Luangpor Paisal Visalo‘s Podcast (ธรรมะ จาก หลวงพ่อไพศาล วิสาโล)

25650315pm--หมั่นทำใจให้ถูก

15 มี.ค. 65 - หมั่นทำใจให้ถูก : ทำงานก็ทำให้มันดี แต่ถ้าไม่สำเร็จ ก็ไม่ได้เอาแต่ตีอกชกหัวหรือคร่ำครวญ แต่บางคนนี่ ความไม่สำเร็จหรือความล้มเหลวคือสิ่งที่เลวร้าย คือสิ่งที่ไม่ถูกใจ แต่สำหรับคนที่เข้าใจ วางใจถูกต้องตามความเป็นจริง มันไม่สำเร็จ ก็ไม่ใช่เป็นเรื่องที่ต้องเสียใจ เพราะว่ามันไม่ได้อยู่ในอำนาจ ในวิสัยของเรา อย่างที่มีภาษิตจีนว่า “ความพยายามเป็นของมนุษย์ ความสำเร็จอยู่ที่ฟ้า”

ฟ้าในที่นี้ ถ้าพูดแบบพุทธก็คือเหตุปัจจัยนั่นเอง สิ่งที่เราทำได้คือทำความเพียร ประกอบเหตุให้ดี ส่วนความสำเร็จนั้นอยู่ที่เหตุปัจจัย เมื่อไม่สำเร็จใจก็ไม่ทุกข์ เพราะเข้าใจว่าสิ่งต่างๆ เป็นไปตามเหตุตามปัจจัย อันนี้คือการวางใจหรือการทำใจให้ถูกต้องตรงตามความเป็นจริง ซึ่งก็ไปช่วยเสริมให้การทำกิจ ทำการงานต่างๆ ให้เป็นไปได้ด้วยดี ทำด้วยใจที่ไม่ทุกข์

 

เพราะฉะนั้นเวลาที่เรานึกถึงการหาความถูกใจ ลองกลับมามองว่า จะดีกว่า ถ้าเราเพียรทำใจให้ถูกเสีย อันนี้เป็นวิถีของนักปฏิบัติธรรมที่พึงใส่ใจ

25650313am-สลัดทุกข์ออกจากใจ

13 มี.ค. 65 - สลัดทุกข์ออกจากใจ : การรู้จักสลัด รู้จักปล่อย รู้จักวางโดยเฉพาะไปถึงการปล่อยวางตัวกูความยึดมั่นในตัวกูเป็นสิ่งสำคัญมากที่ช่วยทำให้จิตใจเราพ้นจากความทุกข์ได้ หรือในขณะที่ยังปล่อยยังวางได้ไม่ถึงที่สุด แต่ก็รู้จักปล่อยรู้จักวางโดยเฉพาะในยามที่เราทุกข์ ถ้าเราปล่อยวางไม่ใช่ปล่อยวางของกูเท่านั้น แต่พอปล่อยวางตัวกู มันจะมีแต่ทุกข์ไม่มีผู้ทุกข์ ภาวะเช่นนี้เป็นภาวะที่เป็นอิสระ แต่ว่าจะทำอย่างนั้นได้ก็ต้องรู้จักปล่อย รู้จักวางความคิดและอารมณ์ที่เกิดขึ้นในใจ

แล้วก็เรียนรู้ที่จะปล่อยวางทรัพย์สินต่างๆแทนที่จะคิดว่าเป็นของกู ก็ถือว่าเรามาดูแลมันหรือหยิบยืมมาชั่วคราว ทำใจอยู่เสมอว่า ไม่ช้าไม่นานก็ไปในขณะที่มันอยู่กับเราก็ยึดหรือยึดมั่นกับมันไม่ได้ ก็ใช้มันไปตามหน้าที่ใช้มันไปตามเหตุตามปัจจัย 

25650312pm--ธรรมะไม่ต้องการโปรโมชั่น

12 มี.ค. 65 - ธรรมะไม่ต้องการโปรโมชั่น : ธรรมะนอกจากไม่มีการเชิญชวนด้วยความเอร็ดอร่อยหรือว่าด้วยสิ่งที่ดึงดูดใจแต่กลับเต็มไปด้วยบททดสอบ บททดสอบทำให้หลายคนพอเจอธรรมะแล้ว ถ้าไม่ใช่ตั้งใจจริง หรือไม่ใช่คนจริง ก็ถอย มันต่างกันเลยสินค้าบริการหรือกามสุขทั้งหลายมันนำหน้าด้วยรสชาติที่อร่อยอร่อย เป็นการเชิญชวนหรือล่อหลอกให้คนหลงติด

แต่ธรรมะไม่ได้ให้ใครมาหลงติด แล้วก็ไม่ได้มีการเชิญชวนด้วยสิ่งที่ดึงดูดใจ แต่ว่าเต็มไปด้วยบททดสอบเพื่อพิสูจน์ว่าคนที่มาสนใจธรรมะ เขาสนใจจริงหรือเปล่า

 

บททดสอบเช่นอะไรบ้าง ก็คือความยากลำบากความไม่สมหวัง ใครที่จะมาสนใจธรรมะโดยเฉพาะมาปฏิบัติธรรม ใหม่ๆจะรู้สึกว่ามันยาก ยิ่งมาปฏิบัติธรรมด้วยการเจริญภาวนา แทนที่จะรู้สึกว่ามันง่าย เกิดกำลังใจที่จะปฏิบัติไปเรื่อยๆเหมือนกับโรงเรียนบางแห่งที่ทำข้อสอบง่ายๆให้เด็กทำ เด็กก็จะรู้สึกว่ามันง่าย ก็เลยมาเรียนวิชานี้ดีกว่า

25650303pm--รู้จักวางจึงว่างจากทุกข์

3 มี.ค. 65 - รู้จักวางจึงว่างจากทุกข์ : ความว่างมันเกิดขึ้นได้เพราะการวาง จิตเราว่างจากความคิดได้เพราะการวางความคิด หรือไม่ยึดความคิดเอาไว้ และที่วางความคิดได้เพราะมีความรู้สึกตัว แต่ที่ไม่วางเพราะความหลง ความไม่รู้สึกตัว ถ้าเราอยากให้ใจเราว่างจากความคิดหรือว่างจากความทุกข์ ก็ต้องรู้จักวางความทุกข์หรือว่าความคิดและอารมณ์ที่ทำให้จิตใจเป็นทุกข์ขึ้นมา และจะวางความคิดและอารมณ์เหล่านั้นได้ ต้องมีความรู้สึกตัว เพราะถ้าไม่รู้สึกตัว ก็จะยึดอย่างแน่นหนา เรียกว่ายึดมั่นถือมั่น

เพราะฉะนั้นว่างกับวาง สัมพันธ์กันมากเลย เป็นเพราะรู้จักวาง จิตจึงว่าง ว่างจากความคิด ว่างจากอารมณ์ ว่างจากความทุกข์ และในเวลาเดียวกันเพราะรู้จักวาง จึงเห็นความว่างด้วย ไม่ใช่ทำให้จิตว่างจากความคิด แต่ยังเห็นความว่าง เห็นความว่างหรือความไม่ใช่ตัวไม่ใช่ตนของความคิดและอารมณ์

 

ถ้าจิตนี่มันหลง มันก็เข้าไปยึด มันก็จะสำคัญมั่นหมายความคิดและอารมณ์เป็นตัวกูของกู อันนี้เป็นธรรมดาเลย เวลามีความคิดมีอารมณ์อะไรเกิดขึ้น ถ้าไม่มีสติไม่มีความรู้สึกตัวเมื่อไหร่ ก็จะเข้าไปยึดว่านี่คือกูคือของกู กูเป็นผู้คิด กูเป็นผู้โศก กูเป็นผู้เศร้า หรือความคิดของกู ความสุขของกู ความเศร้าของกู เกิดตัวกูผู้โศกผู้เศร้าผู้ทุกข์ขึ้นมา

 

แต่พอวางสิ่งเหล่านี้ลงไป ก็จะเห็นว่าสิ่งเหล่านี้ไม่ใช่เราไม่ใช่ของเรา เพราะตอนที่วาง มันเป็นการวางด้วยสติ และสติทำให้เห็นสิ่งเหล่านั้นตามที่เป็นจริง ไม่เข้าไปเป็น ถ้าเห็นเมื่อไรมันก็ไม่เข้าไปเป็น ไม่เข้าไปยึด และถ้าเห็นจริงๆ ก็จะรู้ว่า ความคิดและอารมณ์เหล่านั้น มันไม่ใช่เราไม่ใช่ของเรา แต่เพราะความหลง เพราะความไม่มีสติ เพราะความไม่รู้สึกตัว เราถึงเข้าไปยึดว่าเป็นเราเป็นของเรา 

25650302pm--อย่าให้ความอยากรู้อยากเห็นครองใจ

2 มี.ค. 65 (เย็น) - อย่าให้ความอยากรู้อยากเห็นครองใจ : ถ้าเราใฝ่รู้ใฝ่เรียนจากกายและใจ ก็จะเห็นว่าเหตุแห่งทุกข์ไม่ได้อยู่ที่ไหน อยู่ที่ใจเรา อยู่ที่การวางใจไม่ถูกต้อง อยู่ที่การไม่มีสติ อยู่ที่ความหลง ถ้าไม่อยากทุกข์ ก็ไม่ต้องไปจัดการกับสิ่งภายนอก เพราะบางอย่างก็จัดการไม่ได้ เปลี่ยนแปลงไม่ได้ แต่ว่าจัดการที่ใจของเรา เปลี่ยนจากความรู้สึกลบเป็นความรู้สึกบวก หรือความรู้สึกกลางๆ จากที่เคยยึด ก็รู้จักวางลง จากที่เคยคาดหวัง ยึดมั่นในความคาดหวัง ก็ไม่ยึดในความคาดหวังนั้น เพราะรู้ว่าความอยากหรือความคาดหวังเป็นเหตุแห่งทุกข์

ความรู้อย่างนี้ทำให้เราเป็นทุกข์น้อยลง และทำให้ชีวิตของเรามีคุณภาพมากขึ้น แต่ถ้าเราไม่รู้ทันความอยากรู้อยากเห็น ความอยากรู้อยากเห็นก็พาเราเข้ารกเข้าพง แล้วก็กลายเป็นอันตรายต่อเราได้

 

อย่าปล่อยให้ความอยากรู้อยากเห็นมาครองจิตครองใจ จนกระทั่งเราขาดสติ ถ้ารู้จักยับยั้งชั่งใจ ไม่ปล่อยให้มันครอบงำ รู้จักความพอดี หรือว่าเปลี่ยนจากความอยากรู้อยากเห็นเพื่อสนองอารมณ์ ความอยากตื่นเต้น อยากเสพ อารมณ์ต่างๆ มาเป็นความอยากใคร่ครวญ เข้าใจความเป็นจริงของชีวิต แบบนี้มีประโยชน์มากกว่า 

25650302am-เปลี่ยนทุกข์ให้เป็นสุข

2 มี.ค. 65 (เช้า) - เปลี่ยนทุกข์ให้เป็นสุข : ความทุกข์เป็นสิ่งที่ไม่มีใครหนีพ้น แต่เมื่อความแก่ ความเจ็บ ความพลัดพราก ความล้มเหลวบังเกิดขึ้น ไม่จำเป็นที่เราจะต้องเศร้าโศก เสียใจ อาลัยอาวรณ์ ขุ่นเคือง ท้อแท้ หรือจมอยู่กับความตกต่ำย่ำแย่เสมอไป เหตุการณ์เหล่านี้สามารถเป็นอุปกรณ์สอนธรรม ฝึกใจเราให้เข้มแข็ง เตือนให้ไม่ประมาทกับชีวิต อีกทั้งยังเปิดใจให้เห็นสัจธรรมได้ด้วย

ความทุกข์ไม่เพียงผลักดันให้เราเข้าหาธรรม หากยังแสดงธรรมให้เราเห็น เพราะทุกข์ก็คือธรรมนั้นเอง สัจธรรมที่ช่วยให้พ้นทุกข์นั้นล้วนอยู่ในสิ่งที่เราเรียกว่าทุกข์ แต่เป็นเพราะคนส่วนใหญ่เมื่อเจอทุกข์แล้วมักปล่อยใจให้เป็นทุกข์ จึงถูกทุกข์กระทำย่ำยี อันที่จริง ทุกข์นั้นหากเราดูมันด้วยสติ พิจารณาด้วยปัญญา ก็สามารถเห็นธรรมที่ช่วยให้จิตเป็นอิสระจากทุกข์ได้ เพราะกุญแจที่ไขไปสู่ความพ้นทุกข์ก็อยู่ในทุกข์นั้นเอง ทุกข์จึงเป็นสิ่งสำคัญมากสำหรับความพ้นทุกข์ 

25650301pm--ทำทุกสิ่งอย่างมืออาชีพ

1 มี.ค. 65 - ทำทุกสิ่งอย่างมืออาชีพ : ถ้าเป็นมืออาชีพ ใครจะทำหรือไม่ทำ ฉันไม่สนใจ ฉันก็จะทำของฉัน และหากว่าจำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือของเขา ก็จะเข้าไปหา แล้วก็พยายามที่จะร่วมกันทำงานแม้ว่าจะมีความไม่ชอบในพฤติกรรม หรือการกระทำ ก็ไม่เอามาเป็นอารมณ์ อันนี้มันเป็นการแสดงถึงคุณธรรมของมืออาชีพ ซึ่งนักปฏิบัติควรจะมี อย่าไปคิดว่า มันเป็นเรื่องของฆราวาส มันเป็นเรื่องของคนที่ประกอบอาชีพทางโลกเท่านั้นที่มีความเป็นมืออาชีพ แต่จะว่าไปแล้วทุกวันนี้แม้กระทั่งในทางโลก ในองค์กร ในหน่วยงานต่างๆ ก็ลืมไปแล้ว ความเป็นมืออาชีพคืออะไร

เราก็เห็นในองค์กรในหลายหน่วยงานทั้งราชการเอกชน ต่างคนต่างก็เอาตัวตนเป็นใหญ่ เอาความเห็นเอาอารมณ์ส่วนตัวเป็นใหญ่จนเหนืองานการ หรือว่าเอาอารมณ์ ความชอบไม่ชอบมาปะปนกับเรื่องการทำงาน จนกระทั่งงานเสียหายไปหมดเพราะว่ามีความไม่ชอบคนนั้นคนนี้ ก็เลยขัดแย้ง ก็เลยทะเลาะเบาะแว้งกันหรือว่าขัดแข้งขัดขากัน

 

ที่จริงคนที่รักในงานหรือเป็นมืออาชีพนี้ก็จะรู้จักอดทนอดกลั้น แม้ว่าจะไม่ชอบใจใครบางคน แต่หากว่าจะต้องร่วมมือกันเพื่อทำให้งานสำเร็จเพื่อทำให้องค์กรเจริญก้าวหน้า ก็จำเป็นต้องทำและนี่ก็เป็นคุณธรรม ซึ่งจะว่าไปแล้ว มันก็เป็นการทำให้ตัวตนหรืออัตตาเล็กลงด้วย

 

คนเราถ้าหากว่าเอางานเป็นใหญ่ ตัวตนหรืออัตตามันก็จะเล็กลงมันจะไม่มีอำนาจเหนือจิตใจของผู้คนซึ่งที่จริงก็เป็นการปฏิบัติธรรมอย่างหนึ่ง แล้วนี่มันยิ่งจำเป็นเข้าไปใหญ่สำหรับนักภาวนา นักบวช หรือว่านักปฏิบัติธรรมเพราะว่าจุดมุ่งหมายคือการทำให้ตัวตนอัตตาเล็กลง เพราะฉะนั้นยิ่งต้องถือหลักธรรมาธิปไตยหรืออย่างน้อยๆ ก็เอาส่วนรวมเป็นใหญ่

 

วินัยของสงฆ์ก็ล้วนแต่เป็นไปเพื่อเอาส่วนรวมเป็นใหญ่ ซึ่งถ้าปฏิบัติได้ถูกต้องมันก็ช่วยทำให้ความยึดมั่นถือมั่นในอัตตาตัวตนมันลดน้อยลง หรือเรียกง่ายๆ ว่าตัวตนมันเล็กลง แต่ไม่ต้องเป็นพระ ฆราวาสที่เป็นนักปฏิบัติธรรม ถ้าวางใจถูกต้องเอาการภาวนาเป็นใหญ่ มันก็ช่วยทำให้อัตตาตัวตนเล็กลงโดยเฉพาะถ้าหากว่าสติและความรู้สึกตัวเจริญก้าวหน้า มันก็ทำให้รู้ทัน ไม่ปล่อยให้อคติหรืออารมณ์ส่วนตัวเข้ามาเป็นใหญ่หรือบงการจิตใจของเรา หรือไปให้ความหลงเข้ามาครอบงำจนกระทั่งการปฏิบัติเสียหาย

 

ฉะนั้นที่หลวงพ่อคำเขียนท่านบอกว่านักปฏิบัติธรรมต้องเอาการภาวนาเป็นอาชีพ ถ้าเราเห็นว่าการภาวนาเป็นอาชีพจริงๆ มันต้องเป็นมืออาชีพ ไม่ใช่ทำแบบสมัครเล่นซึ่งก็จะไม่เกิดผลดีทั้งกับตัวและกับส่วนรวมเลย

25650226pm--ความสงบพบได้ถ้าวางใจเป็น

26 ก.พ. 65 - ความสงบพบได้ถ้าวางใจเป็น : ความสงบเราพบได้ในจิตใจ หากว่าเราวางใจเป็น มันไม่ต้องไปแสวงหาที่ไหน และทั้งหมดทั้งปวงก็อาศัยความเพียรความพยายาม การฝึกฝนฝึกปรือบ่อยๆ ถ้าเราไม่ฝึกฝนไม่ฝึกปรือ สติก็เกิดขึ้นได้ยาก มันไม่ต่างจากการเรียนภาษาต่างประเทศ การเรียนภาษาต่างประเทศยากมากต้องอาศัยความเพียรความพยายามในการท่องศัพท์ ในการท่องในการพูด การฝึกการปฏิบัติบ่อยๆจึงจะอ่านได้ เขียนได้และพูดได้ ฟังได้

จริงๆแล้วต้องใช้เวลาเป็นปีเลย กว่าเราจะอ่านออกเขียนได้ในภาษาต่างประเทศ การเจริญสติเพื่อให้พบความสงบในใจก็เหมือนกัน ไม่ใช่แค่ประเดี๋ยวประด๋าวศึกษาภาษาต่างประเทศ แล้วเราคิดว่ามันจะพูดได้มันจะอ่านได้ พอพูดไม่ได้อ่านไม่ได้ก็เลยท้อ แท้ ทั้งๆที่เราให้เวลากับมันไม่มากพอ

 

เพราะฉะนั้นถ้าหากว่าเราต้องการความสงบในใจ มันต้องยอมให้เวลากับมัน เราเสียเวลาไปกับความทุกข์มากมายนับไม่ถ้วนทำไมเราจะให้เวลากับการสร้างสติเพื่อเป็นวิธีที่ทำให้ไม่ทุกข์ ลองทบทวนดู เราหมดเวลาเสียเวลาไปกับความทุกข์เยอะมากเลย แต่เวลาที่เราจะให้วิธีกับการไม่ทุกข์เราให้น้อยมาก แล้วพอเราให้น้อย ก็ไม่ทำให้เราพบความสงบในใจเราก็จะรู้สึกว่าชีวิตนี้หมดหวัง เราไม่สามารถที่จะพบความสงบในจิตใจได้ อันนี้เป็นความเข้าใจที่ผิด ขอเพียงขอให้เรามีความเพียรให้มากแล้วเราก็จะพบความก้าวหน้าทีละน้อยๆ 

25650225pm--คำเตือนสำหรับชีวิต

25 ก.พ. 65 (เย็น) - คำเตือนสำหรับชีวิต

25650225am--วางของเป็นก็วางทุกข์ได้ง่าย

25 ก.พ. 65 (เช้า) - วางของเป็นก็วางทุกข์ได้ง่าย : ชีวิตเราจะยุ่งยากน้อยลงหากวางของอย่างมีสติมากขึ้น เช่น เวลาจะวางอะไร ก็อย่าเพิ่งรีบวาง หรือทำตามความเคยชิน ให้ช้าลงสักนิด ตั้งสติสักหน่อย ตามองไปที่สิ่งของหรือตำแหน่งที่จะวาง จากนั้นจึงค่อยวาง ทำใหม่ ๆ จะเผลอเป็นส่วนใหญ่ มีสติไม่กี่ครั้ง แต่ทำบ่อย ๆ สติก็จะมาไวขึ้น เวลาวางสิ่งของ จะทำด้วยความรู้เนื้อรู้ตัวมากขึ้น ทำไปนาน ๆ จะกลายเป็นนิสัยใหม่ ถึงตรงนี้ก็จะไม่ใช่เรื่องยากอีกต่อไป หากทำเป็นอาจิณ มันไม่เพียงช่วยให้เรามีสติเวลาวางสิ่งของ ไม่ว่าเล็กหรือใหญ่ เท่านั้น หากยังทำให้เรามีสติในเรื่องอื่น ๆ ด้วย เช่น เวลาทำงาน เวลากินอาหาร หรือเวลาพูดคุยกับคนอื่น

หลายคนไม่สังเกตว่าวันหนึ่ง ๆ เราวางสิ่งของต่าง ๆ รวมหลายร้อยครั้ง บางช่วงแค่นาทีเดียวเราวางของ ๔-๕ อย่าง แค่เรามีสติกับการวางของเหล่านี้ครึ่งเดียว ความรู้เนื้อรู้ตัวของเราจะเพิ่มพูนขึ้น และส่งผลดีต่อจิตใจของเราด้วย ไม่ใช่ช่วยให้ใจลอยน้อยลงเท่านั้น หากยังช่วยให้ใจไม่เผลอไปยึดหรือแบกปัญหาต่าง ๆ จนเป็นทุกข์ ไม่ว่าสิ่งที่ผ่านไปแล้ว หรือยังมาไม่ถึง แม้แต่งานการที่ค้างคา หนี้ที่ยังชำระไม่หมด ก็ไม่เอามาครุ่นคิดหากยังไม่ถึงเวลา หรือถึงเผลอคิดไปแล้ว ก็มีสติรู้ทัน วางมันลงได้อย่างรวดเร็ว ช่วยให้ใจโปร่งเบาและผ่อนคลาย ถึงเวลาทำงาน ก็ทำอย่างมีความสุข เพราะใจไม่ไปหยิบเอาเรื่องอื่นมารกหัว มีงานรออยู่ข้างหน้ามากมายเพียงใด ก็ไม่เอามาเป็นอารมณ์ จึงมีสมาธิในการทำงานอย่างเต็มที่

 

ความสุขและความทุกข์ของผู้คนส่วนใหญ่ ถึงที่สุดก็ขมวดอยู่ตรงที่การวางนี้เอง ถ้าวางไม่เป็น ไม่ว่าด้วยมือหรือด้วยใจ ก็เป็นทุกข์ได้ง่าย แต่ถ้าวางเป็น ชีวิตก็มีความสุขและสงบเย็นได้ง่ายขึ้น ส่วนจะวางเป็นหรือไม่ คำตอบก็อยู่ที่สติเป็นสำคัญ