Luangpor Paisal Visalo‘s Podcast (ธรรมะ จาก หลวงพ่อไพศาล วิสาโล)

25660101am--คิดดีพูดดีทำดี รับปีใหม่

1 ม.ค. 66 - คิดดีพูดดีทำดี รับปีใหม่ : นอกจากการที่เราหาประโยชน์หรือมองเห็นประโยชน์จากสิ่งไม่ดีเพื่อที่จะได้เห็นสิ่งดีๆจากมันแล้ว เราต้องรู้จักมองเห็นสิ่งดีๆที่มีอยู่ตั้งแต่ตอนนี้ด้วย การที่จะมองเห็นสิ่งไม่ดีมีดีอย่างไรอาจจะยากสำหรับคนทั่วไปเพราะว่าเรามักจะมองอะไรชั้นเดียว แต่การที่เรารู้จักมองให้มันเลยจากปรากฏการณ์ที่เห็นอยู่ต่อหน้าว่าในร้ายมีดี มันเป็นสิ่งสำคัญ

แต่ว่าจะทำอย่างนั้นได้ เราต้องเริ่มต้นจากการที่เรารู้จักมองจากสิ่งดีๆที่มีอยู่กับเราเสียก่อน หลายคนแม้มีสิ่งดีๆอยู่รอบตัวหรือเกิดขึ้นกับตัวแต่มองไม่เห็น เพราะฉันนั้นมันก็ง่ายที่จะบ่นว่าเราโชคไม่ดี ปีนี้เป็นปีที่ไม่ดีสำหรับเราเลย เพราะเห็นแต่สิ่งที่ไม่ดี สิ่งดีที่มีอยู่ แล้วก็มากด้วย แต่เรามองไม่เห็น

 

มีเพื่อนคนหนึ่งเขียนคำอวยพรให้กับเพื่อนอีกคนหนึ่งเนื่องในโอกาสปีใหม่ “ขอให้เธอเห็นความสุข” เธอไม่ได้เขียนว่าขอให้เธอมีความสุข แต่ว่าขอให้เธอเห็นความสุข แปลว่าอะไร แปลว่าเธอมีความสุขอยู่แล้ว อยู่ที่ว่าเธอจะเห็นหรือเปล่า ขอให้เธอเห็นสิ่งดีๆที่เธอมีอยู่ ไม่ได้บอกว่าขอให้เธอพบแต่สิ่งดีๆ เพราะว่าเธอพบอยู่แล้วอยู่ที่ว่าเธอจะเห็นหรือเปล่า

25651231pm--ปีใหม่ดีอยู่ที่เรา

31 ธ.ค. 65 - ปีใหม่ดีอยู่ที่เรา : เราจะไม่ต้องรอปีใหม่ ซึ่งบางทีอาจจะอีกตั้งหลายเดือนข้างหน้า แต่ถ้าเราสามารถทำให้ทุกวันเป็นวันใหม่ได้ เราก็จะมีวันดีเกิดขึ้นกับชีวิตของเราทุกวัน ก็ฝากเอาไว้เป็นข้อคิด สำหรับการใช้ชีวิต สำหรับปีใหม่ที่จะมาถึง แล้วก็ตามธรรมเนียม ที่คนเขาปรารถนาการอวยพร

อาตมาก็ขออวยพรให้ทุกท่านมีสุขภาพร่างกายที่ดี มีพลานามัย ให้มีความมั่นคงในวิถีธรรม มีความมั่นใจในความเพียร ฝึกจิตให้ตั้งมั่น เจอทุกข์ก็ไม่ท้อ เจออะไรใจก็ไม่กระเทือน ให้มีความเจริญในธรรม รักษากายและใจ ให้มีความสุข ความสงบ และขอให้ได้พบความเกษมศานต์ ให้ห่างไกลความทุกข์ยิ่งๆ ขึ้นไป ตลอดปีใหม่ที่จะถึงนี้ ขอเจริญพร

25651230pm--จิตบังคับไม่ได้ แต่ฝึกได้

30 ธ.ค. 65 - จิตบังคับไม่ได้ แต่ฝึกได้ : ครูบาอาจารย์ท่านบอก สงบก็รู้ไม่สงบก็รู้ มีความคิดไหลผ่านเข้ามาก็ดูจนกระทั่งมันไป คงไม่ต่างจากดูกระแสน้ำ ดูกระแสน้ำเรานั่งอยู่ริมตลิ่งแล้วก็ดูกระแสน้ำ บางทีมันก็ไหลแรง บางทีมันก็ไหลเอื่อยๆ บางทีมันก็ขุ่น บางทีมันก็ใส ไม่ใช่หน้าที่เราจะไปวิพากษ์วิจารณ์กระแสน้ำ แล้วเราก็ไม่สามารถบังคับควบคุมกระแสน้ำด้วย มันจะไหลแรงมันจะไหลเอื่อย เราก็ควบคุมไม่ได้ แล้วก็ไม่จำเป็นต้องควบคุม ถึงเราควบคุมเราก็ทุกข์เปล่าๆ เพราะจะไม่มีทางสำเร็จ

หน้าที่เราคือดู หรือบางทีเราก็เปรียบเหมือนดูรถที่มันแล่นผ่าน โดยเฉพาะช่วงนี้ ถนนบางสายรถแล่นผ่านมาเป็นสาย เราก็ดู ไม่ต้องไปทำหน้าที่ห้ามรถ รถจะวิ่งก็ดูมันวิ่งไปผ่านต่อหน้า รถคันไหนไม่ชอบก็ไม่ต้องไปห้าม รถคันไหนชอบก็ไม่ต้องกระโดดขึ้น แต่ส่วนใหญ่เรามักจะทำอย่างนั้นกับความคิด ความคิดบางอย่างเราพยายามห้าม แต่ก็ไม่สำเร็จ ความคิดบางอย่างเราก็อยากจะกระโจนขึ้น เพราะมันชวนให้เพลิดเพลิน

 

แต่ว่าการเจริญสติ เราไม่ทำอย่างนั้น เราแค่ดูเฉยๆ รถมันจะมากหรือน้อย มันจะดี จะสวยหรือไม่สวยก็เป็นเรื่องของมัน เราก็ดูมันไป วิธีนี้แหละที่ทำให้สติความรู้สึกตัวเติบกล้าขึ้น มันเติบกล้ามันแข็งแรงไม่ใช่เพราะเราอยาก มันไม่ได้อยู่ในอำนาจความอยากของเรา แต่ว่าเราให้โอกาส บางทีเราก็เรียกว่าฝึกจิตให้มีสติ แต่ถ้าพูดถึงการปฏิบัติจริงๆ ก็คือการเปิดโอกาสให้มันได้ทำงานของมัน จนกระทั่งมันเข้มแข็ง เหมือนต้นไม้ ความแข็งแรงหรือการเติบโตเป็นเรื่องของต้นไม้ หน้าที่เราก็เพียงแต่แค่ใส่ปุ๋ยบำรุงดิน แต่การเติบโตให้ดอกให้ผลเป็นเรื่องของเขา ไม่อยู่ในอำนาจของเรา

25651229pm--ใช้ชีวิตทุกนาทีอย่างมีค่า

29 ธ.ค. 65 - ใช้ชีวิตทุกนาทีอย่างมีค่า : ในขณะที่คนที่บ่นว่าไม่มีเวลาๆ ชีวิตกลับเหนื่อยล้าแล้วก็บางทีก็ถูกกระแสสังคมพัดพาไปจนไม่รู้เนื้อรู้ตัว กว่าจะรู้ว่าเวลาเหลือน้อยก็สายไปเสียแล้ว

ฉะนั้นไม่ว่าเวลาจะผ่านไปเร็วหรือผ่านไปช้า ตื่นเช้ามาก็เตือนตัวเตือนใจอยู่เสมอว่าเวลาเราเหลือน้อยลง ยิ่งปีใหม่กำลังใกล้เข้ามา นั่นก็หมายความว่าเราใกล้ความตายเข้าไปทุกที ก็ถามตัวเองว่าเวลาที่เหลือน้อยลงไปเรื่อยๆ นี้เราจะใช้อย่างไรให้มีคุณค่า

เวลานี่ถ้าหากว่าเราใช้ให้ดีก็มีประโยชน์ ถือว่ามีท่าทีมุมมองต่อเวลาอย่างเช่น ถ้าเรามองว่าเวลานี้ย่อมกลืนกินสรรพสิ่งกับทั้งตัวมันเอง เวลาแต่ละนาทีจะมีคุณค่า แล้วขณะเดียวกันก็เป็นสิ่งกระตุ้นให้เราเร่งทำความดี เร่งฝึกสติเร่งทำความเพียรเพื่อให้เกิดปัญญาเข้าใจชีวิต

 

แต่ว่าบางคนก็มองเวลานี้เป็นศัตรู เพราะเวลาที่ผ่านไปก็หมายความว่าทำให้เราแก่ แก่เร็วขึ้นทำให้เราใกล้ความตายมากขึ้น แล้วคนจำนวนไม่น้อยมองเวลาเป็นศัตรู ถึงกับหรือบางทีก็มองเวลาว่าไม่มีคุณค่าต้องฆ่าเวลา

 

แต่ถ้ามองเวลานี้เขาเป็นเครื่องเตือนเรา ยิ่งเวลาเหลือน้อยยิ่งตั้งอยู่ในความไม่ประมาท แล้วยิ่งต้องเร่งทำความดี เร่งฝึกจิตฝึกใจให้มั่นคงเข้มแข็งไม่หวั่นไหวต่อความทุกข์ หรือว่าความแก่ความเจ็บความป่วยหรือความตายที่จะตามมา อันนี้มันเป็นสิ่งที่เวลาเขาจะเตือนเราก็นับว่าเป็นครูที่ช่วยทำให้เราตั้งอยู่ในความไม่ประมาทมากขึ้น

25651228pm--ความจริงเป็นสิ่งที่ต้องรู้จักวาง

28 ธ.ค. 65 - ความจริงเป็นสิ่งที่ต้องรู้จักวาง : แต่คนเราก็มักจะวางไม่เป็น เพราะว่าเราไปยึดมั่นกับสิ่งต่างๆ มาก อย่าว่าแต่อะไรเลย ความคิดความเห็น อารมณ์ความรู้สึกนี่ เราก็ยึดมั่น แต่ถ้าเรารู้จักเรียนรู้ที่จะปล่อยวาง เริ่มจากความคิด ความคิดที่มันเกิดขึ้นมามากมาย แล้วเราก็ไปหลงยึดเอาจริงเอาจังกับมันทุกเรื่อง

ให้เรารู้จักปล่อยรู้จักวางบ้าง อย่างแรกที่เราจะได้คือความสงบ ใจไม่ฟุ้งซ่าน ไม่ถูกความคิดรบกวน และสอง มันก็ ทำให้เรามีทักษะในการที่จะปล่อยวางสิ่งอื่นๆ ตามมา โดยเฉพาะสิ่งที่อยู่รอบตัวเรา ทรัพย์สินเงินทอง ชื่อเสียงเกียรติยศ รวมทั้งความถูกความผิด สิ่งเหล่านี้ถ้าเราไม่รู้จักปล่อยรู้จักวางบ้าง เราไปยึดมั่นสถานเดียว มันก็สร้างความทุกข์ให้กับเรา

 

แต่ว่าเราจะปล่อยวางมันได้ เราต้องมีสติ ต้องมีประสบการณ์ เพราะหลายคนก็รู้ว่าปล่อยวางดี แต่ว่าปล่อยไม่ได้ เพราะว่ามันยึดตะพึดตะพือ ฉะนั้นการปล่อยวาง ถ้าเราไม่รู้จักฝึก มันก็ทำยากในชีวิตจริง แต่ถ้าเราฝึกเริ่มจากการฝึกปล่อยวางความคิด การเจริญสติ การสร้างความรู้สึกตัว มันก็เป็นแบบฝึกหัด ในขณะที่เราจะได้รู้จักปล่อยวางความคิด แล้วต่อไปเราก็จะปล่อยวางสิ่งต่างๆ ถึงเวลาใช้ก็ใช้มันให้เป็น ถึงเวลายึดก็ยึดมันให้ถูก แต่ถึงเวลาที่จะวางก็วางได้

25651227pm--ชักชวนใจให้ใฝ่ประพฤติธรรม

27 ธ.ค. 65 - ชักชวนใจให้ใฝ่ประพฤติธรรม : มีนักปราชญ์กรีกคนหนึ่ง เขาพูดว่า ถ้าเราโกรธใครก็ตาม นั่นแปลว่าเรากำลังปล่อยให้เขาเป็นเจ้านายเรา เพราะว่าเรากำลังยอมให้เขามามีอิทธิพลรบกวนจิตใจของเรา คนที่เป็นอิสระ คนที่รักอิสระ คนที่มีความเป็นตัวของตัวเอง ย่อมไม่ปล่อยให้ความโกรธ ความเกลียด มาครอบครองใจ

พอเห็นความอิสระหรืออิสรภาพในความหมายนี้ มันก็ทำให้เห็นคุณค่าของการปฏิบัติธรรม เห็นคุณค่าของการเจริญสติ เพราะการเจริญสติช่วยทำให้สิ่งเร้าต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นสิ่งยั่วยุหรือสิ่งเย้ายวนมามีอิทธิพลต่อจิตใจของเราได้ยาก เวลาเจอสิ่งเสพที่ให้ความเอร็ดอร่อย เราก็ไม่ปล่อยใจให้เป็นทาสของมัน ไม่หลงติดในสิ่งนั้น อันนี้ก็เรียกว่าเป็นอิสระแบบหนึ่ง หรือเวลามีอะไรมายั่วยุ แทนที่จะโกรธ ใจเรากลับสงบได้ อันนี้ก็ถือว่าเป็นอิสระที่คนเราควรจะมี

 

แต่ว่าคนจำนวนมากไม่ค่อยจะตระหนักเท่าไหร่ อิสระของเขากลับหมายความว่าจะทำอะไรก็ได้ตามใจ แต่ว่าการทำอย่างนั้นมันก็กลายเป็นการทำตามอำนาจของกิเลส หรือทำตามแรงผลักดันชักจูงของสิ่งภายนอก อาจจะเป็นวัตถุสิ่งเสพหรืออาจจะเป็นคนก็ได้ อย่างเช่นเวลาโกรธใครหรือเวลาเกลียดใคร คนก็ไม่ตระหนักว่า เรากำลังปล่อยให้เขามามีอำนาจเหนือจิตใจของเรา เวลาทำอะไรก็นึกถึงเขา แม้จะนึกด้วยความโกรธ ด้วยความเกลียด แต่ก็ทำให้เราไม่มีความสงบในจิตใจ

 

ถ้าเกิดคนตระหนักว่าการปฏิบัติธรรมจะช่วยทำให้เราไม่ยอมปล่อยให้อารมณ์พวกนี้เข้ามาครอบงำใจ ซึ่งก็หมายถึงว่าไม่ปล่อยให้ใครมามีอำนาจเหนือเรา จนนอนไม่หลับ จนความดันขึ้น อิสรภาพที่แท้จริงคืออันนี้ และการเจริญสติจะทำให้เราเข้าถึงอิสรภาพอย่างนี้ได้ โดยเฉพาะถ้าเจริญสติจนเกิดปัญญา ชนิดที่ว่าไม่มีความยึดติดถือมั่นในสิ่งใด ไม่ว่าอะไรก็ไม่ทำให้เราทุกข์ได้ ในทางตรงข้ามเรากลับรู้จักใช้มันให้เกิดประโยชน์ด้วยปัญญา

25651226pm--หลงแค่ไหนใจก็ยังรู้สึกตัวได้

26 ธ.ค. 65 - หลงแค่ไหนใจก็ยังรู้สึกตัวได้ : เราเจริญสติบ่อยๆ พยายามทำความรู้สึกตัวอยู่เรื่อยๆ แม้ว่าเราจะอาจจะยังทำได้ไม่ดีนัก แต่ถึงเวลาที่มันเกิดความหลง มันจะหลงไม่ได้นาน มันจะเศร้า มันจะโกรธไม่ได้ต่อเนื่อง มันจะมีจังหวะที่เกิดความรู้ตัวขึ้นมา เกิดสติขึ้นมา และนั่นก็อาจจะมากพอที่จะทำให้เรากลับมาเป็นผู้เป็นคนหรือรู้เนื้อรู้ตัวได้

ฉะนั้นถ้าเกิดว่าเราทำเป็นอาจิณ ทำเป็นทุนเอาไว้ มันก็ทำให้ความหลงมันไม่สามารถจะครอบงำจนเราหมดเนื้อหมดตัว 100% ยังมีโอกาสที่จะฟื้นขึ้นมา มีโอกาสที่จะรู้สึกตัวขึ้นมาได้ 

25651225pm--มองบวกด้วยปัญญา

25 ธ.ค. 65 - มองบวกด้วยปัญญา : หลวงพ่อคำเขียนชอบพูดว่า เปลี่ยนทุกข์ให้กลายเป็นความไม่ทุกข์ เปลี่ยนหลงให้กลายเป็นความไม่หลง เปลี่ยนความโกรธให้กลายเป็นความไม่โกรธ อันนี้ก็เป็นอุบายโกศลอีกอย่างหนึ่ง คือความฉลาดในการเปลี่ยนสิ่งที่เป็นลบให้กลายเป็นบวก เปลี่ยนขยะให้กลายเป็นปุ๋ย

ฉะนั้นถ้าเราเจออะไรก็ตาม แม้ว่ามันจะแย่ แต่พอเราให้ความหมายใหม่ ว่ามันเป็นสิ่งดีมีประโยชน์ได้เหมือนกัน มันก็ทำให้เราไม่เพียงแต่จะไม่ทุกข์แล้วนะ แต่ว่ายังได้ประโยชน์จากสิ่งเหล่านั้นด้วย

 

กิเลส ความโกรธ ก็มีประโยชน์ ถ้าเรามองว่ามันเป็นแบบฝึกหัด เป็นอุปกรณ์ที่สอนให้เรามีสติ ให้เรามีความรู้สึกตัวไวๆ อันนี้ก็จัดว่าเป็นอุบายโกศล หรือว่ากุศโลบายอย่างหนึ่งที่เราควรจะมี พูดง่ายๆ ก็คือรู้จักเปลี่ยนทุกอย่างที่ผ่านเข้ามาให้กลายเป็นประโยชน์ในการฝึกจิต ในการเพิ่มพูนธรรมะให้เจริญงอกงามในใจเรา 

25651218pm--ฝึกใจให้กลับมารู้ตัว

18 ธ.ค. 65 - ฝึกใจให้กลับมารู้ตัว : การรู้กายนี่สำคัญ อย่าไปดูแคลนมัน ฉะนั้นถ้าเราฝึกกายบ่อยๆ ความรู้สึกทางกายจะเป็นตัวช่วยให้จิตกลับมาได้ไว แล้วพอจิตกลับมาไวๆ หรือกลับมาได้ไวขึ้นๆ แปลว่าสติของเราดีขึ้นเรื่อยๆ แล้วก็ทำให้เรามีความเป็นส่วนตัวมากขึ้น ตรงนี้แหละที่เราเรียกว่ามีความก้าวหน้าแล้ว

อย่างที่หลวงพ่อคำเขียนท่านใช้คำว่า มันเก่งเมื่อมันกลับมา ฉะนั้นถ้ามันคิดมากคิดเยอะก็ไม่เป็นไร ขอให้กลับมาไวๆ กลับมาทุกทีก็แล้วกัน แต่ก็ต้องยอมรับว่ากว่ามันจะกลับมามันช้านะใหม่ๆ ก็ต้องอดทน อย่าเร่งรีบ ทำไปเรื่อยๆ แล้วเราก็จะเห็นผล เห็นว่าความรู้สึกตัวเกิดขึ้นต่อเนื่องมากขึ้น รู้เนื้อรู้ตัวได้ไวขึ้น

25651217pm--ความรู้ที่ช่วยพาตัวให้รอดได้

17 ธ.ค. 65 - ความรู้ที่ช่วยพาตัวให้รอดได้ : เราฝึกสร้างความรู้สึกตัวจากความหลง รู้ว่าหลง แล้วพอมันหายหลงก็กลับมารู้สึกตัว ก็ให้จดจำความรู้สึกนั้นเอาไว้ จดจำบ่อยๆ มันจะรู้ตัวได้ไวขึ้นๆ แล้วมันจะหลุดจากอารมณ์ หรือถอนใจออกมาจากอารมณ์นั้นได้เร็วขึ้นๆ

แล้วเราจะพบว่าความรู้ชนิดนี้มันสำคัญมาก เพราะมันจะนำพาเราไปสู่ความรู้เกี่ยวกับกายและใจ ความรู้เกี่ยวกับตัวเราเอง รวมทั้งความรู้ว่าทุกข์เกิดจากอะไร และทำอย่างไรใจถึงจะปลอดจากความทุกข์ได้ เป็นความรู้ที่สามารถจะช่วยเราได้ ไม่ว่าในยามสุขหรือในยามทุกข์ เป็นสิ่งที่เกื้อกูลเราอย่างแท้จริง