Luangpor Paisal Visalo‘s Podcast (ธรรมะ จาก หลวงพ่อไพศาล วิสาโล)

25650225am--วางของเป็นก็วางทุกข์ได้ง่าย

25 ก.พ. 65 (เช้า) - วางของเป็นก็วางทุกข์ได้ง่าย : ชีวิตเราจะยุ่งยากน้อยลงหากวางของอย่างมีสติมากขึ้น เช่น เวลาจะวางอะไร ก็อย่าเพิ่งรีบวาง หรือทำตามความเคยชิน ให้ช้าลงสักนิด ตั้งสติสักหน่อย ตามองไปที่สิ่งของหรือตำแหน่งที่จะวาง จากนั้นจึงค่อยวาง ทำใหม่ ๆ จะเผลอเป็นส่วนใหญ่ มีสติไม่กี่ครั้ง แต่ทำบ่อย ๆ สติก็จะมาไวขึ้น เวลาวางสิ่งของ จะทำด้วยความรู้เนื้อรู้ตัวมากขึ้น ทำไปนาน ๆ จะกลายเป็นนิสัยใหม่ ถึงตรงนี้ก็จะไม่ใช่เรื่องยากอีกต่อไป หากทำเป็นอาจิณ มันไม่เพียงช่วยให้เรามีสติเวลาวางสิ่งของ ไม่ว่าเล็กหรือใหญ่ เท่านั้น หากยังทำให้เรามีสติในเรื่องอื่น ๆ ด้วย เช่น เวลาทำงาน เวลากินอาหาร หรือเวลาพูดคุยกับคนอื่น

หลายคนไม่สังเกตว่าวันหนึ่ง ๆ เราวางสิ่งของต่าง ๆ รวมหลายร้อยครั้ง บางช่วงแค่นาทีเดียวเราวางของ ๔-๕ อย่าง แค่เรามีสติกับการวางของเหล่านี้ครึ่งเดียว ความรู้เนื้อรู้ตัวของเราจะเพิ่มพูนขึ้น และส่งผลดีต่อจิตใจของเราด้วย ไม่ใช่ช่วยให้ใจลอยน้อยลงเท่านั้น หากยังช่วยให้ใจไม่เผลอไปยึดหรือแบกปัญหาต่าง ๆ จนเป็นทุกข์ ไม่ว่าสิ่งที่ผ่านไปแล้ว หรือยังมาไม่ถึง แม้แต่งานการที่ค้างคา หนี้ที่ยังชำระไม่หมด ก็ไม่เอามาครุ่นคิดหากยังไม่ถึงเวลา หรือถึงเผลอคิดไปแล้ว ก็มีสติรู้ทัน วางมันลงได้อย่างรวดเร็ว ช่วยให้ใจโปร่งเบาและผ่อนคลาย ถึงเวลาทำงาน ก็ทำอย่างมีความสุข เพราะใจไม่ไปหยิบเอาเรื่องอื่นมารกหัว มีงานรออยู่ข้างหน้ามากมายเพียงใด ก็ไม่เอามาเป็นอารมณ์ จึงมีสมาธิในการทำงานอย่างเต็มที่

 

ความสุขและความทุกข์ของผู้คนส่วนใหญ่ ถึงที่สุดก็ขมวดอยู่ตรงที่การวางนี้เอง ถ้าวางไม่เป็น ไม่ว่าด้วยมือหรือด้วยใจ ก็เป็นทุกข์ได้ง่าย แต่ถ้าวางเป็น ชีวิตก็มีความสุขและสงบเย็นได้ง่ายขึ้น ส่วนจะวางเป็นหรือไม่ คำตอบก็อยู่ที่สติเป็นสำคัญ 

25650224pm--ไวในการรู้ใจตนเอง

24 ก.พ. 65 - ไวในการรู้ใจตนเอง : อย่างที่ครูบาอาจารย์บอกว่า “ดูกาย เห็นจิต” ถ้าเราละเอียดพอ ความเปลี่ยนแปลงแม้เพียงเล็กน้อยของกาย ก็ทำให้เรารู้ทัน หรือเห็นอารมณ์ความรู้สึกของตัวเอง ถ้าเราฝึกมามากพอ แม้เพียงความคิดอารมณ์ความรู้สึกเกิดขึ้น ใจกระเพื่อมแม้เพียงเล็กน้อยก็รู้ทันแล้วก็วางมันลงได้

อันนี้มันไม่ใช่สิ่งที่เหนือวิสัยความสามารถของคนเรา แต่มันเป็นสิ่งที่มีประโยชน์มากกว่าการอ่านคน ถ้าเราอ่านใจตัวเองได้ดี ในการที่เราจะอ่านคนอื่น ก็เกิดขึ้นได้ง่าย เป็นไปได้ง่าย เมื่อเราอ่านใจตัวเอง การที่เรารู้จักตัวเอง มันก็เป็นเรื่องที่ตามมา ถ้าเรารู้จักตัวเองรู้ตัวเองดี การที่เราจะรักษาตนให้ไกลจากความทุกข์มันก็เป็นเรื่องง่าย เพราะฉะนั้นหัด หันมาเรียนรู้ที่จะฝึกให้มีความฉับไวในการรู้ใจตัวเอง อันนี้เป็นสิ่งที่ประเสริฐมาก

25650221pm--อากาศเปลี่ยนไปใจไม่แปรปวน

21 ก.พ. 65 - อากาศเปลี่ยนไปใจไม่แปรปวน : ถ้าเพียงแต่ว่า รู้เฉยๆ ไม่ไปผลักไส ไม่ไปหยิบหรือเข้าไปเกาะเกี่ยวไม่ทุกข์หรอก เมื่อมีความปวดก็เห็นมัน หรือว่ารู้ซื่อๆ อันนี้มันก็ทุกข์แค่กายแต่ใจไม่ทุกข์ เมื่อมีความหนาวเห็นความหนาว แต่ไม่เป็นผู้หนาว ใจไม่ทุกข์หรอก มีความโกรธ เห็นความโกรธ ไม่เป็นผู้โกรธ ใจไม่รุ่มร้อนหรอก แต่เพราะว่ามันไม่เห็น มันเข้าไปเป็น มันก็เป็นผู้โกรธ ผู้หนาวขึ้น ความทุกข์ก็เลยเข้ามา

อันนี้แหละคือที่ท่านว่า “การเกิดทุกคราว เป็นทุกข์ร่ำไป” ให้เรารู้เท่าทันการเกิดชนิดนี้ ที่เกิดขึ้นในใจเราตลอดเวลา หรือเกิดขึ้นบ่อยๆ อย่าปล่อยให้มันเกิดขึ้น หรือเมื่อเกิดขึ้นก็รู้ทัน เพียงแค่รู้ การเกิดก็ดับไป รู้ทันความเป็นผู้โกรธ พอรู้ทัน ผู้โกรธก็ดับไป รู้ทันความเป็นผู้ปวด พอรู้ทัน ผู้ปวดก็ดับไป รู้ทันความเป็นผู้หนาว พอรู้ทัน ผู้หนาวก็ดับไป

เพราะฉะนั้นเป็นโอกาสดี หนาวๆอย่างนี้ หรือหนาวยิ่งกว่านี้ จะได้เป็นการฝึกสติ ฝึกการเป็นผู้ดูผู้เห็น หรือว่าเห็นโทษของการเป็นผู้เป็น เข้าไปเป็นผู้เป็น ไม่รู้กี่สิบปีแล้วหรือตลอดชีวิตที่เป็นผู้เป็นแต่ไม่รู้ทันมัน นี่เป็นโอกาสดีที่เราจะได้ฝึก เห็น ไม่เข้าไปเป็น เห็นโทษของการเป็นผู้เป็น

25650217pm--เตรียมตัวสอบครั้งสำคัญของชีวิต

17 ก.พ. 65 - เตรียมตัวสอบครั้งสำคัญของชีวิต 

25650216pm--วิถีความสุขอันประเสริฐ

16 ก.พ. 65 - วิถีความสุขอันประเสริฐ : ถ้าเราปรารถนาชีวิตที่ผาสุก มีคุณภาพชีวิตที่ดี แม้จะไม่ถึงขั้นนิพพาน 5 ประเด็นนี้คือสิ่งที่เราต้องพิจารณาว่าเราเกี่ยวข้องอย่างถูกต้องไหม 1. ผู้คน 2. วัตถุสิ่งเสพ 3. สิ่งแวดล้อม 4. ระเบียบชีวิต 5. จิต เป็นสิ่งที่เรียกว่าเอามาเช็กลิสต์ได้เลย เวลาจะทบทวนชีวิตของเราว่าดำเนินไปถูกต้องไหม ก็เอา 5 ประการนี้แหละมาเช็ก มาตรวจสอบ ว่าเราเกี่ยวข้องกับ 5 ประการนี้อย่างถูกต้องเหมาะสมไหม ยิ่งถ้าเรามุ่งชีวิตที่ผาสุก จนกระทั่งได้เข้าถึงพระนิพพาน 5 ประการนี้คือสิ่งที่เราจะต้องใส่ใจ

อันนี้เลยเป็นส่วนเสริมส่วนขยายของ 3 ข้อแรก การไม่ทำบาปทั้งปวง การทำกุศลให้ถึงพร้อม การชำระจิตของตนให้ขาวรอบ เรียกว่าเป็นสูตรก็ได้ที่จะนำพาชีวิตของเราไปสู่ความสุข ความสงบเย็น แล้วเป็นสิ่งที่จะนำพาเราเข้าใกล้และเข้าถึงพระนิพพานในที่สุด

 

เพราะฉะนั้นวันมาฆบูชาก็เป็นโอกาสที่เราจะได้พิจารณาทบทวนว่า การดำเนินชีวิตของเราได้เป็นไปในทางที่เหมาะสมไหม เพื่อที่เราจะได้ประโยชน์อย่างคุ้มค่า สมกับที่เป็นชาวพุทธ หรือสมกับที่เป็นมนุษย์ โดยเฉพาะถ้าเราได้เข้าใกล้เข้าถึงพระนิพพาน อันนี้เรียกว่า เป็นประโยชน์สูงสุดของความเป็นมนุษย์เลยทีเดียว 

25650215pm--ตัดวงจรแห่งความโกรธ

15 ก.พ. 65 (เย็น) - ตัดวงจรแห่งความโกรธ : ถ้าเราตั้งใจเป็นคนที่มีคุณธรรม เป็นคนที่ใฝ่ธรรม ต้องรักษาใจให้ดี อย่าให้ความโกรธความเกลียดมาครอบงำใจ มันเกิดขึ้นได้ เราห้ามมันไม่ได้ แต่เรารักษาใจได้ด้วยการรู้ทัน มีสติเห็นมัน เพราะว่าถ้าปล่อยให้มันครองใจ เราก็จะเป็นเหมือนคนที่เราเกลียด เหมือนคนที่เราโกรธ ซึ่งอาจจะไม่ใช่เป็นพ่อแม่ อาจจะเป็นคนอื่น อาจจะเป็นเพื่อนร่วมงาน อาจจะเป็นเพื่อนบ้าน อาจจะเป็นคนใกล้ตัว อาจจะเป็นคู่รัก สามีภรรยาที่ทะเลาะเบาะแว้งกัน

เราต่างเลียนแบบกัน เลียนแบบในทางที่ไม่ดี ยิ่งโกรธยิ่งเกลียดใครก็ยิ่งเอาเขาเป็นครู อันนี้เป็นการเลียนแบบในทางที่ไม่ดี เขาด่ามาเราก็ด่าตอบ เขานินทาเราก็นินทาใส่ เราก็ทำร้ายเราก็ทำบ้าง โดยไม่รู้ตัว

 

ทั้งหมดนี้โดยความโกรธความเกลียดเป็นสื่อเป็นสะพานที่ทำให้นิสัยไม่ดีของคนรอบตัวที่เข้ามาอยู่ในเนื้อในตัวเราได้ เราต้องตัดวงจรไม่ให้มันเผยแพร่ออกไปด้วยการที่เรามีสติรู้ทัน ไม่ปล่อยให้ความโกรธความเกลียดครองใจ 

25650215am--อย่าปล่อยให้ทุกข์เพราะเปรียบเทียบ

15 ก.พ. 65 (เช้า) - อย่าปล่อยให้ทุกข์เพราะเปรียบเทียบ : คนเราไม่รู้จักพอใจในสิ่งที่มี ไม่ยินดีในสิ่งที่ได้ ถ้าหากว่ามองไม่เป็น หรือชอบเปรียบเทียบ แม้จะได้โชคลาภก็ทุกข์ พอไปเปรียบเทียบกับคนอื่น อันนี้ต้องระวังเลย คนเราจะมีความสุขได้ เพราะรู้จักพอใจในสิ่งที่มียินดีในสิ่งที่ได้ 

25650214pm--พลังแห่งความนิ่ง

14 ก.พ. 65 - พลังแห่งความนิ่ง : คนทุกวันนี้แค่อยู่นิ่งก็เป็นทุกข์แล้ว แม้อยู่ในสถานที่ที่สะดวกสบาย มีอาหารการกินอุดมสมบูรณ์ก็ตาม สาเหตุที่เป็นเช่นนี้ก็เพราะเบื่อหน่าย รู้สึกซ้ำซากจำเจ ไม่พอใจในสิ่งที่มีและเป็น ในส่วนลึกจะมีแรงผลักให้ต้องออกไปเสพรับอารมณ์ใหม่ ๆ หรือมีอะไรที่ต่างจากเดิม หาไม่จะกระสับกระส่าย พอได้เปลี่ยนที่เปลี่ยนทางหรือหลุดจากสภาพเดิม ๆ จึงรู้สึกเป็นสุข แต่ที่จริงแล้ว มันเป็นแค่การคลายทุกข์เท่านั้น ไม่ต่างจากคนที่นั่งหรืออยู่ในอิริยาบถใดนาน ๆ แม้นเป็นท่าที่คิดว่าสบายที่สุดแล้ว แต่ไม่นานก็จะรู้สึกเมื่อย ทำให้อยากเปลี่ยนอิริยาบถ เมื่อได้เปลี่ยนอิริยาบถสมใจ ก็รู้สึกสุขสบาย แต่ถ้าดูให้ดี มันเป็นเพราะความปวดเมื่อยจางคลายไปต่างหาก

อย่างไรก็ตามความปวดเมื่อยหายไปชั่วคราวเท่านั้น หากเปลี่ยนอิริยาบถแล้วอยู่ในท่านั้นนาน ๆ มันก็จะกลับมาเยือนอีก ทำให้ต้องเปลี่ยนท่าอีก เป็นเช่นนี้เรื่อยไป ใช่หรือไม่ว่า การแสวงหาความสุขของผู้คนก็เช่นกัน คือ เป็นการหนีทุกข์ เพียงเพื่อจะมาเจอทุกข์อีก แล้วก็ต้องหนีต่อไป แม้ได้เสพอารมณ์ที่น่าพอใจ ได้ครอบครองวัตถุสมปรารถนา แต่ไม่ช้าไม่นานก็จะรู้สึกเบื่อหน่ายจำเจ เกิดแรงผลักภายในให้อยู่เฉยไม่ได้ ต้องขวนขวายไปหาอารมณ์หรือสิ่งเสพใหม่ ๆ เพียงเพื่อจะเจอกับความเบื่อหน่ายอีก แล้วต้องดิ้นรนออกไปแสวงหาสิ่งใหม่ไม่รู้จบ 

25650209pm--นิ่งได้เพราะเข้าถึงธรรม

9 ก.พ. 65 - นิ่งได้เพราะเข้าถึงธรรม : เมื่อมีความยึดมั่นในตัวกูของกู เพียงแค่ถูกกระทบเล็กน้อยอย่าว่าแต่ด่าว่าพระเฮงซวยเลย แค่ไม่แสดงสัมมาคารวะเท่าที่ควรก็จะเกิดความขุ่นเคือง เกิดความไม่พอใจได้ แต่หลวงพ่อประสิทธิ์ท่านนิ่งเพราะตัวตนท่านน้อย ที่คนเรามีตัวตนได้ก็เพราะว่ามีปัญญา รู้ความจริงของกายและใจ จนกระทั่งรู้ว่ามันไม่มีอะไรที่เป็นตัวตน หรือยึดเป็นตัวกูของกูได้

การที่คนเราจะนึ่งแบบนี้ได้ มันต้องมีทั้งสติและปัญญา จนกระทั่งปล่อยวางลงและไม่มีความยึดถือในตัวกู และนี่คือแบบอย่างหรืออุดมคติของชาวพุทธ เวลาเราปฏิบัติธรรม ในขณะที่เราปรารถนาความพ้นทุกข์ อยากจะเข้าถึงนิพพาน

 

แต่ว่าสิ่งหนึ่งที่มันจะแสดงถึงความคืบหน้าหรือก้าวหน้าในการปฏิบัติของเราก็คือว่า เรามีความนิ่งแค่ไหน เวลาเจอโลกธรรมมากระทบ เวลาโลกธรรมฝ่ายบวกมากระทบก็ไม่ได้ดีใจลิงโลดหัวเราะจนลืมเนื้อลืมตัว เวลาเจอโลกธรรมฝ่ายลบก็ไม่ได้โศกเศร้าคร่ำครวญฟูมฟายตีโพยตีพาย เวลาใครด่ามาก็ไม่ได้รู้สึกรุ่มร้อนชนิดที่ต้องด่าตอบด้วยอารมณ์

 

การที่ได้มีโอกาสรู้จักหรือใกล้ชิดกับบุคคลที่มีความนิ่ง อันนี้เป็นการช่วยเตือนใจเราได้เป็นอย่างดี ให้เรารู้ว่าอุดมคติของการปฏิบัติและเข้าถึงธรรมมันคืออะไร เพราะว่าบางทีเราปฏิบัติไปปฏิบัติไป แต่ว่ามีจิตที่คิดแต่จะเอานิพพาน จะเอาความสงบแต่ว่าลืมไปว่ามันมีการบ้านที่เราต้องทำหรือต้องผ่านไปให้ได้ การบ้านที่เป็นรูปธรรมก็คือว่า เมื่อเจอโลกธรรมไม่ว่าลบหรือบวก เราสามารถที่จะนิ่งได้แค่ไหน 

25650208pm--การเห็นเป็นเรื่องอัศจรรย์

8 ก.พ. 65 (เย็น) - การเห็นเป็นเรื่องอัศจรรย์ : คนเราก็ไม่ค่อยตระหนักว่า การที่เราเห็นโลกรอบตัวแต่ละขณะๆ เป็นความอัศจรรย์ ต่อเมื่อมันเริ่มมีปัญหาขึ้น มีสารบางตัวหายไป หรือมีมากเกินไป หรือว่าจอตาเริ่มเสื่อม ตอนนี้แหละถึงจะค่อยรู้ว่า การที่เราเห็นได้ เป็นเรื่องที่ไม่ใช่ง่ายเลย เป็นความอัศจรรย์ซึ่งบางคนก็ยกให้เป็นฝีมือของพระเจ้าที่ทำให้เกิดสิ่งนี้ขึ้นมาได้

แต่ว่ามันมีการเห็นอีกอย่างหนึ่งที่อัศจรรย์ไม่น้อยกว่ากัน หรืออาจจะอัศจรรย์ยิ่งกว่าก็ได้ คือการเห็นความคิด เห็นอารมณ์ ความรู้สึกที่เกิดขึ้นในใจ คนที่ไม่เคยเห็นความคิด ไม่เคยเห็นอารมณ์มาก่อน วินาทีแรกที่ได้เห็น จะรู้สึกเลยว่าอัศจรรย์มาก และคนธรรมดาแม้ว่าจะเห็นโลกมามาก บางทีจนตาย ก็ไม่สามารถจะเห็นความคิดหรือเห็นอารมณ์ที่เกิดขึ้นได้ จนอาจจะเชื่อว่าเป็นไปไม่ได้หรอกที่จะเห็นความคิด เห็นอารมณ์ เพราะตัวเองไม่เคยเห็นมาก่อน

 

เราเห็นโลกภายนอก เราเห็นได้เพราะอาศัยเหตุปัจจัยต่างๆ นับร้อยนับพัน แต่ว่าเห็นความคิด เห็นอารมณ์ อาศัยตัวเดียวเลยก็ว่าได้ อาศัยสิ่งเดียวเลยก็ว่าได้ อาศัยสติ หรือถ้าพวกรวมๆ ก็คืออาศัยใจ สติสิ่งเดียวเท่านั้น จะว่าไปแล้วก็ทำให้เราสามารถที่จะเห็นโลกภายในได้ เห็นโลกภายนอกถือว่าอัศจรรย์แล้ว แต่การเห็นโลกภายในอัศจรรย์ยิ่งกว่า