Luangpor Paisal Visalo‘s Podcast (ธรรมะ จาก หลวงพ่อไพศาล วิสาโล)

25671012pm--ปาฎิหาริย์ในธรรมดาสามัญ

12 ต.ค. 67 - ปาฎิหาริย์ในธรรมดาสามัญ : สำหรับผู้ที่มีปัญญา ธรรมะมีอยู่ทุกหย่อมหญ้า ธรรมะที่ว่าหมายถึงธรรมะไม่ใช่แค่คุณธรรมความดีหรือจริยธรรมเท่านั้น แต่หมายถึงสัจธรรม ไม่ใช่สัจธรรมระดับโลกิยะ แต่สัจธรรมระดับโลกุตระ ที่ทำให้พ้นทุกข์ ทำให้เห็นว่าไม่มีอะไรที่ยึดมั่นถือมั่นได้เลย ทำให้เห็นว่าไม่มีอะไรที่ใช่ตัวใช่ตน ทั้งหมดนี้ก็เริ่มต้นจากการที่ทำอะไรด้วยความรู้เนื้อรู้ตัว ไม่ให้ใจถูกความหลงครอบงำ

เมื่อรู้ตัวจนกระทั่งตัวกูไม่ปรากฏ ต่อไปมันก็จะรู้ความจริง จนดับความยึดมั่นถือมั่นในตัวกูได้ ทุกครั้งที่เรามีความรู้สึกตัว ตัวกูมันไม่มีโอกาสจะเกิดเพราะว่ามันเกิดได้ในยามที่เราหลง หรือในยามที่ความหลงครองใจ หลงเมื่อไหร่ก็ปรุงตัวกูขึ้นมา แล้วเกิดความสำคัญมั่นหมายในตัวกู ของกู กูเดิน กูโกรธ กูเศร้า กูดีใจ เป็นเพราะหลงทั้งนั้นแหละ

 

แต่พอรู้ตัว รู้เนื้อรู้ตัว ความหลงหายไป ตัวกูก็ดับไปด้วย แต่มันก็ดับไปชั่วคราวเพราะคนเรารู้ตัวได้ประเดี๋ยวประด๋าวเดี๋ยวก็หลงอีกแล้ว นี้คือเหตุผลที่เรามาภาวนา มาเจริญสติ เพื่อให้มีความรู้สึกตัวต่อเนื่อง เมื่อรู้ตัวต่อเนื่อง ต่อไปมันจะไม่ใช่แค่รู้ตัวแต่มันจะรู้ความจริง จนกระทั่งตัวกูไม่มีที่ตั้ง กิเลสเกิดขึ้นไม่ได้ และนี่ก็คือเรียกว่าความพ้นทุกข์ที่เราจัดว่าเป็นสุดยอดปาฏิหาริย์ 

25671009pm--ไม่กลัวผิดจึงทำถูก

9 ต.ค. 67 - ไม่กลัวผิดจึงทำถูก : สติจะพัฒนาได้ มันก็ต้องผ่านการฟุ้ง ผ่านการหลง หลวงพ่อเทียนท่านพูดว่า ยิ่งคิดก็ยิ่งรู้ คิดในที่นี้คือ คิดฟุ้งซ่าน หรือคิดโดยไม่ตั้งใจคิด ยิ่งมันเผลอคิดมากเท่าไรก็ยิ่งรู้ รู้ในที่นี้คือรู้ตัว คือรู้ทันความคิด แล้วเวลาเรามาปฏิบัติธรรม เราต้องทิ้งความเคยชินเดิม ๆ ประเภทว่าเป็นนักเรียนหน้าห้อง กลัวผิด กลัวตอบครูผิด หรือว่ากลัวสอบไม่ได้ร้อย เพราะว่าเดี๋ยวพ่อแม่จะไม่รัก หรือว่าจะไม่ได้เป็นที่ยอมรับของคนอื่น รวมทั้งไม่เป็นที่ยอมรับของตัวเอง

ต้องหลุดออกจากทัศนคติแบบนี้ให้ได้ เรียกว่าโถมไปเลย มันจะผิดมันจะพลาดอย่างไร ไม่เป็นไร เพราะเราสามารถจะเรียนรู้จากความผิดความพลาดได้ เหมือนกับที่เด็กๆ เรียนรู้วิธีการเดินได้ ก็ต้องมาจากการล้มบ่อยๆ ถ้าพ่อแม่กลัวเด็กล้ม คอยจับ คอยประคองลูกตลอดเวลา ไม่ยอมให้ลูกเดินด้วยตัวเอง ลูกก็จะไม่มีทางเดินเป็น

 

ที่พวกเราเดินเป็นได้ตั้งแต่เด็ก เพราะว่าเราไม่กลัวผิด ไม่กลัวล้ม ไม่ใช่ว่าไม่ล้ม ล้มแต่ก็รู้แล้วก็เดินต่อไป จนกระทั่งรู้วิธีที่จะทรงตัว ตอนหลังไม่ใช่แค่เดินได้อย่างเดียว วิ่งได้ด้วย ให้เราเอาทัศนคติแบบนี้มาใช้กับการปฏิบัติ เพราะว่าในแง่หนึ่ง ในทางธรรมก็เหมือนกับเรากำลังตั้งไข่ เพราะฉะนั้นมันก็ย่อมเป็นธรรมดาที่จะล้ม​ เราปฏิบัติไป หลง 95 เปอร์เซนต์ หรือ 99 เปอร์เซนต์ ก็ได้ แต่ก็ช่างมัน ไม่เป็นไร ทำไปเรื่อย ๆ ไม่กลัวล้ม ไม่กลัวหลง แต่ขอให้ทำอยู่เรื่อย ๆ แล้วจะดีขึ้นเรื่อย ๆ 

25671008pm--ทุกอย่างสอนธรรมเราได้ทั้งนั้น

8 ต.ค. 67 - ทุกอย่างสอนธรรมเราได้ทั้งนั้น 

25671007pm--เหนือได้ เหนือเสีย

7 ต.ค. 67 - เหนือได้ เหนือเสีย : สำหรับคนที่ไม่ได้สนใจธรรมะ ไม่ได้สนใจการฝึกจิต ก็จะปล่อยใจหลงวนอยู่กับการเปรียบเทียบ ได้มาก เสียน้อย แต่ถ้าเขามองว่าความคิดแบบนี้ทำให้ทุกข์ ลองคิดถึงเรื่องของการเสียสละแบ่งปันดู มีมุทิตาจิต ให้กับนักการภารโรง พยาบาล เภสัชที่เขามีรายได้น้อยกว่าเรา แต่ว่าเขาได้ส่วนแบ่งจากเงินก้อนนี้มากกว่าเรา ก็ดีแล้ว

ถ้ามีความเป็นมิตร เป็นเพื่อน มันก็ไม่ถือสา ก็ไม่ได้หวงแหน จิตที่คิดจะเอามันก็จะไม่มาครองจิตครองใจ แล้วมีจิตที่คิดจะให้มันมาแทนที่ อันนั้นเป็นเรื่องของคนที่เขาอาจจะไม่ได้สนใจเรื่องการปฏิบัติธรรมเท่าไหร่ แต่ถ้าสนใจเรื่องการปฏิบัติธรรมอย่างน้อยก็ต้องเห็น เห็นตัวกิเลส กิเลสที่มันอยากได้ อยากได้มากกว่าคนอื่น หรือว่าอยากเด่นกว่าคนอื่น

 

ข้อดีของคนที่ปฏิบัติธรรมคือ มันมีสิ่งนี้ มีธรรมะที่จะช่วยทำให้จิตใจอยู่เหนือการได้การเสีย อยู่เหนือการเปรียบเทียบ แล้วถ้าอยู่เหนือการได้การเสีย อยู่เหนือการได้มากได้น้อย อยู่เหนือการเปรียบเทียบ มันก็จะมีความสุขง่าย ใครเขาจะได้มากก็ไม่ทุกข์อะไร เพราะเราก็พอใจสิ่งที่มี หรือเราไม่ปล่อยให้ตัวตัณหาหรือมานะครอบงำใจ 

25671006pm--ทุกข์แก้ได้ที่ใจเรา

6 ต.ค. 67 - ทุกข์แก้ได้ที่ใจเรา : ถ้าหากว่าเราไม่ดูแลใจปล่อยให้กิเลส ปล่อยให้อารมณ์อกุศลเข้ามาครอบงำใจ เราจะไปโทษคนอื่นไม่ได้ เราก็ต้องรับผิดชอบที่ประมาทเลินเล่อไม่ดูแลใจของเรา ในทางธรรมเป็นอย่างนั้น เพราะฉะนั้นจะไปโทษคนนั้นคนนี้ว่ามาทำให้เราเป็นทุกข์ ก็ไม่ได้ เพราะว่าเราไม่ได้ดูแลใจของเราอย่างเพียงพอ เหมือนกับชายคนนั้นที่ไม่ได้ดูแลรถให้ดี

อันนี้เป็นข้อคิดที่ดี ถ้าหากว่าเราดูแลใจให้ดี ไม่ว่ามีอะไรเกิดขึ้นมันก็ เราก็จะไม่ทุกข์ง่าย ๆ และการดูแลใจคือ การที่มีสติรักษาใจ รวมทั้งความตระหนักว่า สมุทัย เหตุแห่งทุกข์นั้น โดยเฉพาะถ้าเป็นทุกข์ใจ มันอยู่ที่ใจของเรา อยู่ที่การวางใจของเรา ดังนั้นแม้สิ่งภายนอกสิ่งรอบตัวจะเหมือนเดิมแต่เราก็ยังสามารถแก้ทุกข์ได้ ด้วยการดูแลใจของเราให้ดี

 

นี้แหละการปฏิบัติธรรม การเจริญสติมีความสำคัญก็ตรงนี้ เพราะมันทำให้เราเห็นว่าไม่ใช่แค่มีทุกข์เกิดขึ้นก็รู้ รู้ว่าทุกข์กายและรู้ว่าทุกข์ใจ ยังรู้ต่อไปว่าเหตุแห่งทุกข์มันอยู่ที่ใจของเรา แล้วไม่จำเป็นต้องไปเรียกร้องคนอื่นให้เปลี่ยนแปลง แค่ปรับแก้ที่ใจของเรา ความทุกข์ที่ใจเราก็จะลดลง 

25671005pm--สงบได้เมื่อใจมีสติ

5 ต.ค. 67 - สงบได้เมื่อใจมีสติ : ถ้าเราทำจริงจัง เราจะกระฟัดกระเฟียดมาก เหมือนพวกนักกีฬาแข่งขันรอบตัดเชือก หรือว่าแข่งขันชิงชนะเลิศเอาเหรียญทองโอลิมปิค พวกนี้จะเครียดมาก เพราะว่ามุ่งเน้นที่ความสำเร็จ เน้นคุณภาพ

แต่ถ้าเราจะทำ เราก็ทำแบบทำเล่นๆ หลงบ้าง ฟุ้งบ้าง ลืมบ้าง ไม่เป็นไร แต่ว่าทำเรื่อยๆ ทำบ่อยๆ ทำเยอะๆ ทำทั้งวัน แล้วสติมันก็จะทำงานได้เร็วขึ้น ระลึกหรือรู้ตัวได้เร็วขึ้น แล้วเราก็จะเห็น ต่อไปความคิดพอมันมา แล้วมันก็ไป ไม่ใช่มันไปเอง แต่เป็นเพราะมีสติมาช่วย

 

เพราะฉะนั้น ลองฝึกเอาไว้ ฝึกไปเรื่อยๆ อย่าไปบังคับจิต ทำเล่นๆ ไป แต่ทำเรื่อยๆ แล้วเราจะเห็น เราจะรู้ทันความคิด รู้ทันอารมณ์ และต่อไปเวลาอารมณ์ใดเกิดขึ้น ความคิดฟุ้งซ่านใดเกิดขึ้น เราก็จะรู้ทันมันได้เร็ว แล้วเป็นอิสระจากมันได้ง่าย 

25671004pm--ดูแลใจ ห่วงใยผู้อื่น

4 ต.ค. 67 - ดูแลใจ ห่วงใยผู้อื่น : ทีนี้ถ้าเราดูแลใจดีๆ เราจะไม่ซ้ำเติมเพิ่มทุกข์ให้กับใจ ในลักษณะที่ว่าไม่ว่าจะเป็นการคิดปรุงแต่งในเรื่องอนาคตที่ยังไม่เกิด หรือว่าผลักไสสิ่งที่กำลังประสบรับรู้อยู่ในปัจจุบัน แล้วถ้าเราดูแลใจดีๆ มันไม่ใช่แค่หยุดซ้ำเติมเพิ่มทุกข์ให้กับใจ แต่ยังรู้จักวิธีป้องกันไม่ให้ความทุกข์มาครอบงำใจด้วย

อะไรที่จะช่วยให้ใจเราไม่ถูกความทุกข์ครอบงำก็คือสติ อารมณ์ ความโกรธ ความเศร้า พวกนี้เกิดขึ้นได้ เพราะเผลอไปแล้ว เผลอคิดไปแล้ว แต่ก็ยังมีกำแพงอีกชั้นหนึ่ง คือสติ ที่จะช่วยไม่ให้ความทุกข์เหล่านั้นมาครอบงำใจ​ แล้วถ้าสติเราทำงานดีๆ ต่อไปเราก็ยังสามารถจะเติมสุขให้ใจได้ด้วย สติมันช่วยเติมสุขให้ใจ ทำให้เราพบความสงบเย็นภายใน และทำให้เรามีกำลังในการช่วยเหลือผู้อื่น ถ้าเรารู้จักเติมสุขให้ใจ เรามีความสุข เราก็สามารถที่จะให้ความรัก ความเมตตา ความห่วงใย กับคนอื่นได้ รวมทั้งกับผู้ป่วย

 

เพราะฉะนั้น การดูแลใจ กับการห่วงใยผู้อื่นนี่ มันไปด้วยกัน ฉะนั้นถ้าเราดูแลใจดีๆ เราก็จะห่วงใย ช่วยเหลือผู้อื่นได้ดี ไม่ว่าจะเป็นผู้ป่วย หรือคนใกล้ตัว แต่ถ้าเราไม่ดูแลใจให้เป็น เราจะไม่รู้วิธีที่จะให้ความช่วยเหลือกับคนที่กำลังทุกข์ยากอย่างไร หรือถึงมี ถึงรู้ แต่ก็จะหมดเรี่ยวหมดแรงไปในที่สุด 

25671003pm--ขับพิษออกจากใจบ้าง

3 ต.ค. 67 - ขับพิษออกจากใจบ้าง : เวลาพูด สติกับความรู้สึกตัว พูดคู่กัน อันนี้เป็นเรื่องที่ใครที่ปฏิบัติก็จะเข้าใจ เพราะว่าเราจะรู้สึกตัวได้ เราต้องมีสติ มีสติจนกระทั่งจิตมันหลุดออกจากอดีต ไม่ไหลไปอนาคต จิตไม่ส่งออกนอก จิตก็กลับมารู้เนื้อรู้ตัว​ พอจิตกลับมารู้เนื้อรู้ตัว ก็เกิดความรู้สึกตัวขึ้นมา พูดอีกอย่างก็คือว่า สติเป็นอาหารให้กับความรู้สึกตัว หรือว่าเป็นตัวหล่อเลี้ยงความรู้สึกตัว เพราะฉะนั้นจึงพูดว่า สติและความรู้สึกตัว คู่กันไป

นอกจากการที่ไม่ไปรับรู้อารมณ์ รู้จักวิรัช วิรัชคือลดละการเสพอารมณ์ เสพสิ่งเร้า โดยเฉพาะทางโทรศัพท์มือถือ ทางอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ การที่เรามาเจริญสติ ฝึกสติ มันจะทำให้การขับถ่ายอารมณ์ที่เป็นพิษ หรือพูดรวมๆ ก็คือ ขับถ่ายความทุกข์ออกไปจากใจของเรา และถ้าเราทำเป็นอาจิณ ทำเป็นประจำ จิตใจของเราจะโปร่งเบา ซึ่งก็ส่งผลทำให้สุขภาพกายของเราดีขึ้นด้วย เพราะว่าความเครียด ความโกรธ ความวิตกกังวล มันทำร้ายทั้งใจ แล้วก็ร่างกายของเรามาก

 

ฉะนั้น เวลาพูดถึงการดีท็อก อย่าคิดหรืออย่านึกถึงแต่การขับพิษออกจากร่างกาย ให้นึกถึงการขับพิษออกจากจิตใจ ด้วยการงดเสพสิ่งเร้า แล้วก็ด้วยการเจริญสติอยู่เป็นนิจ 

25671002pm--อบอุ่นใจเมื่อได้กลับบ้าน

2 ต.ค. 67 - อบอุ่นใจเมื่อได้กลับบ้าน : พอใจกลับมารู้เนื้อรู้ตัวเมื่อไหร่ ความทุกข์ที่เกิดจากการหลงใหล หลงไปจมอยู่กับอดีต หรือลอยไปอนาคต หรือถลำเข้าไปในอารมณ์ มันหมดไป มีความสบาย ก็จะพอใจ เหมือนกับวัยรุ่น ถ้าหากว่าพ่อแม่ไม่บังคับให้ลูกต้องอยู่บ้าน ลูกจะอยู่จะไปก็ได้ แต่พอลูกวัยรุ่นไปสักพัก ก็รู้สึกว่าที่ไปท่องเที่ยวระเหเร่ มันก็สนุก แต่มันเหนื่อยล้า มันไม่ใช่ เขาก็จะกลับมาที่บ้าน

ใจเราก็เหมือนกัน ถ้าหากว่าได้สัมผัสความรู้เนื้อรู้ตัว รู้จักอยู่กับเนื้อกับตัว เอากายเป็นบ้าน พอระเหเร่ร่อนไปกับอารมณ์ รู้สึกเหนื่อย รู้สึกล้า พอกลับมาอยู่กับเนื้อกับตัว กลับมารู้สึกตัวสบาย ก็อยากจะกลับมา นี่แหละเป็นวิธีที่ช่วยให้ใจพอใจกับการอยู่บ้านได้เรื่อยๆ แล้วก็จะพบสิ่งดีๆ ที่มาพร้อมความรู้สึกตัว แต่ก่อนความรู้สึกตัวเกิดขึ้นได้เมื่อใจมาอยู่กับกาย อยู่กับเนื้อกับตัว แต่ตอนหลังก็พบว่า แค่อยู่กับปัจจุบันนั่นแหละคือบ้านที่อำนวยให้เกิดความรู้สึกตัวขึ้นมา

 

คนเราถ้ามีบ้านแบบนี้ ถ้าจิตใจได้รู้จักบ้านแบบนี้ ก็จะมีที่พึ่ง เป็นที่พึ่งอันเกษม เพราะสามารถที่จะทำให้ความทุกข์ต่างๆ ที่เคยบีบคั้นใจ บรรเทาเบาบาง หรือทำให้จิตหลุดออกจากความทุกข์ได้ เริ่มจากความรู้สึกตัว แล้วก็นำไปสู่ภาวะอื่นที่ตามมา โดยเฉพาะภาวะที่หลุดพ้นจากความยึดมั่นถือมั่น เพราะว่ามีปัญญาเข้าใจความจริงของกายและใจว่า มันไม่ใช่เรา ไม่ใช่ของเรา

 

ฉะนั้นความรู้สึกตัวเป็นบ้านที่เราต้องทำความคุ้นเคยให้มากๆ เวลาเราทุกข์ ก็ให้รู้ว่าเป็นเพราะเราห่างไกลจากบ้านชนิดนี้ เพราะตอนนั้นใจเรามันเป็นจิตจรจัดหรือไร้บ้าน จึงมีความทุกข์ เมื่อใดกลับมาบ้าน กลับมาอยู่กับความรู้เนื้อรู้ตัว ก็จะมีความอบอุ่นใจขึ้นมา

2525671001pm--ปล่อยให้ความทุกข์ผ่านไป

1 ต.ค. 678 - ปล่อยให้ความทุกข์ผ่านไป : สติช่วยทำให้ปล่อยวางสิ่งที่ทำความทุกข์ให้กับเราลงจากใจได้ง่าย มีความโกรธ มีความแค้น มีความหงุดหงิด ถ้ามีสติเห็นมันแล้ว ก็วางมันลง อาจจะไม่ได้ยึดมันตั้งแต่แรกด้วยซ้ำ คือปล่อยให้มันผ่านเลยไป หรือแม้จะเคยยึดไปแล้ว พอมีสติก็วาง คนที่โกรธ พอได้สติ พอรู้สึกตัว จะหายโกรธเลย บางคนที่มีความรู้สึกผิดติดค้างใจมาหลายปี พอได้สติเผชิญหน้ากับมัน ก็ปล่อยวางมันลงได้ แต่ก่อนนี้เอาแต่ผลักไสกดข่ม มันก็ยิ่งฝังแน่นในใจ แต่พอใช้สติ เผชิญหน้ากับมัน หรืออย่างที่ครูบาอาจารย์เรียกว่ารู้ซื่อ ๆ การปล่อยการวางอารมณ์เหล่านั้นก็เกิดขึ้น

พอปล่อยวางอารมณ์ที่เป็นทุกข์ได้ ต่อไปอารมณ์ที่เป็นสุขก็จะปล่อยวางได้ง่ายขึ้น แต่การปล่อยวางนี้อาจจะไม่ได้เกิดจากสติอย่างเดียว เกิดจากปัญญาด้วย ปัญญาคือเห็นว่า สิ่งทั้งปวงนี้ไม่เที่ยง ไม่มีอะไรที่ยึดมั่นถือมั่นได้ ไม่มีอะไรที่ยึดว่าเป็นเรา เป็นของเรา ซึ่งก็ต้องอาศัยปัญญา พอมีปัญญาเห็นแจ่มแจ้ง สิ่งที่เคยให้ความสุขกับเรา แล้วก็หลงยึดว่าเป็นของเรา มันก็จะวาง เมื่อถึงตอนนั้น วางได้แล้ว เมื่อถึงเวลาที่มันเสื่อมไปเสียไป ใจก็ไม่ทุกข์แล้ว

 

รวมทั้งการยึดในหน้าตา ยึดในภาพลักษณ์ ยึดในตัวกู จนกระทั่งเวลามีใครมากระทบก็เกิดความโกรธเพราะยึดถือในหน้าตา ยึดถือในภาพลักษณ์ ยึดถือในตัวกู พอไม่ยึดถือ พอปล่อยวางมันลง อะไรมากระทบ ก็ไม่ทุกข์