Luangpor Paisal Visalo‘s Podcast (ธรรมะ จาก หลวงพ่อไพศาล วิสาโล)

25671130pm--ความสงบพบได้ที่ใจเรา

30 พ.ย. 67 - ความสงบพบได้ที่ใจเรา : จริงๆ เรื่องนี้ มันก็สอนใจ ถ้าเรามองให้ลึกซึ้ง ในขณะที่ผู้คนแสวงหาความสุข แล้วก็ดั้นด้นไปที่ต่างๆ เพื่อหาความสุข หรือเพื่อหาเงินหาทอง ด้วยความหวังว่าจะทำให้ตัวเองมีความสุข​ แต่ที่จริงแล้ว ความสุขมันไม่ได้อยู่ที่ไหน มันอยู่ที่ใจเรานั่นเอง ผู้คนจำนวนมาก ไม่ค่อยมองว่าจริงๆ แล้ว สิ่งที่มีค่ามากที่สุด มันมีอยู่แล้วที่ใจเรา หรืออยู่กับตัวเราอยู่แล้ว

แต่บางครั้ง มันก็จำเป็นที่จะต้องออกไปแสวงหาข้างนอก เพื่อที่เราจะได้มาพบว่า จริงๆ แล้ว ของดีมันมีอยู่แล้วที่ตัวเรา

 

คนหลายคนต้องเดินทางไกลเพื่อแสวงหาครูบาอาจารย์ สุดท้ายก็พบว่าสิ่งที่มีค่าที่สุดก็คือ การรู้จักตัวเอง การได้พบที่มาแห่งความสุขที่แท้ มันอยู่ที่ใจเรานั่นเอง ตรงนี้คนมักจะมองข้ามไป 

25671129pm--ดับไฟภายในด้วยใจเรา

29 พ.ย. 67 - ดับไฟภายในด้วยใจเรา : ใจเรา ถ้าไม่ปล่อยให้อารมณ์เข้ามา มันก็บีบคั้นเผารน ทำให้เป็นทุกข์ไม่ได้ มันก็ได้แต่อยู่ข้างนอก และถ้าเราดูมัน เห็นมัน มันไม่เพียงแต่ทำอะไรเราไม่ได้ เรายังได้ของดีจากมันด้วย ของดีนั้นคืออะไร คือธรรมชาติ หรือสัจธรรมของอารมณ์เหล่านี้ ซึ่งก็ไม่ได้ต่างจากธรรมชาติของสิ่งต่างๆ ทั้งที่เป็นรูปธรรมและนามธรรม

ความโกรธ ความเกลียด ความเครียด ความเศร้า ก็สอนธรรมให้กับเราได้ นั่นก็คือความไม่เที่ยง และความไม่ใช่ตัวไม่ใช่ตน ถ้าหากมีสติ หมั่นมองมัน เห็นมันบ่อยๆ นอกจากทำให้มันทำอะไรจิตใจเราไม่ได้แล้ว เรายังได้เห็นสัจธรรมที่มันแสดง และสิ่งที่จะเกิดขึ้นตามมา ก็คือเกิดปัญญา จนรู้ว่าไม่มีอะไรที่ยึดมั่นถือมั่นได้ ไม่มีอะไรที่ยึดว่าเป็นเราเป็นของเราได้

 

จากการเห็นสัจธรรมของสิ่งที่ไม่ชอบ ต่อไปมันก็จะเห็นสัจธรรมของสิ่งที่ชอบ ว่ามันก็ไม่เที่ยงเหมือนกัน ไม่ว่าสิ่งที่เป็นรูปธรรมหรือนามธรรม ฉะนั้น นั่นแหละ ก็จะทำให้ใจเราไม่ไปยึดสิ่งเหล่านี้ต่อไป

 

ทางออกจากทุกข์ มีอยู่แล้วที่ใจเรา ท่านติช นัท ฮันห์ ท่านบอกว่า the way out is in ทางออกนี่ อยู่ข้างใน ก็คือ ทางออกก็อยู่ที่ใจนั่นแหละ เพราะฉะนั้น เวลามีความทุกข์ อย่ามัวแต่มองหาคำตอบ หรือทางออกจากข้างนอก

 

อย่าไปหวัง ว่าคนอื่นเขาจะช่วยเราได้ หรืออย่าไปคิดจัดการกับสิ่งภายนอก แต่ให้กลับมามองที่ใจ แก้ที่ใจ อย่างที่หลวงพ่อชา ท่านพูดว่า ทุกข์มีเพราะยึด ทุกข์ยืดเพราะอยาก ทุกข์มากเพราะพลอย ทุกข์น้อยเพราะหยุด ทุกข์หลุดเพราะปล่อย ทุกข์มีเพราะยึด ทุกข์หลุดเพราะปล่อย นี่คือสัจธรรม มันคือน้ำบ่อน้อย ที่มีอยู่แล้วในทุกคนที่จะช่วยดับไฟที่มันลามก้นได้ 

25671128pm--ยอมรับได้ ใจคลายทุกข์

28 พ.ย. 67 - ยอมรับได้ ใจคลายทุกข์ : การอยู่กับปัจจุบันก็คือการทำปัจจุบันให้ดีที่สุด ในการใช้เวลาทุกขณะเพื่อที่จะช่วยชื่นชมสิ่งดี ๆ ที่มีอยู่ หรือว่าเติมสุขให้ใจเท่าที่จะมีโอกาส แล้วคนเราถ้าหากว่าเรามัวแต่บ่นโวยวายตีโพยตีพาย ไม่ยอมรับสิ่งที่เกิดขึ้น เท่ากับว่าเรากำลังปล่อยให้โอกาสทองหลุดลอยไป

บางคนก็เป็นทุกข์ที่คนรักจะต้องป่วยเป็นมะเร็ง จนตัวเองกินไม่ได้ นอนไม่หลับ ร่างกายผ่ายผอม เขียนมาถามอาตมาว่าจะทำยังไงดี อาตมาก็บอกว่า ก็เห็นใจที่คนรักของคุณนี่กำลังจะจากไป แต่ว่าอยากจะบอกอย่างหนึ่ง ตอนนี้เขายังอยู่ ขณะที่เขายังอยู่มันเป็นเวลาที่ดี เป็นโอกาสทองที่จะทำความดีร่วมกัน ที่จะมีความสุขร่วมกัน ที่จะมอบสิ่งดี ๆ ให้แก่กันและกัน

 

อย่าเอาแต่คิดถึงวันตายของเขา จนกระทั่งรู้สึกท้อแท้ มองข้ามไปว่าขณะที่เขายังมีลมหายใจ ยังเดินเหินไปไหนมาไหนได้ นั่นแหละคือนาทีทอง คือโอกาสทองของชีวิตที่ต้องรีบใช้ให้เกิดประโยชน์ นั่นคือทำดีต่อกัน มีความสุขร่วมกัน

 

ฉะนั้นอย่ามัวแต่เศร้าโศกเสียใจจนกินไม่ได้นอนไม่หลับ ดูแลตัวเองให้ดีจะได้มีเวลาทำดีให้กับคนที่ตัวเองรัก แล้วก็ถ่ายทอดความรู้สึกดี ๆ ให้กับเขา ทำให้เขามีกำลังใจ เพราะถ้าหากว่าตัวเองหงุดหงิด หรือว่าซึมเศร้าก็จะถ่ายทอดพลังลบให้กับเขา ทำให้เขาแย่ลงไปอีก 

25671120pm--จับหลักได้ ฝึกใจไม่ยาก

20 พ.ย. 67 - จับหลักได้ ฝึกใจไม่ยาก : เรื่องการปฏิบัติ ถ้าเราเข้าใจจุดมุ่งหมายแล้ว มันจะไม่มีปัญหา เราก็สามารถจะประยุกต์วิธีการต่างๆ มาใช้กับตัวได้ โดยที่ไม่จำเป็นต้องไปติดรูปแบบ พอจับหลักการเจริญสติได้ ก็ไม่จำเป็นต้องเดินจงกรม สร้างจังหวะอย่างเดียว

บางคนเวลาเจริญสติทีไรก็นึกถึงการสร้างจังหวะ ที่จริงไม่จำเป็นนะ คลึงนิ้วก็ได้ ตามลมหายใจก็ได้ ไม่จำเป็นต้องยกมือสร้างจังหวะ อย่างบางคนนี่นั่งบนรถเดินทางกลับบ้าน ก็ยกมือสร้างจังหวะไปด้วย ถามว่าทำไมยกเลิกสร้างจังหวะ เขาตอบก็เพื่อเจริญสติ แต่ที่จริงเจริญสติทำได้หลายวิธี ไม่จำเป็นต้องสร้างจังหวะหรือติดอยู่กับการสร้างจังหวะ จะกระดิกนิ้ว คลึงนิ้ว พลิกมือไปพลิกมือมาก็ได้

 

ถ้าเป็นอย่างนี้ก็จะเข้าใจ การคุยกับคน มีใครมาเยี่ยมมีใครมาก็เจริญสติได้ ไม่ใช่ว่าจะต้องมาสร้างจังหวะ ใครมาหาก็ไม่หงุดหงิด ไม่รำคาญ ว่าเขามาขัดขวางการปฏิบัติของเรา เพราะว่าการคุยกับเขา การมีสติกับการฟัง การมีสติกับการพูดก็เป็นการปฏิบัติเหมือนกัน ฉะนั้นถ้าเราจับหลักได้ การฝึกใจจะง่าย จะทำได้ทุกที่ทุกเวลา 

25671119pm--ปฎิบัติให้หมดเนื้อหมดตัว

19 พ.ย. 67 - ปฎิบัติให้หมดเนื้อหมดตัว 

25671118pm--การเดินทางสำคัญไม่น้อยกว่าจุดหมาย

18 พ.ย. 67 - การเดินทางสำคัญไม่น้อยกว่าจุดหมาย : สิ่งที่เราเรียนรู้ระหว่างทางนี้ มันสำคัญไม่น้อยไปกว่าการที่บรรลุถึงจุดหมาย อันนี้เป็นสิ่งที่เราต้องตระหนักชัด จุดหมายไม่สำคัญเท่ากับกลางทาง ระหว่างทาง

ถึงจุดหมายก็ไม่สำคัญเท่ากับการเดินทาง เพราะฉะนั้นอย่าไปรังเกียจหากว่าจะต้องเดินทางไกลและเหนื่อย เพราะว่าการเดินทางไกลนี้มันได้ให้อะไรกับเราหลายอย่าง แม้จะยังไม่บรรลุถึงจุดหมาย แต่ว่าสิ่งที่ได้มามันก็มีค่า อาจจะมีค่ากว่าจุดหมายที่เราวาดหวังจะบรรลุด้วยซ้ำ

25671117pm--ใจนิ่งไล่ความหลง

17 พ.ย. 67 - ใจนิ่งไล่ความหลง : ให้ลองสังเกตดู การที่ใจเรานิ่งมันช่วยทำให้อารมณ์ไม่ว่าเกิดขึ้นภายในใจเรา หรืออารมณ์ที่เกิดขึ้นจากภายนอกแล้วกระทบตา หู จมูก ลิ้น กาย มันหมดพิษสงลง มันจะไม่สามารถอาละวาดหรือก่อกวนรังควาญเราได้เลยถ้าเราแค่นิ่ง เรียกว่าวางใจเป็นกลางกับสิ่งต่าง ๆ ถ้ารู้เฉย ๆ สักแต่ว่ารู้ เสียงกระทบหูก็สักแต่ว่ารู้ รูปกระทบตาก็สักแต่ว่าเห็น อารมณ์เกิดขึ้นก็สักแต่ว่ารู้ แต่ไม่ไปข้องแวะกับมัน ดูมันเฉย ๆ

แต่เมื่อไรก็ตามที่เราไม่สามารถจะดูเฉย ๆ ได้ เหมือนกับไก่ที่ยังไม่ได้ฝึกมา มันเห็นไก่ตัวอื่นมา มันก็ห้ามใจไม่ได้ มันอดไม่ได้ที่จะเข้าไปตี เข้าไปสู้ มันไม่สามารถจะฝึกใจให้นิ่งได้ เพราะฉะนั้นเราถึงต้องมาฝึก ฝึกเพื่อให้ใจเรานิ่ง นิ่งไม่ได้หมายความว่าไม่มีความคิด ไม่มีอารมณ์ มีได้ มีความคิดได้ มีอารมณ์ได้ แต่ว่าใจไม่ไปทำอะไรกับความคิดและอารมณ์นั้น ก็แค่รู้ซื่อ ๆ ดูเฉย ๆ นี่คือความหมายของคำว่านิ่ง นิ่งแบบรู้ ไม่ใช่นิ่งเพราะหลง หรือเพราะไม่รู้ 

25671116pm-คาดหวังให้น้อย ยอมรับให้มาก

16 พ.ย. 67 - คาดหวังให้น้อย ยอมรับให้มาก : ความโกรธ ความหลง ความฟุ้ง ก็เหมือนกัน ถ้าเราไม่เพียงแต่ยอมรับ ว่ามันเป็นธรรมดาที่เกิดขึ้นได้ แต่เรามองว่ามันมีประโยชน์ มาช่วยฝึกใจ ให้มีสติรู้ทันมันได้เร็วขึ้น อันนี้มีประโยชน์​ หลงเยอะๆ นี่ไม่เป็นไร ขอให้รู้ว่าหลงก็แล้วกัน ดีกว่าสงบแล้วไม่รู้ สงบแล้วไม่รู้ว่าสงบนี่ อันนี้แย่ จะดีหรือแย่ ไม่ใช่ว่าถูกใจเรา หรือไม่ถูกใจเรา มันอยู่ที่ว่า เราปฏิบัติกับมันอย่างไร สงบแต่เราไม่รู้ อันนี้ไม่ดี แต่ฟุ้งแล้วเรารู้ หลงแล้วเรารู้ อันนี้ดี โกรธก็เหมือนกัน หงุดหงิดก็เหมือนกัน มันมาเพื่อให้เราได้เรียนรู้ ทุกอย่างมีประโยชน์ ถ้าเรารู้จักมอง หรือรู้จักใช้

หลายคน ใหม่ๆ ฟุ้งเยอะ นิวรณ์รบกวนหลายอย่างเหลือเกิน ทั้งง่วง ทั้งฟุ้ง ทั้งหงุดหงิด แต่ว่าพอทำไป ทำไป แล้ว โอ้ รู้ทันได้ไวขึ้น ไวขึ้น ที่รู้ทันได้ไวขึ้น เพราะอะไร เพราะเจอมันบ่อยๆ เลยคุ้นหน้าคุ้นตา​ เรียกว่าผิดบ่อยๆ มันก็ทำให้รู้จักทำให้มันถูก คนที่ทำการบ้านผิดบ่อยๆ นี่ โอกาสที่จะฉลาด แล้วก็ทำให้ถูกนี่ มีมาก

 

ถ้าไม่กลัวผิด มันก็มีโอกาสที่จะถูกมากขึ้น ถ้าไม่กลัวหลง ก็จะมีโอกาสรู้ทันได้มากขึ้น คือการยอมรับทุกอย่างที่เกิดขึ้นกับใจ มันจะช่วยให้เราพบกับความก้าวหน้าในการปฏิบัติตรงกันข้าม ความคาดหวัง หรือความอยาก มันจะเป็นอุปสรรค หน่วง หรือว่าชะลอการปฏิบัติ หรือทำให้การปฏิบัติ เต็มไปด้วยความทุกข์ ฉะนั้น รู้จักวางใจให้ถูก ลดความคาดหวังลง แล้วก็ให้หัดทำเล่นๆ แต่ว่าทำจริงๆ 

25671115pm--จิตสว่างไสวเหมือนพระจันทร์วันเพ็ญ

15 พ.ย. 67 - จิตสว่างไสวเหมือนพระจันทร์วันเพ็ญ : ถ้าหากว่ามีธรรมะเป็นที่พึ่ง ชีวิตก็จะเข้าถึงความอิสระอย่างแท้จริง จะว่าไปก็เปรียบเหมือนกับดวงจันทร์ ดวงจันทร์ในคืนวันเพ็ญที่สว่างไสว จิตใจที่เข้าถึงธรรมก็จะสว่างไสวอย่างนั้น เพราะเป็นจิตใจที่ปลอดพ้นจากความหลง ไม่ว่าจะเป็น ความหลงขั้นต้นคือความไม่รู้สึกตัว หรือ ความหลงที่สูงกว่านั้นคือการไม่รู้ความจริง

ขึ้นชื่อว่าการไม่รู้ตัว หรือไม่รู้ความจริง มันก็ทำให้จิตใจหมองคล้ำ เพราะมันทำให้ยึดมั่นถือมั่น ไม่ว่าสิ่งที่ให้ความสุขกับเราแต่เจือไปด้วยทุกข์ หรือสิ่งที่มันเป็นบาปอกุศลที่สร้างความขุ่นข้องหมองใจ ความหลงแบบนี้ ทำให้จิตใจเศร้าหมอง แต่ถ้าขับความหลงออกไป เริ่มจากความไม่รู้ตัว จนกระทั่งต่อไปคือความไม่เข้าใจความจริงหรือสัจธรรม จิตใจก็จะแจ่มกระจ่าง เหมือนกับพระจันทร์ในคืนวันเพ็ญ

 

ความสว่างของดวงจันทร์ สามารถขับไล่ความมืดออกไปได้ ในขณะที่ความมืดไม่สามารถที่จะบดบังทำให้พระจันทร์เศร้าหมองเลย ยิ่งมืดเท่าไหร่ พระจันทร์ก็ยิ่งสว่างไสวมากเท่านั้น อันนี้ก็หมายความว่า เมื่อจิตใจเราได้เข้าถึงสัจธรรมแล้ว แม้รอบตัวของเราจะเต็มไปด้วยคนที่ไม่น่ารัก จะมีคำตำหนิติฉินนินทา มันก็ไม่ทำให้จิตใจเราเป็นทุกข์ได้

 

พูดง่ายๆ ก็คือว่า ไม่ว่าจะเจอโลกธรรมฝ่ายลบฝ่ายบวก จิตก็ยังผ่องใส ใจไม่กระเพื่อม ไม่หวั่นไหวไปกับโลกธรรมที่มากระทบ เหมือนกับดวงจันทร์ที่มีความมืดโดยรอบก็ทำอะไรไม่ได้ ยิ่งมืดมากเท่าไหร่ก็ยิ่งสว่างไสวมากเท่านั้น ยิ่งใครมาทำร้าย ใครมาต่อว่า หรือมาเบียดบัง จิตใจก็ยิ่งแจ่มกระจ่าง

 

ฉะนั้น เวลาเรามาถึงวันเพ็ญเดือน 12 อย่านึกถึงแต่การลอยกระทง ให้นึกถึงธรรมะที่สืบเนื่องจากการปรินิพพานของพระสารีบุตรด้วย 

25671114pm--โชคกับเคราะห์มีประโยชน์เสมอกัน

14 พ.ย. 67 - โชคกับเคราะห์มีประโยชน์เสมอกัน : การปฏิบัตินั้นถ้าเราอยากจะมีชีวิตที่สงบ เย็น เป็นสุข เราก็ต้องรู้จักปฏิบัติต่อบวกและลบ โชคและเคราะห์ เท่า ๆ กัน เสมอกัน สำหรับคนที่ไม่ได้ปฏิบัติด้วยการเจริญสติ มันก็อาจจะยาก อาจจะยากที่จะวางใจเป็นกลางต่ออารมณ์บวกและอารมณ์ลบ แต่สำหรับคนที่เจริญสติแล้วจะทำได้ง่ายกว่า

แต่ถ้าเจริญสติแล้วเราไม่ได้รู้จักวางใจเป็นกลางต่อเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น อันนี้ก็สันนิษฐานว่าปฏิบัติไม่ถูกหรือว่ายังปฏิบัติไม่มากพอ เพราะถ้าเราเจริญสติถูก เจริญสติได้ดี เราจะรู้จักวางใจเป็นกลางต่อบวกและลบที่เกิดขึ้นในใจ เพราะว่าการรู้ซื่อ ๆ มันก็คือวางใจเป็นกลางต่ออารมณ์ที่น่ายินดี แล้วก็อารมณ์ที่ไม่น่ายินดี

 

ความคิดบวกหรือความคิดลบ ความพึงพอใจหรือความไม่พึงพอใจที่เกิดขึ้น ก็เห็นมันมีค่าเสมอกัน ทีแรกเพราะมีสติรู้ทัน รู้ซื่อ ๆ ตอนหลังก็เพราะเห็นว่ามันก็สอนสัจธรรมเหมือนกัน สอนเรื่องอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา เหมือนกัน มันมีค่าเสมอกันในทางธรรม ถ้ามองในระดับวิปัสสนา

 

แต่ถ้ามองในระดับสมถะ ความปีติ ความยินดี ความสงบ มันดีกว่าความหดหู่ ห่อเหี่ยว ความเบื่อ เวลาเราเจริญสมถะนี้ เราจะมีการเลือกที่รักมักที่ชัง อารมณ์ที่เป็นบวกก็เอา อารมณ์ที่มันเป็นลบก็ไม่เอา ผลักไส

 

แต่เวลาเราเจริญวิปัสสนา อารมณ์ที่บวกหรือลบมีค่าเสมอกัน เพราะว่ามันสามารถจะก่อให้เกิดทุกข์ได้ถ้าไปยึด แต่ถ้าไม่ยึดมัน รู้จักมองมัน มันก็สอนสัจธรรมให้กับเราได้ และนี่แหละก็คือเหตุผลว่าทำไมเราควรปฏิบัติต่อโชคและเคราะห์ สุขและทุกข์ บวกและลบ เสมอเหมือนกัน