Luangpor Paisal Visalo‘s Podcast (ธรรมะ จาก หลวงพ่อไพศาล วิสาโล)

25640212pm--โชคดีที่เจออุปสรรค

12 ก.พ. 64 - โชคดีที่เจออุปสรรค : การที่คนเราเจอกับความขลุกขลัก ความไม่ราบรื่นของชีวิตและการงาน มันเป็นบทเรียนที่ดีมันเป็นสิ่งที่ทำให้เกิดความเปลี่ยนแปลงอย่างสำคัญในชีวิตจิตใจของเรา คนเราไม่ค่อยชอบความเปลี่ยนแปลงเท่าไหร่ โดยเฉพาะเรื่องของตนเอง อยากจะให้คนอื่นเปลี่ยนแปลง แต่ตนเองไม่ค่อยเปลี่ยนแปลงเท่าไร เพราะว่าเราพอใจกับการทำอะไรเหมือนเดิม จะพูดว่าคนเราเป็นทาสของนิสัยก็ได้ จะให้เปลี่ยนแปลงนิสัยยาก ทั้งๆที่นิสัยบางอย่างก็เป็นโทษ

แต่ถ้าจะเปลี่ยนนิสัยได้ก็พบว่ามันสร้างปัญหา เช่น บางคนต้องล้มป่วยเป็นโรคหัวใจถึงค่อยเปลี่ยนพฤติกรรม มาจากการใช้ชีวิตพฤติกรรมการกิน กลับมาลุกขึ้นมาออกกำลังกาย ถ้าไม่เจอความเจ็บป่วย มันก็ธรรมดาที่คนเราจะไหลไปสู่ความสะดวกสบาย แต่เมื่อเจอความเจ็บป่วยเข้า จึงค่อยเปลี่ยนพฤติกรรม หรือเมื่อเจอความเศร้าโศกสูญเสียจนแทบจะเอาตัวไม่รอด จึงเห็นคุณค่าของการปฏิบัติธรรมเห็นคุณค่าของการฝึกจิตเพื่อให้รู้จักปล่อยรู้จักวาง

 

เพราะฉะนั้น การที่ชีวิตคนเราหรือการงานของเราไม่ราบรื่น มีอุปสรรค จะว่าไปมันก็เป็นโชคเหมือนกัน เป็นโชคอย่างหนึ่งที่ทำให้เราเปลี่ยนแปลงไปสู่สิ่งที่ดีขึ้น ไม่ว่าจะเป็นนิสัยใหม่ มุมมองใหม่ๆ หรือว่าการดำเนินชีวิตอย่างใหม่ ไม่ว่าจะเป็นการทำงานการประกอบอาชีพ หรือว่าการฝึกฝนตนก็ตาม ทุกอย่างก็มีข้อดีเสมอแม้กระทั่งอุปสรรค แม้กระทั่งความล้มเหลว แม้กระทั่งคำพูดที่เสียดแทงใจ ถ้าเรารู้จักมองรู้จักใช้ มันก็เกิดคุณประโยชน์ไม่น้อย 

25640212am--เปิดใจให้เห็นธรรม

12 ก.พ. 64 - เปิดใจให้เห็นธรรม : อย่างที่พระพุทธเจ้าตรัส ผู้ใดเห็นธรรม ผู้นั้นเห็นเราตถาคต ไม่ได้เห็นเป็นรูปเป็นตัว แต่ว่าเห็นถึงพระคุณลักษณะของพระองค์ เป็นการเห็นซึ่งเป็นผลจากการที่ได้เห็นธรรม เห็นธรรมก็คือเห็นสิ่งต่างๆอย่างที่มันเป็น และจะเห็นได้ก็ต่อเมื่อมีสติ ทีแรกมีสติ เห็นอารมณ์ต่างๆที่เกิดขึ้นกับกายและใจ รวมทั้งความรู้สึก จะเป็นสุขเวทนาหรือทุกขเวทนาก็แล้วแต่ เมื่อเห็นอย่างที่มันเป็น ในที่สุดก็จะเห็นลักษณะ เห็นธรรมชาติของมัน เห็นธรรมชาติของมันอย่างแท้จริงจิตก็เป็นอิสระ ได้เข้าถึงความสงบลึกซึ้ง ซึ่งตอนนั้นแหละเปรียบได้ว่าเห็นพระพุทธเจ้า และนี่แหละพระกรุณาเปิดใจให้เราเห็นพระศรีอริยเมตไตรยสติและปัญญา สามารถจะเปิดใจให้เราเห็นพระนิพพานได้ สิ่งเหล่านี้ปรากฏแสดงอยู่ หรือดำรงคงอยู่ตลอดเวลา เพียงแต่ว่าเราไม่เห็นเองที่เราไม่เห็นเป็นเพราะว่าอกุศลมันเคลือบคลุมห่อหุ้มจิตใจเราไว้

เมื่อไหร่ก็ตามที่ ชำระล้างอกุศลออกไปจากใจ ไม่ว่าจะเป็นกรุณาก็ดีด้วยปัญญาก็ดี สัจธรรมสูงสุดก็จะปรากฏกับใจเราเอง อันนี้เป็นสิ่งที่ควรน้อมนำมาเพื่อกระตุ้นให้เกิดความเพียรในการปฏิบัติ เกิดความศรัทธา เกิดความเชื่อมั่น แล้วสิ่งที่เราปรารถนาหรือว่าถือเอามาเป็นอุดมคติสูงสุด ก็จะปรากฏต่อจิตใจของเรา ไม่ใช่ด้วยสายตา แต่ด้วยภาวะจิตใจที่ได้เข้าถึงสิ่งนั้น 

25640211pm--อยู่กับความไม่ถูกต้องให้เป็น

11 ก.พ. 64 - อยู่กับความไม่ถูกต้องให้เป็น : รู้จักอยู่กับความไม่ถูกต้องให้เป็น นอกจากเราปฏิบัติตัวให้ถูกต้องแล้วเรายังต้องอยู่กับความไม่ถูกต้องให้เป็นด้วย ไม่เช่นนั้นจะทุกข์มากเลยเพราะเรามองข้ามความเป็นจริงว่าธรรมดาของโลก ไม่ว่าจะเป็นพฤติกรรมของผู้คน ไม่ว่าจะเป็นความเป็นไปของสิ่งต่างๆข้าวของเครื่องใช้ รวมทั้งดินฟ้าอากาศ มันไม่ได้เป็นไปอย่างที่ควรเป็นเสมอไป บ่อยครั้งมันก็ไม่น่าจะเป็นไม่น่าจะเกิด มองอย่างสายตาของเราคือ มันไม่ถูกต้องมันไม่ควรจะเป็น

แต่ถ้าเราไม่เข้าใจความเป็นจริง เราจะทุกข์มาก แต่ถ้าเราเข้าใจนี่คือสัจธรรม ซึ่งรวมกับคำว่าอนิจจังทุกขังอนัตตา เราก็จะเกี่ยวข้องกับมันได้อย่างถูกต้อง อย่างน้อยใจเราก็คงความถูกต้องเอาไว้ก่อน แต่ถ้าเราไม่พอใจ เป็นทุกข์เมื่อไร อันนั้นแสดงว่าเราไม่เข้าใจความจริงแล้ว ไปคาดหวังให้เป็นไปดั่งใจ ใจเราก็เกิดความไม่ถูกต้องขึ้นมา หลวงพ่อชาพูดดีว่าทุกอย่างมันเกิดขึ้นมามันถูกแล้วทั้งนั้น แต่ที่เราทุกข์ เพราะเราวางใจไม่ถูก ถ้าเราวางใจถูก ไม่ทุกข์หรอก เพราะว่าทุกอย่างที่เห็น มันก็เป็นเช่นนั้นเอง มันไม่ได้หนีพ้นจากอนิจจังทุกขังอนัตตาเลย 

25640206am--เขย่าใจให้เห็นธรรม

6 ก.พ. 64 - เขย่าใจให้เห็นธรรม : คนเราไม่ต้องรอให้อาจารย์ที่เป็นหลวงพ่อหลวงตามาสอนเรา หรือมาสอนให้เราเห็นความจริงรู้จักตนเอง คนอื่นก็สามารถเป็นอาจารย์ให้กับเราได้ อาจจะเป็นเด็ก แม่บ้าน คนรอบตัว หรือคนที่ไม่กินเส้นกับเรา คนเหล่านี้ก็เป็นอาจารย์ได้ ถ้าหากว่าสิ่งที่เขาพูด สิ่งที่มากระทบกระแทกให้เราเห็นทุกข์ แล้วเราก็ได้เรียนรู้จากทุกข์ ทุกข์ก็มีประโยชน์ ความผิดหวังมันก็มีคุณค่า และทุกคนก็เป็นอาจารย์ของเราได้

อย่าว่าแต่คน สัตว์ก็เป็นอาจารย์เราได้ ไม่ได้เป็นอาจารย์ในแง่แบบอย่างสิ่งที่ควรทำ แต่เป็นอาจารย์ในแง่สร้างสถานการณ์ หรือพูดหรือทำ เขย่าใจของเรา เขย่าความรู้สึกของเรา ทีแรกเขย่าแล้วเกิดทุกข์ แต่ว่าจากทุกข์ที่ทำให้เราเห็นความจริง เห็นสัจธรรม เห็นความจริง เพราะฉะนั้น ถ้าใครมาทำให้เราเกิดทุกข์ ให้มองว่านี่เขากำลังมาสอนเราให้เห็นความจริงว่าไม่มีอะไรที่ยึดมั่นถือมั่นได้ สอนให้เราเห็นโทษของการยึดติด เป็นเพราะความคาดหวัง ความยึดติด ทำให้เราผิดหวังเป็นทุกข์ หรือสอนให้เราอดทน ฝึกให้เราเข้มแข้ง ให้รู้จักปล่อยรู้จักวาง ถ้าเรามองคนเหล่านั้นว่าเป็นอาจารย์ หรือมองว่าความทุกข์ที่เกิดขึ้นกับเรามันมาเป็นแบบฝึกหัดสอนเรา ก็ถือว่าเราเป็นนักปฏิบัติธรรมที่แท้จริง เพราะเป็นผู้ใฝ่รู้ ทำให้เกิดปัญญา

 

ถึงที่สุดแล้วอย่าว่าแต่คนเลย อารมณ์ที่เกิดขึ้น ความโกรธ ความเกลียด ความเศร้า ความขุ่นมัว พวกนี้ก็เป็นอาจารย์ให้กับเราได้ เพราะเขาสามารถมาสอน ทำให้เราเห็นความจริง เห็นสัจธรรมของอารมณ์ ของสิ่งที่เป็นนามว่ามันก็ไม่เที่ยง ความโกรธ ความเศร้าก็ไม่แน่นอน จะมาเมื่อไรก็ไม่รู้ ควบคุมบังคับไม่ได้ แต่มันก็ไม่เที่ยงเหมือนกัน อารมณ์พวกนี้ที่เกิดขึ้นกับใจ ก็มาสอนให้เราเห็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา แม้ว่าอารมณ์บางอย่างทำให้เรารุ่มร้อน อารมณ์บางเหมือนมากรีดแทงใจ แต่ถ้าเราเห็นมัน ไม่ยึดมัน ไตร่ตรอง ใคร่ครวญ ก็เห็นสัจธรรมที่มันกำลังแสดงให้เราเห็น ก็สมควรเรียกอารมณ์พวกนี้ว่าอาจารย์ได้เหมือนกัน 

25640205pm--เปลี่ยนตนด้วยการเปลี่ยนสิ่งแวดล้อม

5 ก.พ. 64 (เย็น) - เปลี่ยนตนด้วยการเปลี่ยนสิ่งแวดล้อม : คนเราส่วนใหญ่หรือว่าพฤติกรรมบางอย่าง นิสัยไม่ดี เลิกไม่ได้เพราะจิตใจไม่เข้มแข็งเพียงพอ ก็ต้องอาศัยวิธีการแบบนี้คือ จัดการกับสิ่งแวดล้อม จัดการกับสิ่งที่ตนเองเกี่ยวข้องหรือสิ่งที่ตนเองเป็นทาส จะเป็นโทรศัพท์มือถือ หรือเครดิตการ์ด หรือโทรทัศน์ เอาไปห่างๆ บุหรี่ เหล้า ถ้าเอาไปไว้ห่างๆไม่ได้ ก็ไปอยู่ที่ไกลๆ

การปฏิบัติธรรมก็เหมือนกัน เราก็อยากจะมีเวลาปฏิบัติธรรม แต่ว่ามีสิ่งล่อเร้าเย้ายวนมากเหลือเกินหากว่าสิ่งเหล่านี้มาอยู่ใกล้ตัว ก็พ่ายแพ้ต่อกิเลสทุกทีเลย ทำอย่างไรจึงจะชนะกิเลส ก็ต้องเอามันออกไปไว้ให้ไกลๆ ไม่ให้เห็น หรือมิฉะนั้นก็พาตัวออกมาจากสิ่งแวดล้อมแบบนั้น จนกระทั่งจิตใจเข้มแข็ง กลายเป็นนิสัยใหม่ พอนิสัยใหม่เกิดขึ้น จิตใจก็เริ่มมีกำลังแล้ว การที่จะไปปฏิเสธสิ่งเหล่านั้น แม้ว่าจะเห็นมันอยู่ต่อหน้าต่อตามันก็ทำได้ง่ายขึ้น

 

การที่มีสิ่งแวดล้อมมาคอยกำกับ คอยกระตุ้น หรือคอยขัดขวางพฤติกรรมบางอย่าง มันเป็นสิ่งที่อาจจะ จำเป็นสำหรับผู้ฝึกใหม่ อาศัยสิ่งแวดล้อมช่วยกระตุ้นอยากจะทำความดี อยากจะทำสิ่งดีๆ โดยอาศัยสิ่งแวดล้อมที่ขัดขวางไม่ให้เราทำสิ่งที่ชั่ว ทำตามสิ่งที่เป็นโทษ อันนี้เป็นสิ่งที่เรียกว่าจำเป็นสำหรับการฝึกฝนพัฒนาตน นอกจากไปหาสิ่งแวดล้อมที่มันเกื้อกูล บางทีเราก็ต้องจัดการสิ่งแวดล้อม เช่น การที่ เอาโทรศัพท์ไปไว้ไกลๆ หรือว่าการเอาสิ่งล่อเร้าเย้ายวนไปไว้ห่างๆ อันนี้เป็นวิธที่เราจะต้องรู้จักด้วย ต่อเมื่อจิตใจเราเข้มแข็งแล้ว หรือว่ามีนิสัยนิสัยใหม่เกิดขึ้น ถึงตอนนั้นเราก็จะเป็นไทแก่ตัวได้ โดยเฉพาะคนที่เลิกบุหรี่ได้ เลิกเหล้าได้ แม้จะเห็นบุหรี่หรือเหล้าอยู่ต่อหน้าต่อตา เราก็เมินเฉยหรือหันหลังให้กับมันได้เพราะว่ามีนิสัยใหม่ก่อตัวแล้ว หรือว่าจิตใจเข้มแข็ง

 

อันนี้ก็เป็นเรื่องที่ควรจะเรียนรู้ แล้วก็เอามาจัดการ เพื่อทำให้ชีวิตของเราเป็นชีวิตที่มีคุณภาพ ทำให้จิตใจของเราเป็นจิตใจที่เข้มแข็ง ที่พระพุทธเจ้าตรัสว่า ธรรมทั้งหลายมีใจเป็นใหญ่ มีใจประเสริฐสุด สำเร็จได้ที่ใจ จริงอยู่ แต่ว่าสิ่งแวดล้อมก็สำคัญเหมือนกัน ก็ต้องรู้จักอาศัยสิ่งแวดล้อมมาส่งเสริมให้ใจของเราเป็นใจที่ดีมีคุณภาพ ใจที่มีความเข้มแข็ง พอใจเข้มแข็ง มีคุณภาพ มีสติ มีปัญญา มีวิริยะ มีขันติแล้ว การที่เราจะยกจิตอยู่เหนือสิ่งแวดล้อม ไม่ปล่อยให้สิ่งแวดล้อมมามีอิทธิพลต่อจิตใจของเรา ก็จะเป็นไปได้ 

25640205am--คุณธรรมงอกงาม เพราะสิ่งแวดล้อมเกื้อกูล

5 ก.พ. 64 (เช้า) - คุณธรรมงอกงาม เพราะสิ่งแวดล้อมเกื้อกูล : คนเราส่วนใหญ่ต้องอาศัยกำกับการส่งเสริม การกระตุ้นจากสิ่งภายนอก จากสิ่งแวดล้อม จากผู้คน มันจะส่งเสริมให้ความดีในตัวเราเจริญงอกงาม และก็ทำให้ความไม่ดีหรือสิ่งที่เป็นอุปสรรคต่อความดีมันห่อเหี่ยวลง เพราะฉะนั้นถ้าหากเราต้องการความเจริญในชีวิตความเจริญงอกงามในทางจิตใจ เป็นไปเพื่อความพ้นทุกข์ สิ่งแวดล้อมถือว่าสำคัญมาก ต้องรู้จักหาสิ่งแวดล้อมที่ดี หรือไม่เช่นนั้นพาตนเองไปสู่สิ่งแวดล้อมที่เกื้อกูล รวมทั้งสร้างสิ่งแวดล้อมที่มีอยู่ให้ไปในทางส่งเสริมต่อคุณธรรมด้วย

อันนี้คือเหตุผลสำคัญที่พระพุทธเจ้าย้ำว่า สถานที่ของวัดต้องเป็นรมณีย์ รมณีย์คือที่สงบสงัด ทำวัดให้เป็นรมณีย์ เพื่อจะช่วยเหลือเกื้อกูลให้มีคุณธรรม ของผู้อยู่คือพระ หรือแม่ชีรวมทั้งผู้ปฏิบัติธรรมด้วยเจริญงอกงาม ถ้าไม่ใช่เป็นที่รมณีย์เป็นที่อึกทึบ ความมีคุณธรรมหรือกุศลธรรมในใจก็เจริญงอกงามได้ยาก โดยเฉพาะสำหรับผู้ที่เริ่มฝึกใหม่หรือผู้ที่มาเริ่มต้น แต่ถ้าหากว่ามีธรรมะถึงขั้นแล้ว ถึงตอนนั้นแล้วอาจจะไม่จำเป็นต้องอาศัยสิ่งแวดล้อม สิ่งแวดล้อมจะวุ่นวายอึกทึกอย่างไรใจก็สงบได้ แต่นั่นก็เป็นพัฒนาการที่ตามมาที่หลัง หลังจากที่ได้อาศัยประโยชน์จากสิ่งแวดล้อมที่เกื้อกูล 

25640204pm--หมั่นเตือนตน อย่าโทษคนอื่น

4 ก.ย. 64 - หมั่นเตือนตน อย่าโทษคนอื่น 

25640130am--เป็นสุขแม้อยู่ผู้เดียว

30 ม.ค. 64 - เป็นสุขแม้อยู่ผู้เดียว : ผู้คนเป็นอันมากยอมทุ่มเททุกสิ่งทุกอย่างเพื่อไขว่คว้าหาความสุข ทั้งนี้เพราะคิดว่าความสุขนั้นอยู่นอกตัว ถ้าได้กินของอร่อย ฟังเพลงเพราะ ได้ของถูกใจ เที่ยวต่างประเทศ ได้คนรู้ใจมาเป็นคู่ครอง จึงจะมีความสุข แต่น้อยคนที่ตระหนักว่าความสุขนั้นพบได้ที่ใจตน หลายคนทำอะไรต่ออะไรมากมายเพราะอยากได้ความสุข แต่ก็ไม่พบความสุขเสียที ทั้งนี้ก็เพราะมีสิ่งหนึ่งที่เขามองข้ามไป นั่นคือ การดูแลรักษาใจของตน ซึ่งต้องอาศัยการหมั่นมองหมั่นสังเกตจิตใจของตนอยู่เสมอ เป็นเพราะละเลยจิตใจของตน ผู้คนจึงนอกจากหาความสุขไม่พบแล้ว ยังรู้สึกเหินห่างหมางเมินกับใจตน การอยู่คนเดียวจึงเป็นความทุกข์ทรมาน เกิดความรู้สึกเหงาเปล่าเปลี่ยว ทั้ง ๆ ที่มิตรที่ดีที่สุดนั้นพบได้ที่ใจตนเช่นกัน

เมื่อใดก็ตามที่พบว่าความสุขหาได้ที่ใจ และมิตรที่ประเสริฐที่สุดก็คือใจของตน เมื่อนั้นเราก็มีความสุขได้ในทุกหนแห่ง เจออะไรก็ไม่ทุกข์ มีเท่าไรก็ไม่รู้สึกยากไร้ อยู่คนเดียวก็ไม่รู้สึกอ้างว้าง ใครจะมองเราอย่างไรใจก็ไม่หวั่นไหว สูญเสียเท่าใดใจก็ไม่เสียศูนย์ ภาวะเช่นนี้ย่อมประเสริฐกว่าชีวิตที่ร่ำรวยมั่งคั่ง มียศศักดิ์อัครฐาน ชื่อเสียงขจรไกล แต่ข้างในกลับไร้สุข ไม่รู้สึกพอในสิ่งที่ได้มา หวั่นไหวเพราะกลัวสูญเสีย และหงอยเหงาอ้างว้างเพราะไร้เพื่อนแท้ 

25640129pm--เคารพพระธรรมอย่างถูกต้อง

29 ม.ค. 64 (เย็น) - เคารพพระธรรมอย่างถูกต้อง 

25640129am--ขยันรู้

29 ม.ค. 64 (เช้า) - ขยันรู้ : ทำไปเพื่ออะไร เพื่อให้ขยันรู้ ทีแรก มันรู้สึกตัวก่อน รู้ว่ามีอะไรเกิดขึ้นกับใจ รู้ว่ามีความคิดฟุ้งซ่านเกิดขึ้น รู้ว่ามีอารมณ์อกุศลดำรงอยู่ แต่ต่อไปมันก็จะรู้ลึกไปกว่านั้น ก็คือ ได้รู้ธรรมชาติ หรือที่เขาเรียกว่าลักษณะ หลักๆก็มี 3 อย่างคือ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา เรียกว่าไตรลักษณ์ ถ้ารู้ความจริงแบบนี้ก็ช่วยปลดเปลื้องจิตใจให้ออกจากความทุกข์ได้ เพราะว่าความทุกข์เกิดขึ้นจากการยึดติดถือมั่น ที่ยึดติดถือมั่นเพราะไม่รู้ความจริง แต่พอรู้ความจริงแล้ว มันหลุดมันวางมันปล่อยเป็นอิสระ

ทั้งหมดนี้ก็เริ่มต้นจากการขยันในความรู้สึกตัว ซึ่งมันก็ควบคู่ไปกับความขยันในการรู้ทันความคิดและอารมณ์ต่างๆ อันนี้เรียกว่าขยันภายใน ซึ่งนักปฏิบัติต้องหมั่นทำต่อเนื่อง อย่าไปตกหลุมกับดักของความสงบ สงบก็ดีแล้วแต่อย่าไปเพลินกับมัน อย่างที่หลวงพ่อคำเขียนบอกว่า อย่าไปนั่งอยู่ในความสงบ เพราะนั่นคือความเกียจคร้านของจิตให้จงใจ ให้ใส่ใจ เจตนาที่จะรู้อยู่เสมอ รู้สึกตัว รู้ทันอารมณ์ ความคิด รู้กายรู้ใจ และต่อไปจะรู้ทางออกจากทุกข์ แล้วก็พ้นทุกข์ได้