Luangpor Paisal Visalo‘s Podcast (ธรรมะ จาก หลวงพ่อไพศาล วิสาโล)

25640823am--แก่นธรรมคำสอนของหลวงพ่อ

23 ส.ค. 64 - แก่นธรรมคำสอนของหลวงพ่อ : ถ้าเราจับหลักที่หลวงพ่อสอนได้ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของวิธีการ คือเห็น ไม่เข้าไปเป็น รู้ซื่อๆ รวมทั้งท่าทีต่อทุกข์ ต่ออารมณ์อกุศล มันก็จะเป็นบันไดที่นำไปสู่ความอิสระ อิสระจากทุกข์ อิสระจากความโกรธ อิสระจากความหลง

แล้วถึงตอนนั้น สิ่งที่เราเคยประทับใจในหลวงพ่อ อันได้แก่ ความเมตตา ความสงบเย็น ความแน่วแน่มั่นคง มันก็จะไม่ใช่ของหลวงพ่ออีกต่อไปหรือเท่านั้น แต่มันจะเป็นของเราด้วย แต่จะถึงตอนนั้น มันก็ไม่มีสำนึกหรือความมั่นหมายว่าตัวเราแล้ว มันก็มีแต่สภาวะที่สมมุติว่าเป็นเราเท่านั้น

 

อันนี้คือสิ่งที่อยากจะฝากไว้ สำหรับผู้ที่มาร่วมปฏิบัติธรรมบูชาคุณหลวงพ่อมาตั้งแต่วันที่ 19 มาจนกระทั่งถึงเวลานี้ ก็ขอให้ความตั้งมั่นของพวกเราที่นำพาเรามาสู่การปฏิบัติธรรมด้วยความเพียร จงอำนวยให้เราทุกท่าน เจริญในพละ 5 ขอให้อยู่ในอารักขาแห่งธรรม นำพาให้มีความสงบเย็น เป็นสุข เข้าถึงความไม่ทุกข์ เข้าถึงความไม่โกรธ เข้าถึงความไม่หลง สามารถก้าวข้ามผ่านทุกข์ไปด้วยดี จนกระทั่งเข้าถึงความสิ้นทุกข์อิสระแห่งความทุกข์อันได้แก่พระนิพพาน ด้วยกันทุกคนเทอญ 

25640819pm--สงบได้เพราะรู้ทัน

19 ส.ค. 64 - สงบได้เพราะรู้ทัน 

25640819am--หนีเสือไม่เจอจระเข้

19 ส.ค. 64 (เช้า) - หนีเสือไม่เจอจระเข้ : ความรู้สึกตัวเป็นที่พึ่งที่ปลอดภัย ที่ความทุกข์ใดๆจะเข้ามาเล่นงานไม่ได้ เมื่อเราหนีเสือคือหนี covid มาเก็บตัวอยู่ที่บ้าน เราไม่จำเป็นต้องมาเจอจระเข้ก็ได้ แต่เพราะว่า เรามีสถานที่ที่ปลอดภัย จระเข้หรืออารมณ์ที่เป็นลบเป็นอารมณ์ร้ายต่างๆก็เข้ามาทำอะไรเราไม่ได้ เพราะว่าเรามีความรู้สึกตัว

เรามีสติ ไม่ใช่ว่ามันไม่มา ไม่ใช่ว่ามันไม่มี แต่ว่ามันทำอะไรเราไม่ได้เพราะว่าเรารู้ทัน ไม่เข้าไปยึด ไม่เข้าไปแบก ไม่ว่าจะเป็นความคิดเกี่ยวกับเรื่องราวในอดีต หรือความวิตกกังวลเพราะคิดถึงอนาคต หรือเพราะว่าหนักอกหนักใจเพราะคิดถึงงานการหรือปัญหาที่คาราคาซังอยู่

 

มันก็เป็นธรรมดาที่จะนึกถึงเรื่องราวเหตุการณ์เหล่านั้นหรือปัญหาต่างๆ แต่ว่าเมื่อรู้ทันมัน จิตไม่เข้าไปยึดไม่เข้าไปแบก รู้จักวางมัน ใจเราก็ปลอดภัย ใจเราก็ปลอดโปร่ง อยู่บ้านก็อยู่ได้อย่างมีความสุข เพราะว่าไม่ใช่มีแค่บ้านของกายเท่านั้น แต่ว่าใจก็มีบ้านด้วย บ้านนั้นก็คือความรู้สึกตัวที่เกิดจากการมีสติ และสติที่ว่า มันก็เกิดจากการปฏิบัติ 

25640818pm--เปิดใจให้เห็นความสุข

18 ส.ค. 64 - เปิดใจให้เห็นความสุข : สิ่งที่เกิดขึ้นในใจ ถ้าหากเรารับรู้ รู้ทัน เราก็จะเห็นมันตามที่เป็นจริง การมองเห็นสิ่งต่างๆตามความเป็นจริง เป็นเรื่องที่ไม่ใช่หญ้าปากคอก มันเป็นเรื่องที่ยากทีเดียว ขนาดความเป็นจริงที่อยู่เบื้องหน้าเรา เรายังไม่สามารถจะเห็นได้อย่างชัดเจนถี่ถ้วน แล้วความเป็นจริงของอารมณ์ ความคิด หรือจิตใจ เราจะเห็นได้อย่างถ้วนทั่วหรือเห็นตามความเป็นจริงได้อย่างไร

แต่ถ้าเราไม่เห็นสิ่งเหล่านั้นตามความเป็นจริง การที่จะออกจากทุกข์ก็เป็นเรื่องยาก ต่อเมื่อเราเห็นกายและใจ รูปและนามตามความเป็นจริง การออกจากทุกข์ หรือการเป็นอิสระจากความทุกข์ จึงจะเป็นไปได้ 

25640817pm--หมั่นมองตน

17 ส.ค. 64 - หมั่นมองตน : คนที่อยู่กับอารมณ์ อยู่กับความหลงมาตลอด มันไม่รู้จักความหลง มันไม่รู้จักอารมณ์ จนกว่ามันจะได้สัมผัสกับสภาวะที่เป็นความรู้สึกตัว หรือว่าสภาวะที่ปลอดจากอารมณ์ และพอมีอารมณ์ขึ้นหรือความโกรธเกิดขึ้น หรือว่ามีความผิดปกติอยู่ในใจ มันก็จะรู้ รู้เพราะว่ามีสติมาบอก สติมันจำได้ว่าอาการแบบนี้เกิดจากอารมณ์ชนิดนี้ หรือเป็นอาการของอารมณ์ชนิดนี้ ความโกรธมันมีอาการที่รุ่มร้อน ความอกหนักใจมีอาการของความหนักอึ้ง หรือว่าความเหงา ความว้าเหว่มันมีความรู้สึกโหวงๆ สติมันจำได้ มันจำภาวะอารมณ์เหล่านั้นได้ จากการที่เราเฝ้าดูบ่อยๆ แล้วพอมันเกิดขึ้นมา สติก็ทำงานทันที เตือนให้เรารู้ว่า ตอนนี้กำลังโกรธ ตอนนี้กำลังอกหนักใจ ตอนนี้กำลังเหงา สติซึ่งพุ่งออกไปข้างนอกก็จะกลับมา อารมณ์เหล่านั้นก็จะฝ่อไปเลย

เพราะฉะนั้น วิธีเดียวที่จะทำให้จิตไม่พุ่งออกไปข้างนอก จนกระทั่งก่อความเสียหายเพราะความลืมตัวก็คือ การที่เราหมั่นมามองดูตนอยู่เสมอ โดยมีสติเป็นเครื่องเตือนให้กลับมาตามรู้ ให้กลับมาดู ให้กลับมาเห็น ไม่ใช่ว่าจะคอยดักดูมันตลอดเวลา เราทำงาน เรากินข้าว เราก็อยู่กับการงาน อยู่กับการกินข้าว แต่พอจิตกระเพื่อมขึ้นมา เรารู้ตัวเลยเพราะสติมาบอก สติเป็นเซ็นเซอร์ที่มาก ถ้าฝึกบ่อยๆ สติจะเป็นเซ็นเซอร์ที่ไว เป็นเซ็นเซอร์ของจิตที่ทำให้อารมณ์และความคิดต่างๆโดยเฉพาะอกุศล และความคิดลบ มันไม่สามารถที่จะมาครอบงำกำกับจิตใจ หรือบงการให้เราพูด ทำในสิ่งที่ไม่สมควรได้

 

เพราะฉะนั้น ให้เรากลับมามองตน กลับมาดูจิตดูใจในยามที่มันเผลอไป ถ้ามันไม่มีความคิดใด ไม่มีอารมณ์ใดเกิดขึ้นก็กลับมาดูกาย อยู่กับปัจจุบัน พอมีความคิดใดเกิดขึ้นก็รู้ แค่รู้เท่านั้นก็วางได้เลย แล้วก็ทำให้การที่จะเผลอส่งจิตออกไปข้างนอก ลืมเนื้อลืมตัว เกิดปัญหาตามมาก็จะน้อยลง 

25640816pm--ทำเล่นๆแต่ทำจริงๆ

16 ส.ค. 64 - ทำเล่น ๆ แต่ทำจริง ๆ 

25640815pm--ธรรมะไม่ใช่เครื่องกล่อมใจ

15 ส.ค. 64 (เย็น) - ธรรมะไม่ใช่เครื่องกล่อมใจ : การฟังธรรมะ ควรจะทำให้เราเห็นความสำคัญของการฝึกจิต อย่างน้อยปล่อยวางด้วยสติ และถ้าฟังธรรมแล้วมาใคร่ครวญจนกระทั่งเกิดปัญญา การที่จะปล่อยวางด้วยปัญญากับสิ่งที่เคยให้ความสุข สิ่งที่เคยคิดว่าเป็นเราเป็นของเรา มันก็จะเกิดขึ้นได้มาก เพราะฉะนั้น ถ้าหากว่าเราฟังธรรมะแล้วเพียงแค่กล่อมใจเฉยๆไม่เอาธรรมะไปปฏิบัติ มันก็จะเป็นอย่างที่หลายคนตั้งข้อสังเกตว่า ฟังแล้วก็สบายใจ แต่พอไม่ได้ฟังเมื่อไรก็เครียดหงุดหงิดมีความกลัดกลุ้มมีความเศร้าโศก ซึ่งก็ยังดี อย่างน้อยก็มีบางช่วงที่จิตใจสงบด้วยการฟังธรรม ดีกว่าไปดูหนังฟังเพลงหรือว่าไปกินเหล้าหรือเที่ยวห้าง

แต่ว่าธรรมะให้อะไรเรามากกว่านั้น ไม่ใช่เพียงแค่เป็นเครื่องกล่อมใจให้เราสบายหรือว่าทำให้เรานอนหลับได้ดี แต่มันช่วยทำให้เราตื่น ตื่นในแง่นี้คือมีปัญญา เริ่มต้นด้วยความรู้สึกตัว ไม่ถูกอารมณ์ต่างๆมาครอบงำจนหลง จนเมาในอารมณ์ ต่อไปตื่นเพราะเห็นสัจธรรมความจริง จนกระทั่งปล่อยวาง ไม่ยึดติดในสิ่งต่างๆว่าเป็นเราเป็นของเราได้ มันก็จะเกิดความสงบเย็นอย่างแท้จริง 

25640815am--พบธรรมเพราะทุกข์

15 ส.ค. 64 (เช้า) - พบธรรมเพราะทุกข์ : ความทุกข์เป็นสิ่งที่ไม่มีใครหนีพ้น แต่เมื่อความแก่ ความเจ็บ ความพลัดพราก ความล้มเหลวบังเกิดขึ้น ไม่จำเป็นที่เราจะต้องเศร้าโศก เสียใจ อาลัยอาวรณ์ ขุ่นเคือง ท้อแท้ หรือจมอยู่กับความตกต่ำย่ำแย่เสมอไป เหตุการณ์เหล่านี้สามารถเป็นอุปกรณ์สอนธรรม ฝึกใจเราให้เข้มแข็ง เตือนให้ไม่ประมาทกับชีวิต อีกทั้งยังเปิดใจให้เห็นสัจธรรมได้ด้วย

ความทุกข์ไม่เพียงผลักดันให้เราเข้าหาธรรม หากยังแสดงธรรมให้เราเห็น เพราะทุกข์ก็คือธรรมนั้นเอง สัจธรรมที่ช่วยให้พ้นทุกข์นั้นล้วนอยู่ในสิ่งที่เราเรียกว่าทุกข์ แต่เป็นเพราะคนส่วนใหญ่เมื่อเจอทุกข์แล้วมักปล่อยใจให้เป็นทุกข์ จึงถูกทุกข์กระทำย่ำยี อันที่จริง ทุกข์นั้นหากเราดูมันด้วยสติ พิจารณาด้วยปัญญา ก็สามารถเห็นธรรมที่ช่วยให้จิตเป็นอิสระจากทุกข์ได้ เพราะกุญแจที่ไขไปสู่ความพ้นทุกข์ก็อยู่ในทุกข์นั้นเอง ทุกข์จึงเป็นสิ่งสำคัญมากสำหรับความพ้นทุกข์

 

ปราศจากโคลนตม ดอกบัวอันงดงามย่อมมิอาจเกิดขึ้นได้ฉันใด ปราศจากความทุกข์ ปัญญาหรือความรู้แจ้งก็มิอาจเกิดขึ้นได้ฉันนั้น ดังนั้นเมื่อประสบทุกข์จึงไม่ควรตีโพยตีพาย หรือปล่อยใจให้จมอยู่ในความทุกข์ แทนที่จะเป็นผู้ทุกข์ พึงถอยออกมาเห็นทุกข์ ทุกข์จะกลายเป็นธรรมที่มีประโยชน์อย่างยิ่ง 

25640814pm--สร้างสมดุลให้ชีวิต

14 ส.ค. 64 (เย็น) - สร้างสมดุลให้ชีวิต : เวลาที่คนเราทำประโยชน์โดยเฉพาะในยามนี้ ที่มีคนจำนวนมากกำลังทุ่มเทเสียสละมากเพื่อช่วยเหลือผู้ป่วย covid ซึ่งมันก็ล้นโรงพยาบาล โรงพยาบาลทั่วไป โรงพยาบาลสนาม หลายคนทำงานหนัก อันนี้เรียกว่าประโยชน์ท่าน แต่ว่าถ้าไม่มีการรักษาใจให้สงบเย็น มันก็จะเกิดอาการที่เรียกว่าเสียศูนย์ได้ง่าย ถึงเวลาพัก ใจไม่ยอมปล่อยไม่ยอมวาง หรือว่าเวลาพักก็ยังรู้สึกผิดว่า เราจะมาพักผ่อนได้อย่างไร ยังมีคนป่วยอีกตั้งเยอะแยะ

หรือว่าบางทีปล่อยวางไม่ได้เพราะว่ายังมีคนไข้อีกหลายคนที่เสียชีวิต หรือบางทีก็เกิดความคับแค้น เพราะว่าอุปกรณ์ขาดแคลน เพราะเหตุต่างๆมากมาย จิตใจรุ่มร้อน จิตใจว้าวุ่น กายก็เหนื่อยแล้วใจยังเหนื่อยล้าตามไปด้วย มันก็ยิ่งซ้ำเติม ทำให้สุดท้ายหมดพลัง ทำต่อไม่ได้ เสียศูนย์ไปเลย ภาษาฝรั่งเรียกว่า burn Out บางคนแปลว่า จิตสลายไปเลย

 

เพราะฉะนั้น จะบำเพ็ญประโยชน์ได้ ก็ต้องอาศัยการรักษาจิตให้มีความสงบ ซึ่งหมายถึงการมีสมาธิ การรู้จักปล่อยวางหรือว่า การที่สามารถเข้าถึงความเย็นในจิตใจ มีน้ำมาช่วยชโลมใจให้ต่อเนื่อง แต่ถ้าสงบเย็นแล้วไม่บำเพ็ญประโยชน์ อันนี้มันก็ไม่ถูกเหมือนกัน มันก็อาจจะกลายเป็นความเห็นแก่ตัวแฝงเร้นโดยไม่รู้ตัวก็ได้ จะสงบเย็นอย่างแท้จริงโดยปราศจากซึ่งความเห็นแก่ตัว หรือว่ามีความเห็นแก่ตัวเบาบาง หรือกิเลสเบาบาง ถึงจะเป็นความสงบเย็นที่แท้

 

ซึ่งจะทำอย่างได้นั้น ต้องอาศัยการขัดเกลา วิธีขัดเกลาก็คือการทำประโยชน์เพื่อช่วยเหลือผู้อื่น มันก็ช่วยขัดเกลาความเห็นแก่ตัว และมันก็ช่วยเพิ่มพูนกรุณา ช่วยขยายใจให้เปิดกว้าง พอมีกรุณามีเมตตา ก็เกิดความสงบเย็นได้ง่าย อันนี้เป็นเรื่องของความสมดุลที่เราต้องมี และประคองรักษาเอาไว้

 

เพราะฉะนั้น ถ้าเราจะรักษาความสมดุลให้เกิดขึ้นได้ ไม่ว่ากับการปฏิบัติธรรม หรือว่าการทำงาน หรือว่าการดำเนินชีวิต การที่เราจะเกิดความสุขและสามารถจะตั้งมั่นบนทางสายกลาง มันก็จะเป็นไปได้ง่าย ถ้าชีวิตไม่มีความสมดุลแล้ว มันเป๋ไป มันขาดความพอดีไป การที่จะก้าวอย่างมั่นคงบนทางสายกลาง มันก็เป็นไปได้ยาก เรียกว่าสะดุด หรือว่าลุ่มๆดอนๆ หรือว่าเพี้ยนไปทางสุดโต่งไม่ขั้วใดก็ขั้วหนึ่ง เพราะฉะนั้น ทางสายกลางก็ดี ความพอดีก็ดี ความสมดุลก็ดี มันเป็นสิ่งที่เราต้องรู้จัก ทำความเข้าใจ และปฏิบัติให้เกิดผล มันถึงจะเกื้อกูลกัน 

25640814am--รู้ทุกข์จนออกจากทุกข์

14 ส.ค. 64 (เช้า) - รู้ทุกข์จนออกจากทุกข์ : การรู้ทุกข์จึงมีความสำคัญมากสำหรับการออกจากทุกข์ และด้วยเหตุนี้้พระพุทธเจ้าจึงตรัสว่าทุกข์เป็นสิ่งที่ต้องรู้ เพราะเมื่อรู้แล้วก็จะไม่ไปยึด ไม่ไปแบก ไม่ไปถือในขันธ์ 5 ในสิ่งทั้งปวงที่มันเป็นตัวทุกข์ มันทุกข์ก็ทุกข์ของมันไป แต่ว่าตอนนี้เราไม่ทุกข์แล้ว ไม่มีผู้ทุกข์แล้ว แม้จะยังครองรูปอยู่ มีรูปแต่ว่าก็ไม่ทุกข์เพราะรูปนั้น

แต่การที่คนเราจะรู้ทุกข์ในความหมายที่ว่านี้ได้ มันก็ต้องเปิดรับความทุกข์ เมื่อทุกข์เกิดขึ้นแล้ว ใจต้องเปิดรับ ไม่ปฏิเสธ ไม่ผลักไสมัน เพราะว่าถ้าใจมันปิดกั้น ไม่เปิดรับความทุกข์ หรือไม่เปิดรับทุกข์ที่เกิดขึ้นมันก็จะเห็นทุกข์ได้อย่างชัดเจนได้อย่างไร มันจะเห็นทุกข์ตามความเป็นจริงได้อย่างไร

 

เราจะเห็นอะไรชัด ก็ต่อเมื่อเปิดรับสิ่งนั้น อันนี้ไม่ว่าจะเป็นสิ่งที่เป็นนามธรรมหรือรูปธรรมก็ตาม อย่างเราจะรู้จักก้อนหินก้อนหนึ่ง มันก็ต้องมองมันอย่างรอบด้าน แล้วก็เปิดใจรับสภาวะทุกอย่างของมัน จึงจะเห็นตามความเป็นจริงได้

 

ทุกข์ก็เหมือนกัน เราจะเห็นอย่างที่มันเป็นตามสภาวะที่เป็นจริงได้ ใจก็ต้องเปิด เมื่อเปิดจึงรู้ตามความเป็นจริงได้ แต่ถ้า ทุกข์ก็เหมือนกัน เราจะเห็นมันอย่างที่มันเป็น หรือเห็นสภาวะที่เป็นจริงได้ ใจก็ต้องเปิด เมื่อเปิดจึงจะรู้ จึงจะเข้าใจได้แจ่มแจ้งแจ่มชัด แต่ถ้าหากว่าปิดกั้น ปฏิเสธมัน อันนั้นมันก็ไม่มีทางที่จะเข้าใจ

 

อารมณ์ที่ทำให้เกิดเป็นทุกข์ก็เหมือนกัน ความโกรธ ความเกลียด ก็ต้องเปิดใจรับมัน เปิดใจรับได้อย่างไรก็คือมีสติ จะทำให้เห็นมันด้วยใจที่เป็นกลาง เห็นมันด้วยความรู้สึกที่ไม่ผลักไส ไม่เลือกที่รักมักที่ชัง อันนี้ก็คือสิ่งที่ครูบาอาจารย์เรียกว่ารู้ซื่อๆ เพราะฉะนั้น มีอะไรเข้ามาสู่กายสู่ใจของเรา ก็ไม่ผลักไส เปิดใจรับ แล้วก็ดูมัน

 

และเมื่อดูมัน ก็จะเกิดความรู้ความเข้าใจ เป็นลำดับ จนกระทั่งสามารถที่จะถอนจิตออกจากสิ่งเหล่านี้ได้ เพราะว่ามันไม่มีความหลง ไม่มีความเข้าใจผิด ไม่ไปยึดมั่นถือมั่นกับสิ่งเหล่านี้อีกต่อไป มันจะรู้ทุกข์ได้อย่างแจ่มแจ้งก็ต้องมีสติ แล้วการรู้ด้วยสตินี้แหละที่จะทำให้เกิดการรู้ด้วยปัญญา จนสามารถที่วางความทุกข์หรือถอนจิตออกจากความทุกข์ได้