Luangpor Paisal Visalo‘s Podcast (ธรรมะ จาก หลวงพ่อไพศาล วิสาโล)

25650909pm--ทุกข์หลุดเพราะหยุดปรุงแต่ง

9 ก.ย. 65 - ทุกข์หลุดเพราะหยุดปรุงแต่ง : อีกวิธีหนึ่งคือการหยุดปรุงแต่ง ไม่ปรุงแต่ง “สักแต่ว่า” อะไรเกิดขึ้นก็สักแต่ว่า รูป รส กลิ่น เสียง เกิดขึ้นมากระทบ ก็สักแต่ว่า รวมทั้งหยุดปรุงแต่งตัวกูขึ้นมา มีความปวด เห็นความปวด แต่ไม่เป็นผู้ปวด อย่างที่หลวงพ่อคำเขียนท่านสอนเป็นประจำ มีความทุกข์แต่ไม่มีผู้ทุกข์ นี่เป็นการหยุดปรุงแต่ง ซึ่งเป็นการปฏิบัติชั้นยอดเลยทีเดียว

ไม่ปรุงแต่งเวลาเกิดผัสสะขึ้นมา และเวทนาเกิดขึ้น ก็ไม่ปรุงตัวกูขึ้นมา คือมีสติ เพราะมีสติเมื่อไหร่ ก็หยุดปรุงเมื่อนั้น ไม่เกิดความหลงว่ามีตัวกู อันนี้ก็เป็นการปฏิบัติขั้นสูงที่ไปพ้น หรืออยู่เหนือการปรุงแต่งในทางบวก แล้วทำให้จิตอยู่เหนือบวกเหนือลบได้

 

เราก็ต้องเรียนรู้การฝึกจิตไม่ให้ปรุงแต่ง เวลามันตีค่าว่าอย่างนี้ดี อย่างนี้ไม่ดี ก็รู้ทันแล้วไม่ปรุงมัน มีความคิดไม่ดีเกิดขึ้นก็เห็นมัน แต่ไม่ให้ค่ากับมันว่าแบบนี้ไม่ดี เวลาเกิดความสงบก็ไม่ได้ให้ค่ากับมันว่าดี แค่รู้ซื่อๆ รู้เฉยๆ โดยไม่ปรุงแต่ง อันนี้ก็ช่วยหยุดกระบวนการเกิดทุกข์ได้เหมือนกัน 

25650908pm--ชีวิตเปลี่ยนเพราะถูกต่อว่า

8 ก.ย. 65 - ชีวิตเปลี่ยนเพราะถูกต่อว่า : แต่ก็ธรรมดานะ คนเราก็มักจะชอบอะไรที่มันราบรื่น เวลาอยู่กับผู้คนก็หวังแต่อยู่กับคนที่ถูกใจ พูดจาไพเราะ แต่หารู้ไม่ว่าบรรยากาศแบบนั้น มันอาจจะไม่เอื้อต่อการเจริญงอกงาม อาจจะไม่ช่วยขัดเกลากิเลส หรือลบเหลี่ยมลบมุมของเราได้ เท่ากับการที่ได้อยู่ท่ามกลางผู้คนที่อาจจะพูดไม่ถูกหู อาจจะทำอะไรไม่ถูกใจ

ซึ่งบางทีก็อาจจะเป็นความตั้งใจโดยเฉพาะจากครูบาอาจารย์ ที่ตั้งใจพูดเพื่อเตือนสติ หรือบางทีก็อาจจะไม่ได้ตั้งใจแบบนั้น แต่ว่ามันกลายเป็นข้อเตือนใจ อย่างคำพูดภรรยาของพ่อพันหรือหลวงพ่อเทียน มันเป็นสิ่งที่มีค่ามากเลยนะสำหรับหลวงพ่อเทียนที่ทำให้เกิดจุดเปลี่ยนในชีวิตที่สำคัญได้ 

25650907pm--รับมือกับความเศร้า

7 ก.ย. 65 - รับมือกับความเศร้า : ทั้งเมตตากรุณาที่ถูกปลุกและความสุขที่ได้รับจากการเป็นจิตอาสา มันมีอานุภาพมาก อันนี้ก็คงจะเป็นคำอธิบาย ว่าทำไมมะเร็งมันหายไปจากปอดของเธอ แต่ที่แน่ๆ ไม่ว่ามะเร็งจะหายหรือไม่ คือทำแล้วมีความสุข เป็นสุขที่เกิดจากการช่วยเหลือผู้อื่น สุขที่เกิดจากเมตตากรุณาได้ถูกปลุกขึ้นมา

เพราะฉะนั้นเวลาเรามีความเศร้าโศกเสียใจ หรือมีความทุกข์อะไร อย่าลืมนะ เมตตากรุณามันมีพลังมาก รวมทั้งการที่เรามีสติ ยอมรับความทุกข์ที่เกิดขึ้น อนุญาตให้ความทุกข์มันเกิดขึ้นได้ มีสติจนกระทั่งไม่ใช่เห็นว่าตัวเองเศร้า แต่ว่าเห็นความเศร้า อันนี้มันก็จะช่วยเสริมให้เกิดพลังในการเยียวยา ซึ่งอาจจะไม่ใช่แค่เยียวยาจิตใจ แต่สำหรับคนป่วยสามารถจะเยียวยากายได้ด้วย

25650906pm--ธรรมบำบัดทุกข์

6 ก.ย. 65 - ธรรมบำบัดทุกข์ : พิจารณาเห็นเลยว่า ร่างกายนี้ไม่ใช่เรา พอเห็นเช่นนี้ ความยึดมั่นถือมั่นในกายว่าเป็นเราเป็นของเราก็ลดลง ความทุกข์ใจก็หายไป และไม่ใช่แค่นั้น ท่านยังพิจารณาเห็นว่า ความเจ็บ ความปวด ความข้องขัด ก็ไม่ใช่เรา มันก็เป็นสักแต่ว่าเวทนาที่เกิดขึ้น พอเห็นเช่นนี้ก็ไม่มีผู้ปวดผู้เจ็บ จิตใจก็สบาย พอจิตใจสบาย กายก็ดีขึ้น อันนี้เรียกว่าที่่เราไปเข้าใจว่าทุกข์เพราะความเจ็บป่วย ที่จริงไม่ใช่ จริงอยู่ ทุกข์กายเพราะความเจ็บป่วย แต่ทุกข์ใจนี้ไม่ใช่เพราะความเจ็บป่วย

ทุกข์ใจเพราะความยึดมั่นถือมั่นในกายว่าเป็นเราเป็นของเรา มันไม่ใช่แค่ยึดมั่นในกายนี้ว่าเป็นเราเป็นของเรานะ ยึดมั่นในกายว่าเป็นเราเป็นของเรายังน่ายึด เพราะกายก็ยังให้ความสุขเราบ้างเป็นครั้งคราว หรือเป็นระยะๆ แต่คนเราดันไปยึดเอาความเจ็บปวดว่าเป็นเราเป็นของเรา นี่สิแปลก เพราะความเจ็บปวดนี้ไม่มีดีเลย เราก็ไม่ชอบความเจ็บความปวด แต่ทำไมเราไปยึด อันนี้เรียกว่าเพราะความหลง หลงก็คือไม่รู้ความจริง และไม่รู้ตัว

25650905pm--ยอมรับได้ ใจคลายทุกข์

5 ก.ย. 65 - ยอมรับได้ ใจคลายทุกข์ : พอยอมรับโรคซึมเศร้าได้ ความทุกข์จากโรคเหล่านี้ก็ลดน้อยลง ก็เหมือนกลับกลายเป็นคนที่มีความสุขได้ ทั้งๆ ที่มีโรคทั้งซึมเศร้า แล้วก็โรคมะเร็งเกิดขึ้นกับตัวเธอ

อันนี้ก็เป็นตัวอย่าง ของคนที่เขาสามารถจะรับมือกับความทุกข์ได้ ด้วยใจที่ไม่ทุกข์ ก็เพราะว่าเขายอมรับสิ่งที่เกิดขึ้นได้ ซึ่งมันก็ไม่ใช่เรื่องง่าย มันต้องอาศัยสติมากทีเดียว รวมทั้งการที่สามารถจะมองเห็นประโยชน์ของสิ่งที่เกิดขึ้น และพอยอมรับมันได้ มันก็เหมือนกับว่าความทุกข์ที่กดหน่วงเอาไว้มันก็หายไปททุกข์กายยังมี อยู่แต่ทุกข์ใจก็ลดน้อยถอยลงไปเยอะ

 

ฉะนั้นเวลาเรามีความทุกข์ ไม่ว่าจะเป็นความทุกข์กายหรือความทุกข์ใจ เพราะความพลัดพรากสูญเสีย หรือประสบกับภัยพิบัติต่างๆ สิ่งหนึ่งที่จำเป็นขั้นพื้นฐาน ที่จะช่วยทำให้เราสามารถที่จะก้าวข้ามผ่านวิกฤตไปได้ ก็คือยอมรับ พอยอมรับมันได้ ใจมันก็เบา ความทุกข์มันก็คบี่คลายลงไป

25650904pm--ถูกต้องดีกว่าถูกใจ

4 ก.ย. 65 - ถูกต้องดีกว่าถูกใจ : ฉะนั้นเราต้องระวัง ขณะที่เรายึดมั่นในความถูกต้อง ถ้าเรายึดมั่นมากไป พอเจอใครทำอะไรไม่ถูกต้องขึ้นมา ความไม่ถูกต้องจะกลายเป็นความไม่ถูกใจทันทีเลย ทั้งๆ ที่ดูเผินๆ ไม่ถูกต้องกับไม่ถูกใจนี่มันห่างกันนะ มันไกลกันมาก

เช่นเดียวกับความถูกต้อง ความถูกใจ บางทีมันก็ไกลกันมาก แต่ในบางครั้งบางคราว ถ้าไม่รู้ทันมัน มันกลายเป็นเรื่องเดียวกันไปเลย คือถ้าไม่ถูกต้องเมื่อไหร่ ก็ไม่ถูกใจเมื่อนั้น หรือจะเป็นสิ่งที่ถูกต้อง ก็ต่อเมื่อมันถูกใจ ถ้าอันไหนไม่ถูกใจ ก็ไม่ถูกต้องไป

 

อันนี้มันต้องใช้สติพิจารณา การที่เรารู้ว่าอะไรถูก อะไรผิด เป็นสิ่งที่ดี และการที่เราปฏิบัติตามความถูกต้อง ก็เป็นสิ่งที่ดี เรียกว่ามีธรรมาธิปไตย แต่ถ้าเรายึดมั่นในความถูกต้องมากไป มันก็ง่ายมากเลยนะ ที่เวลาเจอใครทำอะไรไม่ถูกต้อง ความไม่ถูกต้องก็กลายเป็นความไม่ถูกใจ หรือกระตุ้นให้เกิดความไม่ถูกใจทันที

25650903pm--เติมเต็มชีวิตด้วยธรรม

3 ก.ย. 65 - เติมเต็มชีวิตด้วยธรรม : เมื่อเข้าหาธรรมะ และชีวิตจิตใจได้รับการเติมเต็ม แต่ถ้าหากว่าหันไปหาเงินหาทองมากขึ้น เพราะคิดว่าถ้ามีมากความพอใจจะเกิดขึ้น หรือว่าไม่ใช่เงินไม่ใช่ทองแต่ไปหาสิ่งอื่นมาแทนที่เป็นเรื่องทางโลกเช่นอำนาจสุดท้ายมันก็พบว่านั่นคือทางตัน ไม่ใช่คำตอบ

แต่บางคนกว่าจะรู้ตัว ก็สายไปแล้ว เหมือนกับที่นักปราชญ์คนหนึ่งชาวอเมริกัน แกพูดว่าโศกนาฏกรรมของชีวิตก็คือว่า การที่หาปลามาทั้งชีวิต แล้วพบว่ามันไม่ใช่ปลาที่ต้องการ กว่าจะรู้ตัวก็สายไปแล้ว เพราะไม่มีเวลาเหลือแล้ว

 

เมื่อไหร่ก็ตามที่เรารู้สึกพร่องขึ้นมา ทั้งที่เรามีสิ่งต่างๆพรั่งพร้อม ให้รู้เถอะว่า มันเป็นเพราะว่า สิ่งที่เรามี มันไม่ใช่ ต้องหันไปหาสิ่งที่ใช่มากกว่า และสิ่งที่ใช่ มันก็ไม่ใช่เป็นเรื่องของทางโลก แต่เป็นสิ่งที่ตอบสนองความสุข ความสงบในจิตใจ ไม่ใช่พอพบว่า เงินไม่ใช่คำตอบ ก็ไปหาอำนาจมาแทน สุดท้ายก็จะพบว่ามันก็ไม่ใช่เหมือนกัน

25650831pm--หมั่นมองเห็นตามความเป็นจริง

31 ส.ค. 65 - หมั่นมองเห็นตามความเป็นจริง : สิ่งที่ทำให้เราเห็นสิ่งต่างๆ คลาดเคลื่อนไปจากความเป็นจริงบรรเทาเบาบาง อันนี้ก็เป็นสิ่งที่เราต้องหมั่นฝึกอยู่เสมอ เพื่อที่จะทำให้ความการที่เราเห็นสิ่งต่างๆ ตามความเป็นจริงเกิดขึ้นได้ ไม่อย่างนั้นเราก็จะเห็นสิ่งต่างๆ คลาดเคลื่อนจากความเป็นจริง ทำความดีแค่ไหน แต่ว่าไม่สามารถจะเห็นความจริงหรือเห็นสิ่งต่างๆ ตามความเป็นจริงได้ มันก็ยังวนเวียนอยู่ในความทุกข์อยู่

เวลาพูดถึงการทำบุญ ทำบุญที่สำคัญที่สุดก็คืออะไร คือทิฏฐุชุกรรม การเห็นตรงตามความเป็นจริง บุญกริยา 10 ประการที่เริ่มต้นด้วยทาน สุดท้ายต้องมาลงที่ทุิฏฐุชุกรรม ข้อสุดท้าย ตรงนี้แหละจะเป็นบุญกิริยาที่สำคัญ คือการเห็นสิ่งต่างๆ ตามความเป็นจริง ซึ่งจะทำได้ก็เพราะว่า บรรเทาขจัดปัดเป่าวิปลาสให้หมดไป ด้วยกันเจริญภาวนาอย่างที่ว่ามา

25650830pm-อุบายละกิเลส

30 ส.ค. 65 - อุบายละกิเลส : ที่เรามาปฏิบัติธรรมกัน ก็เพราะว่ายังมีความสำคัญมั่นหมายในตัวกูกันทั้งนั้นแหละ อยากจะให้ฉันมีความสุข อยากจะให้ฉันเป็นคนที่สงบเยือกเย็น มันยังมีความสำคัญมั่นหมายว่าเป็นฉันๆ อยู่ แต่ว่าพอปฏิบัติไปๆ มันต้องก้าวไปถึงขั้นที่เรียกว่ารู้ทันในความยึดมั่นในตัวกูของกู แล้วก็ไม่ปล่อยให้มันเข้ามาครองใจ

ถ้าเราไปถึงจุดนั้นได้ ก็เรียกว่าสามารถที่จะอยู่เหนืออำนาจของตัวกูได้ หรือถึงแม้มันจะยังครองจิตครองใจเราอยู่ เพราะว่าการที่จะละมานะอย่างสิ้นเชิง มันมีแต่พระอรหันต์เท่านั้นที่จะทำได้ แม้กระทั่งพระอนาคามีก็ยังมีมานะอยู่ เพียงแต่น้อยมากเบาบางมาก แล้วปุถุชนอย่างเรา แน่นอนก็ต้องมีเยอะ แต่ว่าถ้าเรารู้จักใช้มัน เอามันมาใช้เพื่อส่งเสริมให้เกิดความเข้าใจในธรรม ใช้มานะเพื่อละมานะ ใช้อัตตาเพื่อละอัตตา มันทำได้นะ เช่นเดียวกับการใช้ตัณหาเพื่อละตัณหา

 

อันนี้เป็นเรื่องของอุบายนะ ซึ่งเราต้องมี แต่เป็นอุบายที่ไม่ใช่กโลบายนะ แต่เป็นอุบายโกศล คือการรู้จักใช้อุบายเพื่อที่เอาชนะกิเลส ขณะที่มันยังมีอยู่ในใจเรา ยังกำจัดมันไม่หมด ก็ต้องรู้จักใช้มัน อย่าให้มันใช้เรา ด้วยวิธีนี้แหละจึงเจริญก้าวหน้าในทางธรรมได้

25650829am-อย่าให้ความทุกข์บงการใจ

29 ส.ค. 65 - อย่าให้ความทุกข์บงการใจ : และด้วยความที่เราไม่รู้ตัว ก็เลยยอมทำตามอำนาจของมัน และไม่ใช่แค่ทำตามอำนาจของมันนะ ยังพยายามปกป้องมันด้วย เราพยายามปกป้องความโกรธ เวลามีความโกรธ เราจะทำทุกอย่างเพื่อปกป้องอารมณ์โกรธในใจ หาเหตุผลมามากมายว่าสมควรโกรธ

หรือบางทีมีคนจะมาเพราะหวังดี เขาก็มาแนะนำให้เราให้อภัย อย่าไปโกรธเขาเลย ปรากฏว่าเราก็ต่อว่าเขา ที่จริงที่เราทำอย่างนั้นเพราะเราอยู่ในการบงการของความโกรธ ความโกรธมันรู้ว่า ถ้าเราให้อภัย มันก็จะห่อเหี่ยว เหี่ยวแห้งตายไป เพราะคนเราพอให้อภัยเมื่อไหร่ ความโกรธก็ทุเลาเบาบาง

แต่ความโกรธไม่ยอม มันก็สั่งให้เราด่าคนที่มาแนะนำให้เราให้อภัย ทั้งที่บางทีคนนั้นก็เป็นคนที่เรารัก บางทีก็เป็นลูก บางทีก็เป็นพ่อแม่ บางทีก็เป็นเพื่อน