Luangpor Paisal Visalo‘s Podcast (ธรรมะ จาก หลวงพ่อไพศาล วิสาโล)

25671231pm--ปีใหม่มีใจเป็นมิตร มีจิตเป็นเพื่อน

31 ธ.ค. 67 - ปีใหม่มีใจเป็นมิตร มีจิตเป็นเพื่อน : ฉะนั้นปีใหม่ ถ้าจะมีอะไรที่เป็นของดีของประเสริฐที่อยู่ในวิสัยของปุถุชนอย่างเราจะทำได้ก็คือ การที่มีใจเป็นมิตรมีจิตเป็นเพื่อน เพราะถ้าเรามีใจเป็นมิตรมีจิตเป็นเพื่อนแล้ว แน่นอนปีหน้าจะเป็นปีที่ดีสำหรับเรา ไม่ใช่เพราะไม่มีความผันผวนปรวนแปร อย่าไปเข้าใจอย่างนั้น

ถนนชีวิตนี้มันไม่ราบรื่นเหมือนถนนแปดเลน มันก็ต้องมีขรุขระ มีหลุมมีบ่อ บางทีก็อาจจะเข้ารกเข้าพง แต่ว่าถ้าเรามีใจเป็นมิตรมีจิตเป็นเพื่อนก็สามารถจะผ่านพ้นความทุกข์ ไม่ใช่แค่ผ่านอย่างเดียวแต่ว่าสามารถจะได้ประโยชน์จากทุกข์ อาศัยทุกข์ทำให้เกิดปัญญาจนพาจิตออกจากความทุกข์ได้

 

คนเราจะออกจากทุกข์ได้ต้องรู้จักทุกข์ แล้วเข้าใจทุกข์มากพอจะรู้ว่าเหตุแห่งทุกข์คืออะไร ต่อเมื่อรู้เหตุแห่งทุกข์แล้วจึงจะออกจากทุกข์ได้ เพราะฉะนั้นถ้าหากเรามีใจที่เป็นมิตรมีจิตเป็นเพื่อน คือใจที่มีสติ มีปัญญา รู้จักคิด รู้จักใคร่ครวญ เราก็จะแน่ใจ เป็นหลักประกันได้ว่าปีหน้าจะเป็นปีที่ดีสำหรับเรา แม้จะมีความทุกข์ก็ยังหาสุขท่ามกลางความทุกข์ได้ หรือสามารถเปลี่ยนทุกข์ให้กลายเป็นธรรม ซึ่งทำให้เกิดความสงบเย็นเป็นอิสระอย่างแท้จริง

 

ฉะนั้นก็ขอให้พวกเราตั้งใจ ทำให้ใจของเราสามารถจะเป็นมิตรที่ประเสริฐแก่เรา ไม่ซ้ำเติมเพิ่มทุกข์ให้กับตัวเองด้วยการคิดลบ ด้วยการยึดติดถือมั่น แต่รู้จักปล่อยรู้จักวางเพราะเข้าใจความจริงของชีวิต และนี่คือสิ่งที่เราทำได้ถ้าปรารถนาให้ปีใหม่นี้เป็นปีที่ดีสำหรับเรา 

25671230pm--ลดละคือศิลปะของชีวิต

30 ธ.ค. 67 - ลดละคือศิลปะของชีวิต : ความสุขที่ประเสริฐ วัดกันตรงที่เราต้องพึ่งพาสิ่งต่างๆ มากเพียงใด ถ้ายังต้องพึ่งพามาก ก็ยังถือว่าเป็นความสุขชั้นต่ำ

แต่ถ้าเป็นความสุขที่ปราณีตที่ประเสริฐ ก็จะเรียกร้องให้พึ่งพาสิ่งต่างๆ น้อยลงมากเลย เพราะว่าปล่อยวางสิ่งต่างๆ ได้มาก จนกระทั่งแทบจะไม่ต้องยึดติดถือมั่นกับอะไร ก็เป็นอิสระ และเข้าถึงความสุขได้ อันนี้แหละที่ควรจะเป็นจุดหมายที่เราควรจะวาดหวัง หรือตั้งเอาไว้ ขึ้นปีใหม่แล้ว อะไรบ้างที่เราควรจะมีให้น้อยลง แต่มีโดยมีความสุขนะ ไม่ใช่มีด้วยความก้ำกลืนฝืนทน

 

ปีใหม่สำหรับหลายคน ต้องมีโน่นมีนี่มากขึ้น มีรถเพิ่มขึ้น มีบ้านเพิ่มขึ้น มีตำแหน่งสูงขึ้น แต่ที่จริงลองคิดว่าเราจะลดจะละอะไร อันนี้เป็นสิ่งที่ท้าทาย และจะทำให้ปีใหม่นี้ กลายเป็นปีที่นำไปสู่ความเจริญงอกงามทางจิตใจอย่างแท้จริง 

25671229pm--ทุกความทุกข์เยียวยาใจได้

29 ธ.ค. 67 - ทุกความทุกข์เยียวยาใจได้ : เวลาโกรธทีไรเมื่อถูกด่าถูกต่อว่า มันก็สามารถจะนำพาเราให้ไปเห็นรากเหง้าที่เป็นตัวการที่แท้ แล้วเมื่อเราเห็นแล้ว หน้าที่ต่อไปคือการรื้อถอน ขุดมันออกมา เวลาเศร้าเสียใจเพราะเงินหาย มันก็ชี้ให้เห็นถึงความยึดติดในทรัพย์ ความยึดติดในทรัพย์

เหล่านี้ก็คือเป็นการบ้านที่เราจะต้องรื้อถอนมันออก และสุดท้ายเมื่อเรารื้อถอน พยายามรื้อถอนไป เราก็พบว่าเป็นเพราะความยึดมั่นถือมั่น อยากให้มันเที่ยง อยากให้มันคงตัว ถ้าไม่ยึดมั่นอยากให้มันเที่ยงอยากให้มันเป็นสุข มันจะแปรเปลี่ยนไปอย่างไร ใจเราก็ไม่ทุกข์

 

นี่แหละคือตัวการหรือสัญญาณที่ชี้ให้เราเห็นถึงเหตุแห่งทุกข์ และทำให้เราจัดการรื้อถอนเหตุแห่งทุกข์ได้ เพราะฉะนั้นเวลาเราเจออะไรก็ตาม อย่าเสียเวลาบ่นว่า ทำไมถึงเกิดขึ้นกับเรา แต่ลองใคร่ครวญดูว่า จะใช้มันให้เป็นประโยชน์ได้อย่างไรโดยเฉพาะในทางธรรม 

25671228pm--ภัยที่ควรอยู่ห่าง

28 ธ.ค. 67 - ภัยที่ควรอยู่ห่าง : การที่เราจะครองตัวให้เป็นปกติ หรือให้มีความสุขความเจริญ การไม่ประมาทนี้สำคัญ อย่าไปคิดว่ากูแน่กูแน่ หรือประมาทความชั่ว เพราะเห็นว่าเป็นเรื่องเล็กน้อย แต่พอทำไปแล้ว มันก็ถลำหนักขึ้นเรื่อยๆ ที่พระพุทธเจ้าสอนเรื่องศีล เรื่องธรรม เรื่องสตินี่ สำคัญมาก โดยเฉพาะเรื่องความไม่ประมาท เพราะว่าถ้าประมาทเมื่อไหร่ ประมาทในความหมายที่ว่า สิ่งที่ทำเป็นเรื่องเล็กน้อย ไม่มีอะไร เอาอยู่ กินเหล้าแค่นี้เอง ไม่เป็นไร หรือว่าเล่นเกมเท่านี้เอง ไม่เป็นไร หรือทุจริตเท่านี้เอง ไม่เป็นไร ใครๆ เขาก็ทำกัน แต่กว่าจะรู้ตัวเข้า ถอนตัวไม่ขึ้นแล้ว

เหมือนกับฮัลสเต็ดเล่นโคเคน ทั้งๆ ที่ไม่ได้ทำเพื่อความสนุกสนาน แต่ว่ามันค่อยๆ ซึมเข้าไปทั่วร่างและทั้งตัว ทั้งจิตทั้งใจเลย ทั้งสมองด้วย เขาบอก กว่าจะรู้ตัว เขาก็สายไปแล้ว เลิกไม่ได้ ทั้งๆ ที่จิตใจก็เข้มแข็ง แต่แน่นอนนะ บางคนเขาอาจจะคิดว่า เขามีความสามารถในการที่จะเลิกได้ เพราะเขามีจิตใจที่เข้มแข็ง อย่างนี้ก็มี อันนี้ก็ต้องให้ความหวังกับคนที่เผลอติดไปแล้ว ว่ากำลังใจนี่ก็สำคัญ แต่ว่ากำลังใจยังไม่พอ ต้องอาศัยสิ่งแวดล้อมด้วย ถ้าสิ่งแวดล้อมมันเป็นใจ กำลังใจเข้มแข็งแค่ไหน ก็พ่ายแพ้

 

แล้วก็อย่าไปคิดนะว่า มันจะมีคำตอบที่ง่าย อย่างฮัลสเต็ด เขาคิดว่า จะเลิกโคเคนได้ ก็เอามอร์ฟีนมาแทน มอร์ฟีนทำให้เลิกได้ก็จริง แต่ก็กลายเป็นติดมอร์ฟีน ตอนหลังจะเลิกมอร์ฟีน ก็ใช้เฮโรอีน เฮโรอีนทำให้เลิกมอร์ฟีนได้ แต่ปรากฏว่าคนก็ติดเฮโรอีน แล้วตอนหลัง ก็มียาตัวใหม่ๆ ทำให้เลิกเฮโรอีนได้ แต่ก็ไปติดยาตัวนั้นแทน เทคโนโลยีมันทำให้คำตอบชั่วคราว มันแก้ปัญหาเก่า แต่มันก็สร้างปัญหาใหม่ สุดท้ายก็ต้องแก้กันที่ใจ แก้กันที่พฤติกรรม อันนี้ก็เป็นอุทาหรณ์ว่า เราต้องตระหนัก ว่ามันมีภัยบางอย่าง ที่อยู่ห่างมันเป็นดีที่สุด ไปแหยมไปลอง ก็อาจจะพลาดท่าเสียทีได้ 

25671220pm--รู้อะไรสำคัญกว่าได้อะไร

20 ธ.ค. 67 - รู้อะไรสำคัญกว่าได้อะไร : การปฏิบัติมันไม่ได้อยู่ที่ว่าเราได้อะไร สิ่งสำคัญอยู่ที่ว่า เราได้เห็นอะไร เราได้รู้อะไร อันนี้สำคัญกว่า เพราะว่าต่อไปเวลามีใครมาตำหนิติเตียนเรา แทนที่เราจะหงุดหงิดหัวเสีย เราก็มาถามตัวเองว่าเราได้เรียนรู้อะไรบ้างจากการกระทำหรือคำพูดเหล่านี้ โดยเฉพาะการรู้เกี่ยวกับใจของเรา ใจที่กระเพื่อม ใจที่หงุดหงิด อันนี้ก็เป็นประโยชน์หรือดีกว่านั้นคือ ได้เห็นได้รู้ว่าสาระประโยชน์ของคำพูดของเขามันคืออะไร เอามาใช้การได้

เหมือนกับที่เปรียบเทียบว่า เจอทุเรียนแล้ว แทนที่เราจะเอาทุเรียนมากอด เราจะต้องรู้จักเฉาะเปลือกออก เพราะว่าภายใต้เปลือกทุเรียนที่มีหนามแหลม มันมีเนื้อที่หวานที่อร่อย คำตำหนิคำต่อว่ามันก็เหมือนกัน แม้ว่ามันจะมีหนามแหลมอยู่ภายนอก แต่ข้างในมันก็มีของดีที่จะเป็นประโยชน์กับเราได้ อันนี้เพราะถ้าเรามีใจใฝ่รู้ ถามตัวเองอยู่เสมอว่า ได้รู้อะไรบ้าง ได้เห็นอะไรบ้าง มันก็จะเกิดความเจริญงอกงามทางสติปัญญา หรือเกิดความเจริญงอกงามในทางธรรม 

25671219pm--ผ่านทุกข์ด้วยใจที่เข้มแข็งกว่าเดิม

19 ธ.ค. 67 - ผ่านทุกข์ด้วยใจที่เข้มแข็งกว่าเดิม : เวลาเราเจออะไรที่ไม่ถูกใจ อย่าไปบ่น โวยวาย ตีโพยตีพาย รวมทั้งสิ่งที่เราประสบจากการปฏิบัติที่นี่ด้วย ให้มองว่านี่มันก็เป็นแบบฝึกหัด เป็นบททดสอบ เป็นการซ้อมเล็ก ๆ น้อย ๆ ถ้าเท่านี้เรายังไม่ผ่านคือสอบตก แล้วเจออะไรที่หนักกว่านี้ เราจะสอบผ่านได้อย่างไร อย่าลืมว่าถ้าเราวางใจเป็น ไม่ว่าเจอทุกข์แค่ไหน เราก็จะเข้มแข็งแล้วก็มีปัญญายิ่งกว่าเดิม ถ้าเราวางใจถูก 

25671218pm--หมั่นสร้างเหตุ ปล่อยวางผล

18 ธ.ค. 67 - หมั่นสร้างเหตุ ปล่อยวางผล : ถ้าเราสร้างจังหวะ เราเดินจงกรม แม้เรากลืนน้ำลาย แม้กระพริบตาก็ยังรู้นะ เพราะรู้ตัวทั่วพร้อม แต่ถ้าเราไปจดจ่ออยู่ที่มือที่เท้า กลืนน้ำลายก็ไม่รู้ ต่อไปกระพริบตาก็ไม่รู้ เพราะมันรู้เฉพาะจุด การเพ่งมันทำให้เรารู้เฉพาะจุด ทำอย่างไรถึงจะรู้รวมๆ ก็ต้องผ่อนสักนิด อย่าไปจ้องอย่าไปเพ่งมาก มารู้กายไปเรื่อยๆ เดี๋ยวใจมันจ๊ะเอ๋กับความคิดเอง

อันนี้เป็นเรื่องที่แปลกนะ พอใจมีสติมารู้กายไปเรื่อยๆ พอใจมันผละจากกายไปคิดโน่นคิดนี่ สติก็ตามรู้ทัน แต่ใหม่ๆ ก็คิดไป 7-8 เรื่องถึงจะตามทัน แล้วก็พาจิตกลับมา แต่ต่อไปก็จะตามได้เร็วขึ้น แล้วพาจิตกลับมาเร็วขึ้น อย่าไปกังวล อย่าไปห่วงว่ามันจะไปไหน สิ่งสำคัญคือการกลับมา

 

ความก้าวหน้าของการปฏิบัติไม่ได้อยู่ที่ว่าจิตไม่ไป หลายคนพยายามทำให้จิตไม่ไป พยายามทำให้จิตหยุดนิ่ง แต่ถ้าอนุญาตให้จิตมันไป แล้วก็พยายามที่จะรู้ทัน แล้วพาจิตกลับมา อะไรพาจิตกลับมาคือสติ ความก้าวหน้าไม่ได้อยู่ที่การที่จิตไม่ไป แต่อยู่ที่การที่จิตกลับมา

 

ฉะนั้นอย่าไปบังคับจิตไม่ให้ไป แต่ว่าให้หมั่นรู้ทันเวลามันไป แล้วพามันกลับมา ก่อนที่พามันกลับมา มันจะจ๊ะเอ๋เสียก่อน จิตมันจะจ๊ะเอ๋กับความคิด จ๊ะเอ๋กับอารมณ์ แล้วความคิดและอารมณ์ก็จะเลือนหายไป ทำให้จิตกลับมาอยู่กับเนื้อกับตัว กลับมารู้เนื้อรู้ตัว ให้มารู้กายก่อน แล้วต่อไปมันก็จะรู้จิต หรือรู้ความคิด รู้อารมณ์เอง มันเป็นขั้นเป็นตอน เป็นลำดับ มันเป็นไปเองแบบนี้แหละ 

25671217pm--อะไรที่เกิดขึ้นกับเราล้วนดีเสมอ

17 ธ.ค. 67 - อะไรที่เกิดขึ้นกับเราล้วนดีเสมอ : ทุกอย่างที่มันผ่านเข้ามาในชีวิตเรามันดีเสมอ แม้กระทั่งสิ่งที่ทางพระเรียกว่าอนิฏฐารมณ์ รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส ที่ไม่น่าพอใจ แต่ถ้าเรารู้จักมองเห็นคุณค่า รู้จักใช้ประโยชน์ มันก็ทำให้เราเห็นสัจธรรม สัจธรรมในเรื่องของโลกธรรม 8 มีลาภเสื่อมลาภ มียศเสื่อมยศ มีสรรเสริญก็มีนินทา มีสุขมีทุกข์ หน้าที่ของเราในฐานะนักปฏิบัติ คือผู้ใฝ่แสวงหาประโยชน์ที่พึงมีพึงได้จากทุกอย่างที่ผ่านเข้ามาในชีวิต

ที่จริงการเจริญสติก็คือฝึกให้เราเป็นผู้รู้ รู้ มีอะไรเกิดขึ้นก็รู้ รู้อย่างเดียว มันจะไปสร้างนิสัยใฝ่รู้ให้กับเรา และนิสัยใฝ่รู้นี้มันจะมีประโยชน์มาก เพราะทุกอย่างที่เกิดขึ้นกับเรานี้มันมีอะไรให้รู้เสมอ อย่างน้อยก็ถ้าไม่ใช่รู้ว่ามันกำลังแสดงสัจธรรมอะไร ก็รู้ว่ามันมีประโยชน์อย่างไร และจะเอาประโยชน์นั้นมาใช้ได้อย่างไร อันนี้คือหน้าที่ของเรา ก็คือรู้จักหาประโยชน์จากทุกสิ่ง

 

เพราะฉะนั้นเวลามีความคิดฟุ้งซ่านเกิดขึ้น มีนิวรณ์ต่างๆ มากมาย อย่าไปมัวบ่น อย่าไปมัวโวยวาย อย่าไปมัวเป็นทุกข์ ลองมองดูให้ดีว่ามันมีประโยชน์อย่างไร หรือจะใช้มันให้เป็นประโยชน์ได้อย่างไร อันนี้ต่างหากล่ะที่เป็นสิ่งสำคัญของนักปฏิบัติธรรม แล้วก็เราสามารถจะพัฒนาท่าทีแบบนี้จากการปฏิบัติ ไม่ใช่มาเสพความสงบ แต่ว่ามาเพื่อเป็นผู้ฉลาดในการมองหาประโยชน์จากทุกสิ่ง แล้วเราก็จะพบว่าทุกอย่างที่เกิดขึ้นกับเรา มันดีเสมอ 

25671216pm--ไม่เป็นไร แต่ทำไม่หยุด

16 ธ.ค. 67 - ไม่เป็นไร แต่ทำไม่หยุด : ทำเล่นๆ ที่หลวงพ่อเทียนบอกคือ ทำโดยที่ไม่ไปสนใจเป้าหมาย ไม่คำนึงถึงการเอาชนะ ไม่ว่าจะเป็นการเอาชนะความคิด หรือเอาชนะความหลง เดินเล่นๆ เหมือนกับเวลาเราทำอะไรเล่นๆ เวลาทำอะไรเล่นๆ แม้จะแพ้ เราก็ไม่หงุดหงิดหัวเสีย เราก็ยังเล่นต่อไป ไม่ว่าจะเล่นหมากฮอส หรือเล่นบอล ถ้าเราทำเล่นๆ แพ้ชนะไม่สำคัญ สิ่งที่ได้คือความสนุก

แต่ถ้าเราทำแบบเอาจริงเอาจังแล้ว มันเครียดเลย อย่างที่หลวงพ่อเทียนบอกให้ทำเล่นๆ คือ ทำโดยที่ไม่หวังผล ทำโดยที่ไม่คิดจะเอาชนะอะไร ไม่ว่าความคิดฟุ้งซ่าน หรือความหลง หมายความว่าหลงก็ช่างมัน เผลอก็ช่างมัน​ แต่ว่าทำจริงๆ ที่หลวงพ่อเทียนบอก คือ ทำทั้งวัน ซึ่งถ้าเปรียบกับการเดินเขา ก็ตรงกับที่จะแฮเขาแนะนำคือ เดินไม่หยุด อย่าพัก อันนี้คือเหมือนกับการทำจริงๆ ที่หลวงพ่อเทียนแนะนำคือ ทำทั้งวัน แต่ขณะที่ทำ ก็ทำเล่นๆ โดยที่ไม่หวังผล

 

เหมือนกับเดินขึ้นเขา ก็เดินช้าๆ เดินสบายๆ ไม่ต้องจ้ำ ไม่ต้องรีบ แต่ก็อย่างที่บอก ใหม่ๆ คนเราจะเดินช้าๆ สบายๆ มันก็อดไม่ได้ที่จะจ้ำ เพราะอะไร เพราะคิดถึงเป้าหมาย พอคิดถึงเป้าหมายทีไร มันจะเร่งสปีด​ แต่พอเราวาง หรือลืมเป้าหมาย หันมาอยู่กับแต่ละก้าวที่เดิน หรือแต่ละขั้นที่เรากำลังก้าวนี่ เท่านี้ก็พอแล้ว สังเกตไหม เวลาเราปีนเขา เดินเขา หรือว่าเดินไต่บันไดที่สูง เราจะไม่สนใจแต่บันไดที่อยู่ข้างหน้า แต่เราจะสนใจไปถึงจุดหมาย แล้วก็เลยรีบเดิน เสร็จแล้วก็เหนื่อย ก็ต้องหยุด แล้วก็บ่น เมื่อไหร่จะถึง เมื่อไหร่จะถึง 

25671208pm--อิสระจากตัวกู

8 ธ.ค. 67 - อิสระจากตัวกู : สมมุติสัจจะ เราสามารถค้นหาบุคคลได้ในสมมุติสัจจะ แต่ว่าในระดับที่เป็นปรมัตถสัจจะแล้วหาบุคคลไม่ได้ ก็คือไม่มีอะไรที่ยึดมั่นเป็นบุคคล เป็นนาย ก นาย ข ได้เลย ตรงนี้แหละที่จะทำให้เข้าใจเรื่องอนัตตา ซึ่งจะเข้าใจได้นี่มันไม่ใช่คิดเอา แต่มันต้องเกิดจากการปฏิบัติ เริ่มด้วยการเจริญสติ มีสติจนเห็น จนหยุดปรุงแต่ง เพราะถ้าไม่มีสติ ไม่มีความรู้สึกตัวเมื่อไหร่มันก็หลง

พอหลงก็ปรุงแต่งเป็นกู กูเดิน กูนั่ง กูเศร้า กูโศก อันนี้เรียกว่าเป็นเพราะความหลง แต่พอมีความรู้สึกตัว มันก็หายหลง พอหายหลงก็หยุดปรุงแต่งตัวกู ยิ่งมีความรู้สึกตัวมากเท่าไหร่มันก็ไม่มีตัวกู หรือไม่มีความยึดมั่นในตัวกู ดูมันตรงข้ามกัน รู้สึกตัวเมื่อไหร่ตัวกูก็หายไป แล้วถ้าเมื่อตัวกูหายไป กิเลสมันก็ครอบงำได้ยาก หรือความยึดมั่นว่าเป็นเรา เป็นของเรา มันก็เกิดขึ้นได้ยาก

 

ไม่หลงเชื่อความคิด ไม่หลงเชื่ออารมณ์ ที่ไปหลงเชื่อความคิดหรืออารมณ์ เช่น ความโกรธ เพราะไปยึดว่าเป็นเราเป็นของเรา แต่พอเห็นมัน ไม่เชื่อมัน ทักท้วงมันได้อย่างที่พูดเมื่อวาน มันก็มาครองจิตครองใจไม่ได้ ตัวกูที่มันเคยบงการให้เราทำนั่นทำนี่จนเกิดความทุกข์ จนเสียผู้เสียคนก็ทำไม่ได้ เพราะมีความรู้สึกตัวมาแทนที่

 

ฉะนั้นสติหรือความรู้สึกตัว มันเป็นกุญแจสำคัญที่จะทำให้เราเข้าถึงสัจธรรมโดยเฉพาะเรื่องอนัตตา และทำให้อยู่เหนือความยึดมั่นในตัวตน หรือความยึดมั่นสำคัญหมายว่าเป็นตัวกูของกูได้ ซึ่งนี่แหละเป็นทางออกจากทุกข์ที่ถาวรอย่างแท้จริง