Luangpor Paisal Visalo‘s Podcast (ธรรมะ จาก หลวงพ่อไพศาล วิสาโล)

25650316am--ให้เพื่อละ

16 มี.ค. 65 (เช้า) - ให้เพื่อละ : พระเวสสันดรจึงได้บำเพ็ญบารมีที่สำคัญได้บริจาคทานที่ทำได้ยากก็คือการสละลูกซึ่งไม่ใช่เรื่องง่ายเลยถ้าไม่มีชูชก การบำเพ็ญบารมีขั้นอุกฤษฏ์ของพระเวสสันดรก็คงไม่เกิดขึ้น แต่เพราะมีชูชกการบำเพ็ญบารมีของพระองค์จึงเกิดขึ้นและด้วยความตั้งใจอย่างแน่วแน่จึงทำได้สำเร็จ เปิดทางไปสู่การบรรลุโพธิญาณในชาติต่อไป มองในแง่นี้ชูชกนี้ก็ถือว่ามีบุญคุณที่ทำให้การบำเพ็ญบารมีของพระเวสสันดรเกิดขึ้นได้

อันนี้ก็เป็นแง่คิดให้กับเรา เวลาเราจะบำเพ็ญทาน มันจะมีอุปสรรคเยอะแยะรวมทั้งกิเลส ความเห็นแก่ตัวแต่ว่าสิ่งเหล่านี้ มันเป็นสิ่งที่ทำให้เราได้พัฒนาจิตเพื่อการสละเพื่อการวางมากขึ้น ไม่ใช่เฉพาะเรื่องการปล่อยการวางหรือการสละ เวลาเราทำความดีอะไรต่างๆ มันก็จะมีอุปสรรครวมทั้งเวลาเราทำอะไรก็จะมีคนที่จะมาก่อกวนรังควานเรา มากระตุ้นให้เราโกรธมายุให้เราขุ่นมัว มาขัดขวางเรา

 

ถ้าเรามองว่าคนเหล่านั้นเขามาช่วยให้เราได้ฝึกจิตฝึกใจ ได้บำเพ็ญคุณธรรมหรือบารมีให้สูงขึ้นไป เช่นมีความอดทนอดกลั้น มีเมตตากรุณามากขึ้น แม้เขาจะมาด่าทอเรา แต่แทนที่จะโกรธก็ให้อภัยเขา รู้จักแผ่เมตตาให้เขา บางครั้งคนเราจะพัฒนาคุณธรรม หรือจะฝึกตนให้เจริญก้าวหน้าได้ก็ต้องมีอุปสรรคหรือคนแบบนี้

 

และเพราะมีคนแบบนี้จึงเป็นโจทย์ให้เราได้พัฒนาตน แทนที่จะอยู่สบายๆ ก็มีแบบฝึกหัด ให้ต้องทำหรือมีอุปสรรคที่ต้องผ่านให้ได้ แล้วพอผ่านให้ได้แล้วก็จะรู้สึกเลยว่า ต้องขอบคุณอุปสรรคหรือคนเหล่านี้ อย่างที่เขาเรียกว่า มารบ่มี บารมีบ่เกิด ถ้าเรามองว่าคนที่เข้ามารบกวน มารังควาน มาต่อว่าด่าทอ หรือขัดขวางเรา พวกนี้เป็นเหมือนกับสิ่งที่มาเสริมสร้างบารมีให้กับเรา หรือกระตุ้นให้เราบำเพ็ญบารมีขั้นสูงเพื่อที่จะได้บรรลุธรรมขั้นสูงต่อๆ ไป มันก็จะช่วยทำให้อกุศลในใจนั้นไม่เกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็นความโกรธความเกลียด จะทำให้เราสามารถจะเอาชนะอกุศลเหล่านี้ได้แล้วก็ได้เข้าถึงธรรมะขั้นสูงต่อไป

25650315pm--หมั่นทำใจให้ถูก

15 มี.ค. 65 - หมั่นทำใจให้ถูก : ทำงานก็ทำให้มันดี แต่ถ้าไม่สำเร็จ ก็ไม่ได้เอาแต่ตีอกชกหัวหรือคร่ำครวญ แต่บางคนนี่ ความไม่สำเร็จหรือความล้มเหลวคือสิ่งที่เลวร้าย คือสิ่งที่ไม่ถูกใจ แต่สำหรับคนที่เข้าใจ วางใจถูกต้องตามความเป็นจริง มันไม่สำเร็จ ก็ไม่ใช่เป็นเรื่องที่ต้องเสียใจ เพราะว่ามันไม่ได้อยู่ในอำนาจ ในวิสัยของเรา อย่างที่มีภาษิตจีนว่า “ความพยายามเป็นของมนุษย์ ความสำเร็จอยู่ที่ฟ้า”

ฟ้าในที่นี้ ถ้าพูดแบบพุทธก็คือเหตุปัจจัยนั่นเอง สิ่งที่เราทำได้คือทำความเพียร ประกอบเหตุให้ดี ส่วนความสำเร็จนั้นอยู่ที่เหตุปัจจัย เมื่อไม่สำเร็จใจก็ไม่ทุกข์ เพราะเข้าใจว่าสิ่งต่างๆ เป็นไปตามเหตุตามปัจจัย อันนี้คือการวางใจหรือการทำใจให้ถูกต้องตรงตามความเป็นจริง ซึ่งก็ไปช่วยเสริมให้การทำกิจ ทำการงานต่างๆ ให้เป็นไปได้ด้วยดี ทำด้วยใจที่ไม่ทุกข์

 

เพราะฉะนั้นเวลาที่เรานึกถึงการหาความถูกใจ ลองกลับมามองว่า จะดีกว่า ถ้าเราเพียรทำใจให้ถูกเสีย อันนี้เป็นวิถีของนักปฏิบัติธรรมที่พึงใส่ใจ

25650313am-สลัดทุกข์ออกจากใจ

13 มี.ค. 65 - สลัดทุกข์ออกจากใจ : การรู้จักสลัด รู้จักปล่อย รู้จักวางโดยเฉพาะไปถึงการปล่อยวางตัวกูความยึดมั่นในตัวกูเป็นสิ่งสำคัญมากที่ช่วยทำให้จิตใจเราพ้นจากความทุกข์ได้ หรือในขณะที่ยังปล่อยยังวางได้ไม่ถึงที่สุด แต่ก็รู้จักปล่อยรู้จักวางโดยเฉพาะในยามที่เราทุกข์ ถ้าเราปล่อยวางไม่ใช่ปล่อยวางของกูเท่านั้น แต่พอปล่อยวางตัวกู มันจะมีแต่ทุกข์ไม่มีผู้ทุกข์ ภาวะเช่นนี้เป็นภาวะที่เป็นอิสระ แต่ว่าจะทำอย่างนั้นได้ก็ต้องรู้จักปล่อย รู้จักวางความคิดและอารมณ์ที่เกิดขึ้นในใจ

แล้วก็เรียนรู้ที่จะปล่อยวางทรัพย์สินต่างๆแทนที่จะคิดว่าเป็นของกู ก็ถือว่าเรามาดูแลมันหรือหยิบยืมมาชั่วคราว ทำใจอยู่เสมอว่า ไม่ช้าไม่นานก็ไปในขณะที่มันอยู่กับเราก็ยึดหรือยึดมั่นกับมันไม่ได้ ก็ใช้มันไปตามหน้าที่ใช้มันไปตามเหตุตามปัจจัย 

25650312pm--ธรรมะไม่ต้องการโปรโมชั่น

12 มี.ค. 65 - ธรรมะไม่ต้องการโปรโมชั่น : ธรรมะนอกจากไม่มีการเชิญชวนด้วยความเอร็ดอร่อยหรือว่าด้วยสิ่งที่ดึงดูดใจแต่กลับเต็มไปด้วยบททดสอบ บททดสอบทำให้หลายคนพอเจอธรรมะแล้ว ถ้าไม่ใช่ตั้งใจจริง หรือไม่ใช่คนจริง ก็ถอย มันต่างกันเลยสินค้าบริการหรือกามสุขทั้งหลายมันนำหน้าด้วยรสชาติที่อร่อยอร่อย เป็นการเชิญชวนหรือล่อหลอกให้คนหลงติด

แต่ธรรมะไม่ได้ให้ใครมาหลงติด แล้วก็ไม่ได้มีการเชิญชวนด้วยสิ่งที่ดึงดูดใจ แต่ว่าเต็มไปด้วยบททดสอบเพื่อพิสูจน์ว่าคนที่มาสนใจธรรมะ เขาสนใจจริงหรือเปล่า

 

บททดสอบเช่นอะไรบ้าง ก็คือความยากลำบากความไม่สมหวัง ใครที่จะมาสนใจธรรมะโดยเฉพาะมาปฏิบัติธรรม ใหม่ๆจะรู้สึกว่ามันยาก ยิ่งมาปฏิบัติธรรมด้วยการเจริญภาวนา แทนที่จะรู้สึกว่ามันง่าย เกิดกำลังใจที่จะปฏิบัติไปเรื่อยๆเหมือนกับโรงเรียนบางแห่งที่ทำข้อสอบง่ายๆให้เด็กทำ เด็กก็จะรู้สึกว่ามันง่าย ก็เลยมาเรียนวิชานี้ดีกว่า

25650303pm--รู้จักวางจึงว่างจากทุกข์

3 มี.ค. 65 - รู้จักวางจึงว่างจากทุกข์ : ความว่างมันเกิดขึ้นได้เพราะการวาง จิตเราว่างจากความคิดได้เพราะการวางความคิด หรือไม่ยึดความคิดเอาไว้ และที่วางความคิดได้เพราะมีความรู้สึกตัว แต่ที่ไม่วางเพราะความหลง ความไม่รู้สึกตัว ถ้าเราอยากให้ใจเราว่างจากความคิดหรือว่างจากความทุกข์ ก็ต้องรู้จักวางความทุกข์หรือว่าความคิดและอารมณ์ที่ทำให้จิตใจเป็นทุกข์ขึ้นมา และจะวางความคิดและอารมณ์เหล่านั้นได้ ต้องมีความรู้สึกตัว เพราะถ้าไม่รู้สึกตัว ก็จะยึดอย่างแน่นหนา เรียกว่ายึดมั่นถือมั่น

เพราะฉะนั้นว่างกับวาง สัมพันธ์กันมากเลย เป็นเพราะรู้จักวาง จิตจึงว่าง ว่างจากความคิด ว่างจากอารมณ์ ว่างจากความทุกข์ และในเวลาเดียวกันเพราะรู้จักวาง จึงเห็นความว่างด้วย ไม่ใช่ทำให้จิตว่างจากความคิด แต่ยังเห็นความว่าง เห็นความว่างหรือความไม่ใช่ตัวไม่ใช่ตนของความคิดและอารมณ์

 

ถ้าจิตนี่มันหลง มันก็เข้าไปยึด มันก็จะสำคัญมั่นหมายความคิดและอารมณ์เป็นตัวกูของกู อันนี้เป็นธรรมดาเลย เวลามีความคิดมีอารมณ์อะไรเกิดขึ้น ถ้าไม่มีสติไม่มีความรู้สึกตัวเมื่อไหร่ ก็จะเข้าไปยึดว่านี่คือกูคือของกู กูเป็นผู้คิด กูเป็นผู้โศก กูเป็นผู้เศร้า หรือความคิดของกู ความสุขของกู ความเศร้าของกู เกิดตัวกูผู้โศกผู้เศร้าผู้ทุกข์ขึ้นมา

 

แต่พอวางสิ่งเหล่านี้ลงไป ก็จะเห็นว่าสิ่งเหล่านี้ไม่ใช่เราไม่ใช่ของเรา เพราะตอนที่วาง มันเป็นการวางด้วยสติ และสติทำให้เห็นสิ่งเหล่านั้นตามที่เป็นจริง ไม่เข้าไปเป็น ถ้าเห็นเมื่อไรมันก็ไม่เข้าไปเป็น ไม่เข้าไปยึด และถ้าเห็นจริงๆ ก็จะรู้ว่า ความคิดและอารมณ์เหล่านั้น มันไม่ใช่เราไม่ใช่ของเรา แต่เพราะความหลง เพราะความไม่มีสติ เพราะความไม่รู้สึกตัว เราถึงเข้าไปยึดว่าเป็นเราเป็นของเรา 

25650302pm--อย่าให้ความอยากรู้อยากเห็นครองใจ

2 มี.ค. 65 (เย็น) - อย่าให้ความอยากรู้อยากเห็นครองใจ : ถ้าเราใฝ่รู้ใฝ่เรียนจากกายและใจ ก็จะเห็นว่าเหตุแห่งทุกข์ไม่ได้อยู่ที่ไหน อยู่ที่ใจเรา อยู่ที่การวางใจไม่ถูกต้อง อยู่ที่การไม่มีสติ อยู่ที่ความหลง ถ้าไม่อยากทุกข์ ก็ไม่ต้องไปจัดการกับสิ่งภายนอก เพราะบางอย่างก็จัดการไม่ได้ เปลี่ยนแปลงไม่ได้ แต่ว่าจัดการที่ใจของเรา เปลี่ยนจากความรู้สึกลบเป็นความรู้สึกบวก หรือความรู้สึกกลางๆ จากที่เคยยึด ก็รู้จักวางลง จากที่เคยคาดหวัง ยึดมั่นในความคาดหวัง ก็ไม่ยึดในความคาดหวังนั้น เพราะรู้ว่าความอยากหรือความคาดหวังเป็นเหตุแห่งทุกข์

ความรู้อย่างนี้ทำให้เราเป็นทุกข์น้อยลง และทำให้ชีวิตของเรามีคุณภาพมากขึ้น แต่ถ้าเราไม่รู้ทันความอยากรู้อยากเห็น ความอยากรู้อยากเห็นก็พาเราเข้ารกเข้าพง แล้วก็กลายเป็นอันตรายต่อเราได้

 

อย่าปล่อยให้ความอยากรู้อยากเห็นมาครองจิตครองใจ จนกระทั่งเราขาดสติ ถ้ารู้จักยับยั้งชั่งใจ ไม่ปล่อยให้มันครอบงำ รู้จักความพอดี หรือว่าเปลี่ยนจากความอยากรู้อยากเห็นเพื่อสนองอารมณ์ ความอยากตื่นเต้น อยากเสพ อารมณ์ต่างๆ มาเป็นความอยากใคร่ครวญ เข้าใจความเป็นจริงของชีวิต แบบนี้มีประโยชน์มากกว่า 

25650302am-เปลี่ยนทุกข์ให้เป็นสุข

2 มี.ค. 65 (เช้า) - เปลี่ยนทุกข์ให้เป็นสุข : ความทุกข์เป็นสิ่งที่ไม่มีใครหนีพ้น แต่เมื่อความแก่ ความเจ็บ ความพลัดพราก ความล้มเหลวบังเกิดขึ้น ไม่จำเป็นที่เราจะต้องเศร้าโศก เสียใจ อาลัยอาวรณ์ ขุ่นเคือง ท้อแท้ หรือจมอยู่กับความตกต่ำย่ำแย่เสมอไป เหตุการณ์เหล่านี้สามารถเป็นอุปกรณ์สอนธรรม ฝึกใจเราให้เข้มแข็ง เตือนให้ไม่ประมาทกับชีวิต อีกทั้งยังเปิดใจให้เห็นสัจธรรมได้ด้วย

ความทุกข์ไม่เพียงผลักดันให้เราเข้าหาธรรม หากยังแสดงธรรมให้เราเห็น เพราะทุกข์ก็คือธรรมนั้นเอง สัจธรรมที่ช่วยให้พ้นทุกข์นั้นล้วนอยู่ในสิ่งที่เราเรียกว่าทุกข์ แต่เป็นเพราะคนส่วนใหญ่เมื่อเจอทุกข์แล้วมักปล่อยใจให้เป็นทุกข์ จึงถูกทุกข์กระทำย่ำยี อันที่จริง ทุกข์นั้นหากเราดูมันด้วยสติ พิจารณาด้วยปัญญา ก็สามารถเห็นธรรมที่ช่วยให้จิตเป็นอิสระจากทุกข์ได้ เพราะกุญแจที่ไขไปสู่ความพ้นทุกข์ก็อยู่ในทุกข์นั้นเอง ทุกข์จึงเป็นสิ่งสำคัญมากสำหรับความพ้นทุกข์ 

25650301pm--ทำทุกสิ่งอย่างมืออาชีพ

1 มี.ค. 65 - ทำทุกสิ่งอย่างมืออาชีพ : ถ้าเป็นมืออาชีพ ใครจะทำหรือไม่ทำ ฉันไม่สนใจ ฉันก็จะทำของฉัน และหากว่าจำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือของเขา ก็จะเข้าไปหา แล้วก็พยายามที่จะร่วมกันทำงานแม้ว่าจะมีความไม่ชอบในพฤติกรรม หรือการกระทำ ก็ไม่เอามาเป็นอารมณ์ อันนี้มันเป็นการแสดงถึงคุณธรรมของมืออาชีพ ซึ่งนักปฏิบัติควรจะมี อย่าไปคิดว่า มันเป็นเรื่องของฆราวาส มันเป็นเรื่องของคนที่ประกอบอาชีพทางโลกเท่านั้นที่มีความเป็นมืออาชีพ แต่จะว่าไปแล้วทุกวันนี้แม้กระทั่งในทางโลก ในองค์กร ในหน่วยงานต่างๆ ก็ลืมไปแล้ว ความเป็นมืออาชีพคืออะไร

เราก็เห็นในองค์กรในหลายหน่วยงานทั้งราชการเอกชน ต่างคนต่างก็เอาตัวตนเป็นใหญ่ เอาความเห็นเอาอารมณ์ส่วนตัวเป็นใหญ่จนเหนืองานการ หรือว่าเอาอารมณ์ ความชอบไม่ชอบมาปะปนกับเรื่องการทำงาน จนกระทั่งงานเสียหายไปหมดเพราะว่ามีความไม่ชอบคนนั้นคนนี้ ก็เลยขัดแย้ง ก็เลยทะเลาะเบาะแว้งกันหรือว่าขัดแข้งขัดขากัน

 

ที่จริงคนที่รักในงานหรือเป็นมืออาชีพนี้ก็จะรู้จักอดทนอดกลั้น แม้ว่าจะไม่ชอบใจใครบางคน แต่หากว่าจะต้องร่วมมือกันเพื่อทำให้งานสำเร็จเพื่อทำให้องค์กรเจริญก้าวหน้า ก็จำเป็นต้องทำและนี่ก็เป็นคุณธรรม ซึ่งจะว่าไปแล้ว มันก็เป็นการทำให้ตัวตนหรืออัตตาเล็กลงด้วย

 

คนเราถ้าหากว่าเอางานเป็นใหญ่ ตัวตนหรืออัตตามันก็จะเล็กลงมันจะไม่มีอำนาจเหนือจิตใจของผู้คนซึ่งที่จริงก็เป็นการปฏิบัติธรรมอย่างหนึ่ง แล้วนี่มันยิ่งจำเป็นเข้าไปใหญ่สำหรับนักภาวนา นักบวช หรือว่านักปฏิบัติธรรมเพราะว่าจุดมุ่งหมายคือการทำให้ตัวตนอัตตาเล็กลง เพราะฉะนั้นยิ่งต้องถือหลักธรรมาธิปไตยหรืออย่างน้อยๆ ก็เอาส่วนรวมเป็นใหญ่

 

วินัยของสงฆ์ก็ล้วนแต่เป็นไปเพื่อเอาส่วนรวมเป็นใหญ่ ซึ่งถ้าปฏิบัติได้ถูกต้องมันก็ช่วยทำให้ความยึดมั่นถือมั่นในอัตตาตัวตนมันลดน้อยลง หรือเรียกง่ายๆ ว่าตัวตนมันเล็กลง แต่ไม่ต้องเป็นพระ ฆราวาสที่เป็นนักปฏิบัติธรรม ถ้าวางใจถูกต้องเอาการภาวนาเป็นใหญ่ มันก็ช่วยทำให้อัตตาตัวตนเล็กลงโดยเฉพาะถ้าหากว่าสติและความรู้สึกตัวเจริญก้าวหน้า มันก็ทำให้รู้ทัน ไม่ปล่อยให้อคติหรืออารมณ์ส่วนตัวเข้ามาเป็นใหญ่หรือบงการจิตใจของเรา หรือไปให้ความหลงเข้ามาครอบงำจนกระทั่งการปฏิบัติเสียหาย

 

ฉะนั้นที่หลวงพ่อคำเขียนท่านบอกว่านักปฏิบัติธรรมต้องเอาการภาวนาเป็นอาชีพ ถ้าเราเห็นว่าการภาวนาเป็นอาชีพจริงๆ มันต้องเป็นมืออาชีพ ไม่ใช่ทำแบบสมัครเล่นซึ่งก็จะไม่เกิดผลดีทั้งกับตัวและกับส่วนรวมเลย

25650226pm--ความสงบพบได้ถ้าวางใจเป็น

26 ก.พ. 65 - ความสงบพบได้ถ้าวางใจเป็น : ความสงบเราพบได้ในจิตใจ หากว่าเราวางใจเป็น มันไม่ต้องไปแสวงหาที่ไหน และทั้งหมดทั้งปวงก็อาศัยความเพียรความพยายาม การฝึกฝนฝึกปรือบ่อยๆ ถ้าเราไม่ฝึกฝนไม่ฝึกปรือ สติก็เกิดขึ้นได้ยาก มันไม่ต่างจากการเรียนภาษาต่างประเทศ การเรียนภาษาต่างประเทศยากมากต้องอาศัยความเพียรความพยายามในการท่องศัพท์ ในการท่องในการพูด การฝึกการปฏิบัติบ่อยๆจึงจะอ่านได้ เขียนได้และพูดได้ ฟังได้

จริงๆแล้วต้องใช้เวลาเป็นปีเลย กว่าเราจะอ่านออกเขียนได้ในภาษาต่างประเทศ การเจริญสติเพื่อให้พบความสงบในใจก็เหมือนกัน ไม่ใช่แค่ประเดี๋ยวประด๋าวศึกษาภาษาต่างประเทศ แล้วเราคิดว่ามันจะพูดได้มันจะอ่านได้ พอพูดไม่ได้อ่านไม่ได้ก็เลยท้อ แท้ ทั้งๆที่เราให้เวลากับมันไม่มากพอ

 

เพราะฉะนั้นถ้าหากว่าเราต้องการความสงบในใจ มันต้องยอมให้เวลากับมัน เราเสียเวลาไปกับความทุกข์มากมายนับไม่ถ้วนทำไมเราจะให้เวลากับการสร้างสติเพื่อเป็นวิธีที่ทำให้ไม่ทุกข์ ลองทบทวนดู เราหมดเวลาเสียเวลาไปกับความทุกข์เยอะมากเลย แต่เวลาที่เราจะให้วิธีกับการไม่ทุกข์เราให้น้อยมาก แล้วพอเราให้น้อย ก็ไม่ทำให้เราพบความสงบในใจเราก็จะรู้สึกว่าชีวิตนี้หมดหวัง เราไม่สามารถที่จะพบความสงบในจิตใจได้ อันนี้เป็นความเข้าใจที่ผิด ขอเพียงขอให้เรามีความเพียรให้มากแล้วเราก็จะพบความก้าวหน้าทีละน้อยๆ 

25650225pm--คำเตือนสำหรับชีวิต

25 ก.พ. 65 (เย็น) - คำเตือนสำหรับชีวิต