่สิ่งที่มันกลัวคือ การถูกรู้ทัน ไม่ต้องหนีมัน แค่เผชิญหน้ากับมัน แล้วก็บอกมันว่า เรารู้ทันมัน

 

ทุกอารมณ์ต่าง ๆ ก็เหมือนกัน ถ้าเรารู้ทันมัน มันก็พ่ายแพ้ อยู่ที่ว่าเราจะรู้ทัน เพราะมีสติมากพอหรือเปล่า ส่วนใหญ่นี่พอมีความกลัว ก็หนีเลย หนี แล้วก็ปล่อยให้มันหลอกหลอนไล่ล่า แต่ถ้าเราหันหน้าเผชิญกับมัน เราก็สามารถที่จะถอนพิษสง หรือว่าทำให้มันหมดอำนาจขึ้นมาได้

 

การรู้ซื่อ ๆ หรือการเผชิญหน้ากับอารมณ์ต่าง ๆ ที่เคยรบกวนหลอกหลอนเรา จึงเป็นวิธีการที่สำคัญมากที่ไม่ว่าในยามสุข หรือในยามทุกข์ ในยามปกติ หรือยามป่วยไข้ มันเป็นวิธีที่ทรงพลังมาก ในการที่จะพาใจของเราให้กลับมาเป็นปกติ 

25670919pm--ปฎิบัติผิด จิตก็เพี้ยน

19 ก.ย. 67 - ปฎิบัติผิด จิตก็เพี้ยน : ที่จริงครูบาอาจารย์ท่านก็สอนถูก แต่ว่านักปฏิบัติจำนวนมากเอามาใช้ผิด ๆ เพราะว่าพกพาเอาความคาดหวังที่ผิดมาด้วย คือ ปฏิบัตินี่มันต้องไม่มีความคิด ปฏิบัติเพื่อดับความคิด อันนี้เป็นความเข้าใจผิด ไม่ได้เข้าใจว่า ที่จริงแค่รู้ทันมันเท่านั้นเอง อะไรเกิดขึ้นก็รู้

ปฏิบัติผิดอีกอย่างหนึ่ง คือไหลไปตามความคิด ตรงนี้ที่ทำให้หลายคนเกิดอาการซึมเศร้า วิตกกังวลสูง เพราะว่าพอมันคิดถึงเรื่องที่เจ็บปวดในอดีต ก็จมอยู่กับความคิดเหล่านั้น หรือพอกังวลกับเรื่องที่ยังไม่เกิดขึ้น ก็ไปจมพะวงอยู่กับเรื่องเหล่านั้น แล้วก็จมไม่เลิก เพราะว่าทั้งวันไม่ได้ทำอะไร

 

ถ้าเป็นอยู่ที่บ้าน ก็ทำนู่นทำนี่ ระหว่างที่ทำนั่นทำนี่ พูดคุยกับคน มันก็ลืม มันก็วาง เรื่องที่เคยทำให้เจ็บปวด เคยทำให้ทุกข์ แต่พอมาปฏิบัติ มันมีเวลาว่างทั้งวัน แล้วคนที่ปฏิบัติไม่ถูก ใจมันก็จะไหลไปในความคิด จมอยู่กับเรื่องราวในอดีต หรือไม่ก็ไปพะวง จมอยู่กับการปรุงแต่งเกี่ยวกับภาพในอนาคต เรื่องงานการ เรื่องการเรียน เรื่องพ่อแม่ เรื่องเจ็บป่วย ฉะนั้นจากที่ไม่เคยกังวลก็เลยกังวลหนัก ที่ไม่ซึมเศร้าก็เลยซึมเศร้าไปเลย

 

เพราะฉะนั้น คนที่มีปัญหาทางจิตอยู่แล้ว อาตมาไม่แนะนำให้มาทำสมาธิ หลายคนเป็นโรคซึมเศร้า หลายคนมีลูกซึมเศร้า อยากจะให้มาปฏิบัติ อาตมาบอกว่าอย่าเลย เพราะว่าพอมาแล้ว อาการจะหนักกว่าเดิม 

25670918pm--มีสติเมื่อไหร่ ใจปลอดภัยเมื่อนั้น

18 ก.ย. 67 - มีสติเมื่อไหร่ ใจปลอดภัยเมื่อนั้น : พอพูดถึงชัยภูมิ เราก็มักนึกจะนึกถึงชัยภูมิในศึกสงคราม แต่คนเราแม้จะไม่ได้สู้รบตบมือกับใคร แต่ว่าในใจเราก็มีศึกสงครามอยู่ในบางครั้ง กับกิเลส กับความทุกข์ บ่อยครั้งเราก็แพ้ ถูกกิเลสครอบงำ เพราะปล่อยให้ความหลงมันครองใจ แต่ถ้าเรามีชัยภูมิอยู่ข้างในใจ เป็นชัยภูมิที่เปรียบเหมือนกับถิ่นของพ่อ อย่างที่พระพุทธเจ้าตรัสคือความรู้สึกตัว

การที่จิตอยู่ในภาวะของความตื่นรู้ เต็มตื่น เพราะมีสติ เป็นสติที่เรียกว่าสัมมาสติ มันก็ทำให้เรามั่นคง ไม่ว่าจะมีภัยมาคุกคามอย่างไร และหมอคนนั้นพอบอกให้คนไข้จินตนาการถึงที่ที่ปลอดภัย ซึ่งสุดท้ายเขาก็พบว่ามันอยู่กลางใจของเขานี่เอง มันเหมือนกับว่าเขามีชัยภูมิ เพราะฉะนั้นถึงแม้เขาจะร่างกายเจ็บป่วย แต่ใจก็ไม่ได้ทุกข์เท่าไหร่ มีความสงบมั่นคงผ่อนคลาย

 

พวกเราก็ต้องมีสิ่งนี้อยู่ในใจ ที่จริงก็มีอยู่แล้ว เพียงแต่ต้องรู้จักค้นพบให้เจอ และเข้าถึงให้ได้ จะเรียกว่าถิ่นของพ่อ จะเรียกว่าที่ที่ปลอดภัย หรือชัยภูมิ ก็แล้วแต่ และการเจริญสติของเรา จะช่วยเบิกทางให้เราได้ค้นพบสิ่งที่เป็นจุดพักพิง หรือจุดที่ปลอดภัย ที่สามารถจะเป็นชัยภูมิให้กับชีวิตจิตใจของเราก็ได้ 

25670917pm--ดูแลใจอย่าให้เผลอยึด

17 ก.ย. 67 - ดูแลใจอย่าให้เผลอยึด : แล้วการฝึกสติ การทำความรู้สึกตัวนี้ จริงๆ นอกจากการเจริญสติในรูปแบบแล้วนะ เราสามารถฝึกในชีวิตประจำวันก็ได้ เวลาเราวางของให้วางอย่างมีสติ วางด้วยความรู้สึกตัว วันๆ หนึ่งเราวางของเป็น 100 ชิ้น ไม่ว่าจะเป็นช้อน ยาสีฟัน แปรงสีฟัน ขัน เสื้อผ้า ถ้าเราฝึกสติ เริ่มจากการรู้จักวางของอย่างมีสติ อย่างมีความรู้สึกตัว ทำได้ครึ่งหนึ่งก็ถือว่าใจได้พัฒนาแล้ว

ถ้าเราฝึกวางของด้วยมืออย่างมีสติ มันก็ช่วยทำให้ใจเรานี้ไม่เผลอยึดอะไรง่ายๆ หรือไม่เผลอยึดด้วยความหลง มันสัมพันธ์กันนะ ฝึกมือให้รู้จักวางของอย่างมีสติ มีความรู้สึกตัว มันก็จะเป็นการฝึกใจไม่ให้ไปยึดด้วยความหลง ด้วยความเผลอ และนั่นก็ทำให้ใจเราไม่ทุกข์ ไม่ถูกบีบคั้นด้วยอารมณ์ต่างๆ ที่เป็นอกุศล 

25670916pm--มีสติเป็นเครื่องรักษาใจ

16 ก.ย. 67 - มีสติเป็นเครื่องรักษาใจ 

25670915pm--เรียนรู้ของดีจากใจเรา

15 ก.ย. 67 - เรียนรู้ของดีจากใจเรา : มีผู้รู้เขาบอกว่า ความโกรธถ้าไม่ไปทำอะไรกับมัน มันก็จะหายไปภายใน 90 วินาที แต่ที่จริงมันหายไปเร็วกว่านั้น มันดับเร็วกว่านั้น แต่หลายคนทนไม่ได้ที่จะรอให้มันดับไปเอง 90 วินาที ก็พยายามกดข่มมัน ปรากฏไปต่ออายุให้มัน ยาวเป็น 900 วินาทีเลย หรือยาวเป็นชั่วโมง นี่เพราะว่าไม่รู้จักเท่าทันมัน ด้วยการรู้ซื่อ ๆ

ต่อไปไม่ใช่แค่รู้เท่าทัน เราจะได้บทเรียนจากมัน เราจะรู้สัจธรรมจากมันว่า เออ ใจเราไม่เที่ยงเลย แล้วความไม่เที่ยงของใจ มันทำให้เราเข้าใจความไม่เที่ยงของกาย และความไม่เที่ยงของใจ ความไม่เที่ยงของกาย ก็ทำให้เราตระหนักชัดถึงความไม่เที่ยงของโลก ของชีวิต รวมทั้งสิ่งที่เคยสร้างความทุกข์ให้กับเรา มันก็ไม่เที่ยงเหมือนกัน มันก็ไม่แน่นอน อย่างที่เขาพูดว่าแล้วมันก็จะผ่านไป

 

อันนี้เป็นสิ่งสำคัญ สำคัญกับความสงบ เพราะความสงบส่วนใหญ่ก็เกิดขึ้นชั่วครั้งชั่วคราว กลับไปบ้านก็ไม่สงบ แต่ถ้าเราเข้าใจว่า อะไร ๆ ก็ไม่แน่นอน รู้จักยอมรับสิ่งต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นได้ รู้เท่าทันความคิดและอารมณ์ และเห็นถึงความไม่เที่ยงของสิ่งต่าง ๆ มันก็ทำให้ใจเราไม่ไปยึดมั่นสำคัญหมายกับสิ่งต่าง ๆ จนเป็นทุกข์เมื่อมันไม่เป็นไปดั่งใจ ความสงบก็ไม่เที่ยง เมื่อรู้เช่นนี้เราก็ไม่โหยหา ไม่ยึดติดในความสงบ ไม่สงบเราก็ไม่หวั่น เราก็ไม่ตระหนก เพราะเรายอมรับมันได้ อันนี้แหละคือสิ่งที่เราจะได้เรียนรู้จากการมาเฝ้าดูใจของเรา 

25670914pm--อย่าโทษคนอื่นจนลืมมองตน

14 ก.ย. 67 - อย่าโทษคนอื่นจนลืมมองตน : แต่ที่จริงการสูญเสียทรัพย์ไม่ได้ทำให้เราทุกข์ ที่เราทุกข์เพราะเราไปยึดในทรัพย์ว่าเป็นของเรา ถ้าเราลองมาแก้ที่ใจบ้างว่า ใครเขาจะขโมยไป ช่างมัน อย่างน้อยฉันก็มีเวลาที่จะออกไปเที่ยวข้างนอกบ้าง หรือว่าไม่ต้องทำงานหนักก็ได้ ทำใจว่ามันจะขโมย ก็ขโมยไป เรียกว่าปล่อยวางในทรัพย์ อันนี้ก็มีความสุขได้โดยที่ไม่ต้องเหนื่อยกับการทำงานหนัก

ไม่ใช่ว่าจะต้องหาทางป้องกันไม่ให้คนมาขโมยทรัพย์สมบัติเสมอไป ต้องทำที่ใจด้วย แก้ที่ใจก็คือว่าไม่ยึดว่าทรัพย์นั้นเป็นของเรา เพราะพอเราไปยึดว่าทรัพย์เป็นของเรา เราก็เป็นของมันเลย อย่างกรณีนี้เห็นได้ชัดเลยว่า แกไปยึดว่าบ้านนี้เป็นของแก สุดท้ายแกก็เป็นของบ้านไปเลย ไม่ไปไหนเฝ้าแต่บ้าน บ้านมันควรจะรับใช้เรา แต่ว่าชายคนนี้รับใช้บ้าน เฝ้าบ้านจนตายคาบ้านเลย

 

อันนี้เพราะไปยึดว่าบ้านเป็นของเรา หรือบ้านเป็นของกู แต่ว่ากลายเป็นว่ากูก็เป็นของบ้านไปแล้ว เพราะฉะนั้นต้องทำงานหาเงิน ทำงานเหนื่อย เพื่อที่จะปกปักรักษาบ้านนี้เอาไว้ รวมทั้งทรัพย์สมบัติ ทรัพย์สิ่งของด้วย แล้วก็ไม่ยอมไปไหน ถ้าหากว่าลองฝึกใจสักหน่อยว่า เราก็พยายามป้องกันไม่ให้ทรัพย์สมบัติถูกขโมย แต่ถ้ามันจะถูกขโมยไปก็ไม่เป็นไร ช่างมัน ปล่อยวางซะบ้าง มันก็จะสุขได้ ไม่ใช่ว่าเราทุกข์เพราะสูญเสียทรัพย์ แต่ทุกข์เพราะไปยึดในทรัพย์นั้นต่างหาก อันนี้คือสิ่งที่คนไม่ได้มอง ก็จะไปแก้ที่นอกตัว ไปจัดการกับสิ่งภายนอก จนลืมจัดการหรือแก้ที่ใจของตัว 

25670913pm--ร้ายกลายเป็นดีได้หากวางใจเป็น

13 ก.ย. 67 - ร้ายกลายเป็นดีได้หากวางใจเป็น : คนเรานี้ต้องรู้จักในการเปลี่ยนเคราะห์ให้เป็นโชค เราก็ไม่รู้ว่าเราจะเจออะไรในวันข้างหน้า อาจจะเจอความพิการ อาจจะเจอความเจ็บป่วย อาจจะเจอความผิดหวัง อาจจะเจอความสูญเสีย แต่ถ้าหากว่าเรารู้จักที่จะเปลี่ยนความทุกข์ ให้กลายเป็นความไม่ทุกข์ อย่างที่หลวงพ่อคำเขียนว่า หรือรู้จักปรับมุมมองของเรา แทนที่จะเห็นว่าความพิการ หรือว่าเคราะห์เหล่านี้ มันเป็นสิ่งที่เลวร้าย แต่มองว่ามันเป็นประโยชน์

มันไม่ใช่ง่ายที่คนพิการคนหนึ่ง จะเห็นว่าความพิการมีคุณค่า แต่ว่าชายหนุ่มคนนี้สามารถจะมองเห็นได้ ทั้ง ๆ ที่แกก็อาจจะไม่สนใจธรรมะ แต่แกกลับขอบคุณความพิการ​ เวลาเราเจอสิ่งที่ไม่สมหวัง สิ่งที่มันเป็นเคราะห์ แทนที่เราจะเอาแต่บ่นก่นด่าชะตากรรมของตัวเอง หรือโทษคนนั้นคนนี้ ลองตั้งหลักให้ดี เราจะพบว่ามันมีประโยชน์ สามารถจะเป็นจุดเริ่มต้นให้เราทำสิ่งดี ๆ ให้กับตัวเอง และกับผู้อื่นได้ 

25670912pm--หาตัวช่วยให้กับใจใฝ่ดี

12 ก.ย. 67 - หาตัวช่วยให้กับใจใฝ่ดี : อย่างไรก็ตาม แม้ตัวช่วยจะมีประโยชน์ แต่เราจะไปพึ่งพาตัวช่วยไปตลอดเวลาก็ไม่ได้ เช่น หลายคนบอกว่า เวลามาวัดแล้วรู้สึกสงบ ไม่เหมือนเวลาอยู่บ้าน หรือเวลาทำงานทำการ อันนี้มันก็ดีอยู่ ความสงบช่วยทำให้สติเติบโตได้ไว ความรู้สึกตัวกลับมาเร็ว​ แต่เราก็ต้องระวังที่จะไม่พึ่งพาหรือพึ่งพิงตัวช่วย เพราะไม่อย่างนั้นจะติดตัวช่วย เช่น ติดสถานที่ที่มันสงบ ๆ เราต้องรู้จักทิ้ง หรือวางตัวช่วยลงบ้าง ไปเจอ หรือไปปฏิบัติ ท่ามกลางสิ่งแวดล้อมที่มันวุ่นวาย นอกจากแวดล้อมด้วยกัลยาณมิตรแล้ว บางทีอาจจะไปเจอกับมิตรที่ไม่ค่อยน่ารัก หรือไม่เป็นมิตรเลย ก็เพื่อจะได้เจริญสติ ได้ฝึกสติ ให้เราสามารถที่จะรับมือกับสิ่งกระทบต่าง ๆ ได้

แล้วไม่ใช่แค่สิ่งกระทบภายนอกอย่างเดียว แม้กระทั่งกิเลสภายใน เราก็ต้องฝึก ให้สติ หรือความรู้สึกตัว หรือปัญญา มันมีกำลังพอที่จะจัดการกับความหลง ความเห็นแก่ตัว หรือกิเลสได้ โดยที่ไม่ต้องอาศัยตัวช่วย อย่างที่ได้พูดมา

 

ตัวช่วยมีประโยชน์ แต่ว่าอย่าพึ่งพิงหรือพึ่งพามันมาก ไม่อย่างนั้นจะติด ขาดตัวช่วยเมื่อไหร่ ก็เสียท่ากิเลส เสียท่าความหลงเมื่อนั้น อันนั้นมันไม่ใช่ทาง เราต้องสามารถจะพัฒนาสติ ความรู้สึกตัว ปัญญา ให้มีกำลังเหนือกิเลสหรือความหลงให้ได้