Luangpor Paisal Visalo‘s Podcast (ธรรมะ จาก หลวงพ่อไพศาล วิสาโล)

25640226pm--แก่นธรรมที่ควรบำเพ็ญ

26 ก.พ. 64 - แก่นธรรมที่ควรบำเพ็ญ : วันมาฆบูชาเตือนใจให้ระลึกถึงเหตุการณ์สำคัญในพุทธศาสนา นั่นคือ จาตุรงคสันนิบาต หรือการประชุมที่ประกอบด้วยองค์ ๔ คือ ๑)เป็นวันเพ็ญเดือนสาม๒)พระสงฆ์ ๑,๒๕๐ รูปมาประชุมกันโดยมิได้นัดหมาย๓)พระสงฆ์เหล่านั้นล้วนเป็นพระอรหันต์ ผู้ได้อภิญญา ๖๔)พระสงฆ์เหล่านั้นล้วนเป็นเอหิภิกขุ คือ ภิกษุที่ได้รับการบวชโดยตรงจากพระพุทธเจ้า

แม้เหตุการณ์ดังกล่าวได้กลายเป็นอดีตไปแล้วแต่คำสอนของพระพุทธเจ้าในวันนั้น คือโอวาทปาฏิโมกข์ ยังใหม่เสมอ เหมาะกับยุคปัจจุบันเพราะชี้แนะหนทางสู่ชีวิตที่ดีงามและเป็นสุข คือ นอกจากไม่ทำบาป และทำกุศลให้ถึงพร้อมแล้วที่ขาดไม่ได้คือ การชำระจิตของตนให้บริสุทธิ์พูดง่าย ๆ คือ ละชั่ว ทำดี ยังไม่พอ ต้องฝึกจิตให้กิเลสเบาบางหาไม่ก็จะยังเศร้าโศกคับแค้นใจเมื่อพลัดพรากสูญเสีย เจ็บป่วย ถูกต่อว่าด่าทอหรืออิจฉาริษยาเมื่อเห็นคนอื่นร่ำรวย มีหน้ามีตากว่าตนรวมทั้งน้อยเนื้อต่ำใจเมื่อตนไม่ได้รับการยกย่องชื่นชมทั้ง ๆ ที่ทำดีต่อเมื่อฝึกจิตไว้ดีอะไรเกิดขึ้นก็ไม่ทำให้ใจเป็นทุกข์ได้ 

25640220am--อยู่กับความรู้สึกตัว

20 ก.พ. 64 - อยู่กับความรู้สึกตัว : ความคิด มันเกิดจากเรากำหนด แต่จะกำหนดได้จริงๆเพราะความรู้สึกตัว ไม่เช่นนั้น สิ่งที่เกิดขึ้น มันก็จะกลับมาทำร้ายเรา เพราะว่ามันไม่ใช่เป็นความรู้สึกตัวหรือตั้งใจคิด แต่มันเผลอคิด ตามอำนาจของกิเลสก็ได้ ตามอำนาจของความหลงคืออวิชชา เอาเข้าจริงๆเราไม่ได้เป็นตัวกำหนดความคิดไปเสียหมด ปล่อยให้ความหลง ปล่อยให้ความหลงเข้ามาคิดมาปรุงแล้วความคิดนั้นก็ย้อนกลับมาทำร้ายเรา กลับมาเป็นนายเรา บงการชีวิตเรา

ให้กลับมารู้สึกตัว แล้วเราจะเป็นนายความคิดที่แท้จริง หรือจะเผลอให้ความคิดมันเกิดขึ้น แต่ความคิดก็ทำร้ายเราไม่ได้เพราะเรามีความรู้สึกตัว เราใช้ใจคิดมากไปแล้ว เราใช้ใจคิดบ่อยไปแล้ว ควรใช้ใจเพื่อรู้สึกตัวให้มากขึ้น อย่าให้ใจนี้เป็นใจที่เอาแต่คิด แต่ให้เป็นจิตที่รู้สึกตัวอยู่เนืองๆ รวมทั้งใช้ใจเพื่อรู้ คือรู้สิ่งที่มากระทบ รู้แบบรู้ทัน รู้แบบรู้เฉยๆ แค่รู้ก็อย่างเดียวก็พอ เดี๋ยวนี้จิตของเราวุ่น ไม่ว่าง เพราะจิตที่เอาแต่คิด ให้จิตให้แค่รู้เฉยๆ อย่าใช้ใจเพื่อการคิดอย่างเดียว แต่ใช้ใจเพื่อรู้ รู้เฉยๆ รู้แล้วก็ละ ไม่ว่าจะเป็น รูปรสกลิ่นเสียงสัมผัส หรือธรรมารมณ์คือความคิดและอารมณ์

 

ถ้ารู้เฉยๆ มันไม่ทุกข์ แต่ส่วนใหญ่ ไม่ได้รู้เฉยๆ หรือไม่ได้รู้เลย แต่เอาแต่คิด ปรุง คิดแล้วปรุง ๆ แม้จะรู้ก็ไม่ได้รู้เฉยๆ รู้แล้วผลักไส หรือว่าไหลตามมัน หรือว่าไปปรุง ตีค่าเป็นบวกเป็นลบ ดีเลว มากน้อย หอมเหม็น ใจก็เลยกระเพื่อมตามอำนาจตีความ การปรุง ซึ่งเป็นเรื่องของความคิดล้วนๆ จากความคิดล้วนๆก็มาเป็นความรู้สึกล้วนๆ เป็นความรู้สึกที่สด ฝึกให้ใจมารู้ หรือรู้สึกตัวบ่อยๆ อย่าให้มันเป็นใจที่เอาแต่คิดตะพึดตะพืออย่างเดียว 

25640213am--รู้อะไรก็ให้รู้ซื่อๆ

13 ก.พ. 64 - รู้อะไรก็ให้รู้ซื่อ ๆ : ลองทำใจเป็นกลางๆดู แค่รู้เฉยๆ ไม่ต้องไปทำอะไรกับความร้อน ความหนาว ความปวดที่เกิดกับกาย แค่รู้เฉยๆ เห็นความปวด ไม่เป็นผู้ปวดอย่างที่หลวงพ่อคำเขียนว่า “เห็น อย่าเข้าไปเป็น” อากาศหนาวมันเป็นโอกาสที่เราจะได้ฝึกดูใจว่า เราเห็นหรือเข้าไปเป็น แล้ว ถ้าไม่เห็นเมื่อไหร่ก็เข้าไปเป็นเมื่อนั้น พอเป็นเมื่อไรก็ทุกข์ใจทันที บ่นในใจว่า หนาวๆ ไม่ไหวแล้ว แต่ถ้าเรามีสติ เห็นมันเมื่อไหร่ เราก็จะรู้ว่า ความหนาวไม่ใช่ตัวการที่ทำให้เราทุกข์ การเข้าไปเป็น หรือการเข้าไปยึดต่างหากที่ทำให้ทุกข์

ความเจ็บความปวดของกายก็เหมือนกัน มันไม่ได้ทำให้เราทุกข์ใจ แต่ที่ทุกข์ใจก็เพราะมันเข้าไปเป็นผู้ปวด ใจมันเข้าไปแบกยึดความปวดเอาไว้ว่าเป็นตัวกูของกู หรือปรุงตัวกูขึ้นมาเป็นผู้ปวด รู้สึกว่าตอนนี้มีตัวกูขึ้นมาเป็นผู้หนาว ตัวกูนี้มันไม่มีจริงนะ แต่มันถูกปรุงขึ้นมา ใจเมื่อไม่มีสติจะปรุงตัวกูขึ้นมาเป็นผู้หนาว ลองฝึกดูว่า เราจะเห็นความหนาวได้อย่างไรโดยไม่เป็นผู้หนาว เห็นความทุกข์ได้อย่างไรโดยไม่เป็นผู้ทุกข์ ความทุกข์มีนะแต่ผู้ทุกข์หามีไม่ 

25640212pm--โชคดีที่เจออุปสรรค

12 ก.พ. 64 - โชคดีที่เจออุปสรรค : การที่คนเราเจอกับความขลุกขลัก ความไม่ราบรื่นของชีวิตและการงาน มันเป็นบทเรียนที่ดีมันเป็นสิ่งที่ทำให้เกิดความเปลี่ยนแปลงอย่างสำคัญในชีวิตจิตใจของเรา คนเราไม่ค่อยชอบความเปลี่ยนแปลงเท่าไหร่ โดยเฉพาะเรื่องของตนเอง อยากจะให้คนอื่นเปลี่ยนแปลง แต่ตนเองไม่ค่อยเปลี่ยนแปลงเท่าไร เพราะว่าเราพอใจกับการทำอะไรเหมือนเดิม จะพูดว่าคนเราเป็นทาสของนิสัยก็ได้ จะให้เปลี่ยนแปลงนิสัยยาก ทั้งๆที่นิสัยบางอย่างก็เป็นโทษ

แต่ถ้าจะเปลี่ยนนิสัยได้ก็พบว่ามันสร้างปัญหา เช่น บางคนต้องล้มป่วยเป็นโรคหัวใจถึงค่อยเปลี่ยนพฤติกรรม มาจากการใช้ชีวิตพฤติกรรมการกิน กลับมาลุกขึ้นมาออกกำลังกาย ถ้าไม่เจอความเจ็บป่วย มันก็ธรรมดาที่คนเราจะไหลไปสู่ความสะดวกสบาย แต่เมื่อเจอความเจ็บป่วยเข้า จึงค่อยเปลี่ยนพฤติกรรม หรือเมื่อเจอความเศร้าโศกสูญเสียจนแทบจะเอาตัวไม่รอด จึงเห็นคุณค่าของการปฏิบัติธรรมเห็นคุณค่าของการฝึกจิตเพื่อให้รู้จักปล่อยรู้จักวาง

 

เพราะฉะนั้น การที่ชีวิตคนเราหรือการงานของเราไม่ราบรื่น มีอุปสรรค จะว่าไปมันก็เป็นโชคเหมือนกัน เป็นโชคอย่างหนึ่งที่ทำให้เราเปลี่ยนแปลงไปสู่สิ่งที่ดีขึ้น ไม่ว่าจะเป็นนิสัยใหม่ มุมมองใหม่ๆ หรือว่าการดำเนินชีวิตอย่างใหม่ ไม่ว่าจะเป็นการทำงานการประกอบอาชีพ หรือว่าการฝึกฝนตนก็ตาม ทุกอย่างก็มีข้อดีเสมอแม้กระทั่งอุปสรรค แม้กระทั่งความล้มเหลว แม้กระทั่งคำพูดที่เสียดแทงใจ ถ้าเรารู้จักมองรู้จักใช้ มันก็เกิดคุณประโยชน์ไม่น้อย 

25640212am--เปิดใจให้เห็นธรรม

12 ก.พ. 64 - เปิดใจให้เห็นธรรม : อย่างที่พระพุทธเจ้าตรัส ผู้ใดเห็นธรรม ผู้นั้นเห็นเราตถาคต ไม่ได้เห็นเป็นรูปเป็นตัว แต่ว่าเห็นถึงพระคุณลักษณะของพระองค์ เป็นการเห็นซึ่งเป็นผลจากการที่ได้เห็นธรรม เห็นธรรมก็คือเห็นสิ่งต่างๆอย่างที่มันเป็น และจะเห็นได้ก็ต่อเมื่อมีสติ ทีแรกมีสติ เห็นอารมณ์ต่างๆที่เกิดขึ้นกับกายและใจ รวมทั้งความรู้สึก จะเป็นสุขเวทนาหรือทุกขเวทนาก็แล้วแต่ เมื่อเห็นอย่างที่มันเป็น ในที่สุดก็จะเห็นลักษณะ เห็นธรรมชาติของมัน เห็นธรรมชาติของมันอย่างแท้จริงจิตก็เป็นอิสระ ได้เข้าถึงความสงบลึกซึ้ง ซึ่งตอนนั้นแหละเปรียบได้ว่าเห็นพระพุทธเจ้า และนี่แหละพระกรุณาเปิดใจให้เราเห็นพระศรีอริยเมตไตรยสติและปัญญา สามารถจะเปิดใจให้เราเห็นพระนิพพานได้ สิ่งเหล่านี้ปรากฏแสดงอยู่ หรือดำรงคงอยู่ตลอดเวลา เพียงแต่ว่าเราไม่เห็นเองที่เราไม่เห็นเป็นเพราะว่าอกุศลมันเคลือบคลุมห่อหุ้มจิตใจเราไว้

เมื่อไหร่ก็ตามที่ ชำระล้างอกุศลออกไปจากใจ ไม่ว่าจะเป็นกรุณาก็ดีด้วยปัญญาก็ดี สัจธรรมสูงสุดก็จะปรากฏกับใจเราเอง อันนี้เป็นสิ่งที่ควรน้อมนำมาเพื่อกระตุ้นให้เกิดความเพียรในการปฏิบัติ เกิดความศรัทธา เกิดความเชื่อมั่น แล้วสิ่งที่เราปรารถนาหรือว่าถือเอามาเป็นอุดมคติสูงสุด ก็จะปรากฏต่อจิตใจของเรา ไม่ใช่ด้วยสายตา แต่ด้วยภาวะจิตใจที่ได้เข้าถึงสิ่งนั้น 

25640211pm--อยู่กับความไม่ถูกต้องให้เป็น

11 ก.พ. 64 - อยู่กับความไม่ถูกต้องให้เป็น : รู้จักอยู่กับความไม่ถูกต้องให้เป็น นอกจากเราปฏิบัติตัวให้ถูกต้องแล้วเรายังต้องอยู่กับความไม่ถูกต้องให้เป็นด้วย ไม่เช่นนั้นจะทุกข์มากเลยเพราะเรามองข้ามความเป็นจริงว่าธรรมดาของโลก ไม่ว่าจะเป็นพฤติกรรมของผู้คน ไม่ว่าจะเป็นความเป็นไปของสิ่งต่างๆข้าวของเครื่องใช้ รวมทั้งดินฟ้าอากาศ มันไม่ได้เป็นไปอย่างที่ควรเป็นเสมอไป บ่อยครั้งมันก็ไม่น่าจะเป็นไม่น่าจะเกิด มองอย่างสายตาของเราคือ มันไม่ถูกต้องมันไม่ควรจะเป็น

แต่ถ้าเราไม่เข้าใจความเป็นจริง เราจะทุกข์มาก แต่ถ้าเราเข้าใจนี่คือสัจธรรม ซึ่งรวมกับคำว่าอนิจจังทุกขังอนัตตา เราก็จะเกี่ยวข้องกับมันได้อย่างถูกต้อง อย่างน้อยใจเราก็คงความถูกต้องเอาไว้ก่อน แต่ถ้าเราไม่พอใจ เป็นทุกข์เมื่อไร อันนั้นแสดงว่าเราไม่เข้าใจความจริงแล้ว ไปคาดหวังให้เป็นไปดั่งใจ ใจเราก็เกิดความไม่ถูกต้องขึ้นมา หลวงพ่อชาพูดดีว่าทุกอย่างมันเกิดขึ้นมามันถูกแล้วทั้งนั้น แต่ที่เราทุกข์ เพราะเราวางใจไม่ถูก ถ้าเราวางใจถูก ไม่ทุกข์หรอก เพราะว่าทุกอย่างที่เห็น มันก็เป็นเช่นนั้นเอง มันไม่ได้หนีพ้นจากอนิจจังทุกขังอนัตตาเลย 

25640206am--เขย่าใจให้เห็นธรรม

6 ก.พ. 64 - เขย่าใจให้เห็นธรรม : คนเราไม่ต้องรอให้อาจารย์ที่เป็นหลวงพ่อหลวงตามาสอนเรา หรือมาสอนให้เราเห็นความจริงรู้จักตนเอง คนอื่นก็สามารถเป็นอาจารย์ให้กับเราได้ อาจจะเป็นเด็ก แม่บ้าน คนรอบตัว หรือคนที่ไม่กินเส้นกับเรา คนเหล่านี้ก็เป็นอาจารย์ได้ ถ้าหากว่าสิ่งที่เขาพูด สิ่งที่มากระทบกระแทกให้เราเห็นทุกข์ แล้วเราก็ได้เรียนรู้จากทุกข์ ทุกข์ก็มีประโยชน์ ความผิดหวังมันก็มีคุณค่า และทุกคนก็เป็นอาจารย์ของเราได้

อย่าว่าแต่คน สัตว์ก็เป็นอาจารย์เราได้ ไม่ได้เป็นอาจารย์ในแง่แบบอย่างสิ่งที่ควรทำ แต่เป็นอาจารย์ในแง่สร้างสถานการณ์ หรือพูดหรือทำ เขย่าใจของเรา เขย่าความรู้สึกของเรา ทีแรกเขย่าแล้วเกิดทุกข์ แต่ว่าจากทุกข์ที่ทำให้เราเห็นความจริง เห็นสัจธรรม เห็นความจริง เพราะฉะนั้น ถ้าใครมาทำให้เราเกิดทุกข์ ให้มองว่านี่เขากำลังมาสอนเราให้เห็นความจริงว่าไม่มีอะไรที่ยึดมั่นถือมั่นได้ สอนให้เราเห็นโทษของการยึดติด เป็นเพราะความคาดหวัง ความยึดติด ทำให้เราผิดหวังเป็นทุกข์ หรือสอนให้เราอดทน ฝึกให้เราเข้มแข้ง ให้รู้จักปล่อยรู้จักวาง ถ้าเรามองคนเหล่านั้นว่าเป็นอาจารย์ หรือมองว่าความทุกข์ที่เกิดขึ้นกับเรามันมาเป็นแบบฝึกหัดสอนเรา ก็ถือว่าเราเป็นนักปฏิบัติธรรมที่แท้จริง เพราะเป็นผู้ใฝ่รู้ ทำให้เกิดปัญญา

 

ถึงที่สุดแล้วอย่าว่าแต่คนเลย อารมณ์ที่เกิดขึ้น ความโกรธ ความเกลียด ความเศร้า ความขุ่นมัว พวกนี้ก็เป็นอาจารย์ให้กับเราได้ เพราะเขาสามารถมาสอน ทำให้เราเห็นความจริง เห็นสัจธรรมของอารมณ์ ของสิ่งที่เป็นนามว่ามันก็ไม่เที่ยง ความโกรธ ความเศร้าก็ไม่แน่นอน จะมาเมื่อไรก็ไม่รู้ ควบคุมบังคับไม่ได้ แต่มันก็ไม่เที่ยงเหมือนกัน อารมณ์พวกนี้ที่เกิดขึ้นกับใจ ก็มาสอนให้เราเห็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา แม้ว่าอารมณ์บางอย่างทำให้เรารุ่มร้อน อารมณ์บางเหมือนมากรีดแทงใจ แต่ถ้าเราเห็นมัน ไม่ยึดมัน ไตร่ตรอง ใคร่ครวญ ก็เห็นสัจธรรมที่มันกำลังแสดงให้เราเห็น ก็สมควรเรียกอารมณ์พวกนี้ว่าอาจารย์ได้เหมือนกัน 

25640205pm--เปลี่ยนตนด้วยการเปลี่ยนสิ่งแวดล้อม

5 ก.พ. 64 (เย็น) - เปลี่ยนตนด้วยการเปลี่ยนสิ่งแวดล้อม : คนเราส่วนใหญ่หรือว่าพฤติกรรมบางอย่าง นิสัยไม่ดี เลิกไม่ได้เพราะจิตใจไม่เข้มแข็งเพียงพอ ก็ต้องอาศัยวิธีการแบบนี้คือ จัดการกับสิ่งแวดล้อม จัดการกับสิ่งที่ตนเองเกี่ยวข้องหรือสิ่งที่ตนเองเป็นทาส จะเป็นโทรศัพท์มือถือ หรือเครดิตการ์ด หรือโทรทัศน์ เอาไปห่างๆ บุหรี่ เหล้า ถ้าเอาไปไว้ห่างๆไม่ได้ ก็ไปอยู่ที่ไกลๆ

การปฏิบัติธรรมก็เหมือนกัน เราก็อยากจะมีเวลาปฏิบัติธรรม แต่ว่ามีสิ่งล่อเร้าเย้ายวนมากเหลือเกินหากว่าสิ่งเหล่านี้มาอยู่ใกล้ตัว ก็พ่ายแพ้ต่อกิเลสทุกทีเลย ทำอย่างไรจึงจะชนะกิเลส ก็ต้องเอามันออกไปไว้ให้ไกลๆ ไม่ให้เห็น หรือมิฉะนั้นก็พาตัวออกมาจากสิ่งแวดล้อมแบบนั้น จนกระทั่งจิตใจเข้มแข็ง กลายเป็นนิสัยใหม่ พอนิสัยใหม่เกิดขึ้น จิตใจก็เริ่มมีกำลังแล้ว การที่จะไปปฏิเสธสิ่งเหล่านั้น แม้ว่าจะเห็นมันอยู่ต่อหน้าต่อตามันก็ทำได้ง่ายขึ้น

 

การที่มีสิ่งแวดล้อมมาคอยกำกับ คอยกระตุ้น หรือคอยขัดขวางพฤติกรรมบางอย่าง มันเป็นสิ่งที่อาจจะ จำเป็นสำหรับผู้ฝึกใหม่ อาศัยสิ่งแวดล้อมช่วยกระตุ้นอยากจะทำความดี อยากจะทำสิ่งดีๆ โดยอาศัยสิ่งแวดล้อมที่ขัดขวางไม่ให้เราทำสิ่งที่ชั่ว ทำตามสิ่งที่เป็นโทษ อันนี้เป็นสิ่งที่เรียกว่าจำเป็นสำหรับการฝึกฝนพัฒนาตน นอกจากไปหาสิ่งแวดล้อมที่มันเกื้อกูล บางทีเราก็ต้องจัดการสิ่งแวดล้อม เช่น การที่ เอาโทรศัพท์ไปไว้ไกลๆ หรือว่าการเอาสิ่งล่อเร้าเย้ายวนไปไว้ห่างๆ อันนี้เป็นวิธที่เราจะต้องรู้จักด้วย ต่อเมื่อจิตใจเราเข้มแข็งแล้ว หรือว่ามีนิสัยนิสัยใหม่เกิดขึ้น ถึงตอนนั้นเราก็จะเป็นไทแก่ตัวได้ โดยเฉพาะคนที่เลิกบุหรี่ได้ เลิกเหล้าได้ แม้จะเห็นบุหรี่หรือเหล้าอยู่ต่อหน้าต่อตา เราก็เมินเฉยหรือหันหลังให้กับมันได้เพราะว่ามีนิสัยใหม่ก่อตัวแล้ว หรือว่าจิตใจเข้มแข็ง

 

อันนี้ก็เป็นเรื่องที่ควรจะเรียนรู้ แล้วก็เอามาจัดการ เพื่อทำให้ชีวิตของเราเป็นชีวิตที่มีคุณภาพ ทำให้จิตใจของเราเป็นจิตใจที่เข้มแข็ง ที่พระพุทธเจ้าตรัสว่า ธรรมทั้งหลายมีใจเป็นใหญ่ มีใจประเสริฐสุด สำเร็จได้ที่ใจ จริงอยู่ แต่ว่าสิ่งแวดล้อมก็สำคัญเหมือนกัน ก็ต้องรู้จักอาศัยสิ่งแวดล้อมมาส่งเสริมให้ใจของเราเป็นใจที่ดีมีคุณภาพ ใจที่มีความเข้มแข็ง พอใจเข้มแข็ง มีคุณภาพ มีสติ มีปัญญา มีวิริยะ มีขันติแล้ว การที่เราจะยกจิตอยู่เหนือสิ่งแวดล้อม ไม่ปล่อยให้สิ่งแวดล้อมมามีอิทธิพลต่อจิตใจของเรา ก็จะเป็นไปได้ 

25640205am--คุณธรรมงอกงาม เพราะสิ่งแวดล้อมเกื้อกูล

5 ก.พ. 64 (เช้า) - คุณธรรมงอกงาม เพราะสิ่งแวดล้อมเกื้อกูล : คนเราส่วนใหญ่ต้องอาศัยกำกับการส่งเสริม การกระตุ้นจากสิ่งภายนอก จากสิ่งแวดล้อม จากผู้คน มันจะส่งเสริมให้ความดีในตัวเราเจริญงอกงาม และก็ทำให้ความไม่ดีหรือสิ่งที่เป็นอุปสรรคต่อความดีมันห่อเหี่ยวลง เพราะฉะนั้นถ้าหากเราต้องการความเจริญในชีวิตความเจริญงอกงามในทางจิตใจ เป็นไปเพื่อความพ้นทุกข์ สิ่งแวดล้อมถือว่าสำคัญมาก ต้องรู้จักหาสิ่งแวดล้อมที่ดี หรือไม่เช่นนั้นพาตนเองไปสู่สิ่งแวดล้อมที่เกื้อกูล รวมทั้งสร้างสิ่งแวดล้อมที่มีอยู่ให้ไปในทางส่งเสริมต่อคุณธรรมด้วย

อันนี้คือเหตุผลสำคัญที่พระพุทธเจ้าย้ำว่า สถานที่ของวัดต้องเป็นรมณีย์ รมณีย์คือที่สงบสงัด ทำวัดให้เป็นรมณีย์ เพื่อจะช่วยเหลือเกื้อกูลให้มีคุณธรรม ของผู้อยู่คือพระ หรือแม่ชีรวมทั้งผู้ปฏิบัติธรรมด้วยเจริญงอกงาม ถ้าไม่ใช่เป็นที่รมณีย์เป็นที่อึกทึบ ความมีคุณธรรมหรือกุศลธรรมในใจก็เจริญงอกงามได้ยาก โดยเฉพาะสำหรับผู้ที่เริ่มฝึกใหม่หรือผู้ที่มาเริ่มต้น แต่ถ้าหากว่ามีธรรมะถึงขั้นแล้ว ถึงตอนนั้นแล้วอาจจะไม่จำเป็นต้องอาศัยสิ่งแวดล้อม สิ่งแวดล้อมจะวุ่นวายอึกทึกอย่างไรใจก็สงบได้ แต่นั่นก็เป็นพัฒนาการที่ตามมาที่หลัง หลังจากที่ได้อาศัยประโยชน์จากสิ่งแวดล้อมที่เกื้อกูล 

25640204pm--หมั่นเตือนตน อย่าโทษคนอื่น

4 ก.ย. 64 - หมั่นเตือนตน อย่าโทษคนอื่น