Luangpor Paisal Visalo‘s Podcast (ธรรมะ จาก หลวงพ่อไพศาล วิสาโล)

25640805pm--สติส่องใจ

5 ส.ค. 64 - สติส่องใจ : ถ้าเราใช้สติ ดูกายดูใจ ไม่ใช่แค่ไตรลักษณ์จะแสดงให้เราเห็น เราได้เรียนรู้การปล่อยการวาง เรื่องสุขเรื่องทุกข์ก็เห็น จากการที่มีสติเข้าไปดูใจ เพราะฉะนั้น สติจะว่าไปก็เป็นเหมือนเครื่องส่องใจ ให้เห็นธรรมะ ซึ่งมันไม่มีผิดไม่มีถูก แต่มันเป็นสัจธรรมความจริง ก็เห็นไม่เป็นดูไม่เป็น เราก็จะเกิดความรู้สึกแย่ว่าทำไมเราคิดแบบนี้ ทำไมเรามีความรู้สึกแบบนี้

อันนี้เป็นเพราะว่าเรายังวางใจไม่ถูก ไม่มีสติที่เรียกว่าเป็นสัมมาสติ ถ้าเป็นสัมมาสติ เราก็จะเห็นด้วยใจที่เป็นกลางรู้ซื่อๆไม่เลือกที่รักมักที่ชัง สิ่งที่ปรากฏไม่มีผิดไม่มีถูก และที่จริงก็เป็นธรรมะที่แสดงให้เราเห็นและถ้าวางใจแบบนี้ได้ มันก็จะเห็นธรรมะทั้งที่เป็นเบื้องต้น จนเป็นธรรมะที่ลึกซึ้ง 

25640804pm--ใช้ความคิด อย่าให้ความคิดใช้เรา

4 ส.ค. 64 - ใช้ความคิด อย่าให้ความคิดใช้เรา : เมื่อเรามีสติรู้ทันความคิดและอารมณ์บ่อย ๆ ต่อไปก็จะรู้ทางว่าความคิดจะมาแบบไหน อารมณ์จะมาไม้ไหน คนเราเวลาจมอยู่ในอารมณ์ อารมณ์เหล่านี้จะพยายามครองจิตครองใจให้นานที่สุด มันมีลูกไม้หลายอย่าง เช่นเวลาเราโกรธ ความโกรธจะสั่งให้จิตส่งออกนอก ไปจดจ่ออยู่กับคนที่พูดไม่ดีกับเรา ทำไม่ดีกับเรา เราก็จะโกรธแล้วก็ด่าเขากลับ หรือถึงขั้นทำร้ายร่างกายเลย อันนี้เป็นอุบายอย่างหนึ่งของความโกรธ มันต้องการให้จิตเราส่งออกนอก จะได้ไม่หันกลับมาดูใจจนรู้ทันว่ามีอารมณ์เกิดขึ้น

ทันทีที่รู้ทันว่ามีอารมณ์เกิดขึ้น มันจะฝ่อหรือสลายตัวไป เพราะจุดอ่อนของมันก็คือการถูกรู้ถูกเห็น ยิ่งมีสติรู้ทันมันเร็วเท่าไร มันก็ครอบงำจิตใจเราได้น้อยเท่านั้น ดังนั้นเราจึงควรหมั่นสังเกตความคิด หมั่นดูจิตใจ หมั่นมองตนบ่อย ๆ หากไม่อยากพลาดท่าเสียทีเพราะอารมณ์อกุศลเหล่านั้น 

25640803pm--ฝึกใจให้รู้ทันความคิด

3 ส.ค. 64 - ฝึกใจให้รู้ทันความคิด : ความรู้สึกของกายนี้มีส่วนช่วยสะกิดใจให้กลับมามีสติไวๆ แทนที่จะเผลอ ใจลอยไปตามความคิด ความรู้สึกตัว หรือความรู้สึกว่ากายเคลื่อนไหว มันก็จะช่วยสะกิดให้ใจกลับมามีสติ แล้วก็เห็นความคิด หรือไม่ไหลไปตามความคิด ก็เหมือนกับว่าเวลาเราใจลอยฝันกลางวัน แล้วมีคนมาแตะมือเราแตะไหล่เรา ทันทีที่เรารู้สึกว่ามีอะไรมีใครมาแตะตัวเรา เราจะได้สติเลย ความคิดที่ไหลไปในอดีต ลอยไปในอนาคตก็จะกลับมาอยู่ปัจจุบัน

แต่ว่าการเจริญสติ เราไม่ได้รอให้ใครมาสะกิด แต่ใช้ความรู้สึกทางกายจากการเดินจากการสร้างจังหวะนี้แหล่ะ เหมือนกับมีสิ่งที่มาสะกิดใจให้กลับมามีสติ ที่หลงคิด หลงเข้าไปในอารมณ์ ก็กลับมารู้เนื้อรู้ตัว หรือกลับมาเห็นความคิดหรือรู้ทันความคิด อันนี้เราต้องอาศัยตัวช่วยแบบนี้ สติจึงจะพัฒนาได้ไว

 

ถ้าไม่มีตัวช่วย มันก็เติบโตอย่างเชื่องช้า แต่ถ้ามีความเพียร ทำอยู่เรื่อยๆ มันก็จะไวได้เหมือนกัน ถ้าเรารู้ มีวิชารู้ทันความคิด แล้วก็สามารถที่จะเป็นนายความคิด หรือกำกับความคิดให้มันอยู่ในรูปในรอย ไม่ไปสร้างความทุกข์หรือเอาความทุกข์มาเติมใส่ใจเราจนกระทั่งกินไม่ได้นอนไม่หลับจนกระทั่งเครียด 

25640802pm--รักษาใจให้รู้สึกตัวอยู่เสมอ

2 ส.ค. 64 - รักษาใจให้รู้สึกตัวอยู่เสมอ : เพราะว่ารู้สึกตัวก็คือภาวะที่โปร่ง โล่ง อิสระ หรือปลอดจากความอยาก หรืออารมณ์ใดใดทั้งปวง มันแค่รู้เฉยๆ พอรู้สึกตัวแล้ว มันก็จะเห็น การเห็นไม่เข้าไปเป็น ก็จะเกิดขึ้นได้ง่าย เพราะความรู้ตัว มันไม่มีการแบ่งแยกตัดสิน มันเป็นภาวะที่เปิดรับ รับรู้สิ่งต่างๆอย่างที่มันเป็น ไม่ว่าอารมณ์ภายใน หรือว่าวัตถุภายนอก แล้วพอเรารู้สึกตัว มันไม่ใช่แค่รู้ทัน หรือเห็นอารมณ์ที่เกิดขึ้นโดยที่ไม่ไปข้องแวะกับมันเท่านั้น

คือ สักแต่ว่ารู้ สักแต่ว่าเห็น แต่ว่ายังทำให้รับรู้โลกภายนอกได้อย่างแจ่มชัดด้วย เวลาใจไม่ลอย ไม่ฟุ้ง มีสติ มีความรู้สึกตัว จะรู้สึกเลยว่ามันรับรู้อะไรชัด แต่ถ้าใจลอยเมื่อไหร่ มันจะเหมือนกับว่าสิ่งรอบตัวมันเบลอๆ การรับรู้มันไม่ชัด มันเบลอ ๆ คนเราไม่ค่อยสังเกตหรอก คนที่ไม่เคยอยู่กับความรู้สึกตัวนานๆ จะไม่รู้สึกว่า มันเกิดความรู้สึกที่แจ่มชัด เพราะอยู่กับความเบลอมาตลอด เหมือนกับละเมอ

 

แต่พอได้สัมผัสกับความรู้สึกตัว และอยู่กับความรู้สึกตัวต่อเนื่อง ก็จะพบว่าการรับรู้โลกภายนอกมันชัด เหมือนกับตื่น ไม่ใช่หลับ บางทีเขาก็เรียกว่าตื่นรู้ ตื่นรู้คือภาวะที่เกิดจากความรู้สึกตัว ทีแรกตื่นรู้หรือรับรู้โลกภายนอกอย่างแจ่มชัด ต่อไปโลกภายในก็จะเห็นชัดขึ้นเรื่อยๆ แล้วการที่จะเห็นสัจธรรมความจริงก็เพราะความรู้สึกตัวซึ่งมาควบคู่กับสติ

 

เพราะฉะนั้น ทำความเข้าใจและสัมผัสความรู้สึกตัวให้เรื่อยๆ ซึ่งก็ไม่ได้ยากอะไร ทำอะไรก็ทำด้วยความรู้ตัว ตัวอยู่ไหน ใจอยู่นั่น ใจอยู่กับเนื้อกับตัว ไม่ใช่แค่เดินจงกรม สร้างจังหวะ อย่างที่เราสวดเมื่อวันก่อนเรื่องสติปัฏฐาน

 

พระพุทธเจ้าสอนให้ทำความรู้สึกตัวทั่วพร้อม เวลาเดินไปข้างหน้า ถอยไปข้างหลัง เวลามองไปข้างหน้า เหลียวซ้ายแลขวา เวลาคู้เหยียดอวัยวะ ทำความรู้สึกตัว เวลาทรงบาตร จีวร สังฆาฏิ ทำความรู้สึกตัว เวลากิน ดื่ม เคี้ยว ลิ้ม อุจจาระ ปัสสาวะ แม้กระทั่งอุจจาระ ปัสสาวะ ทำความรู้สึกตัว เวลายืน เดิน นั่ง หลับ ลืมตา นิ่ง พูดคุย ก็เป็นอิริยาบถธรรมดา แท้ๆ ถ้าหากว่าเราทำอย่างถูกต้อง มันก็จะเกิดความรู้ตัวขึ้นมา

 

มันเป็นเรื่องพื้นฐานที่ดูไม่ได้หวือหวาอะไร ไม่เหมือนกับการนั่งหลับตา ดูมีภาพที่ดี แต่ว่าการกินดื่มเคี้ยว ลิ้ม ทำด้วยความรู้สึกตัว มันก็เป็นการภาวนาที่มีค่าได้ สิ่งที่เป็นพื้นๆ ถ้าเราทำด้วยความรู้สึก จะทำให้เป็นสิ่งที่มีค่ามากทีเดียว เพราะฉะนั้น อย่าลืม ความรู้สึกตัวพยายามรู้จัก สัมผัส และรักษาให้อยู่กับเนื้อกับตัวไปเรื่อยๆนานๆบ่อยๆ

 

25640801pm--ทำกิจและทำจิต เพื่อชีวิตที่ผาสุก

1 ส.ค. 64 (เย็น) - ทำกิจและทำจิต เพื่อชีวิตที่ผาสุก : บางครั้ง การทำจิตกับการทำกิจ มันทำควบคู่กันไปเลย ไม่ใช่ว่าทำทีละตอน อย่างเช่น เราทำงาน มันก็เป็นการทำกิจอยู่แล้ว แต่ว่าเราก็ทำจิตไปด้วย ก็คือทำงานอย่างมีสติ จิตอยู่กับปัจจุบัน ไม่ไปพะวงถึงอนาคต เช่น เป้าหมายหรือว่ายอดที่จะไปให้ถึง มันมีอุปสรรคก็ไม่เอามารบกวนจิตใจ รู้จักวาง คนจะวิจารณ์งานของเรา เราก็ไม่เอามาเป็นอารมณ์ รู้จักปล่อยรู้จักวาง หรือเอามาพิจารณาใคร่ครวญ อันนี้เรียกว่า ทำจิตคู่กับทำกิจ

ที่จริงอย่าว่าแต่ทำงานเลย แม้กระทั่งการทำกิจวัตรประจำวัน เราก็ทำจิตควบคู่กันไปด้วย เช่น อาบน้ำ ถูฟัน กินข้าว อันนี้้เรียกว่าทำกิจ เราก็ทำจิตไปด้วยคือ มีสติ มีความรู้สึกตัว ไม่ใช่ว่าอาบน้ำไปแต่ใจลอยไม่รู้ไปอยู่ไหน หรือไปหมกมุ่นครุ่นคิดกับอะไรต่ออะไรให้กังวล

 

เพราะฉะนั้น เวลาพูดถึงเรื่องการทำจิต ก็ให้เราตระหนักว่า มีจุดมุ่งหมายเพื่ออะไร มีขอบเขตแค่ไหน เพื่อที่เราจะไม่ละทิ้งไม่ทำกิจ หรือว่าทำกิจ เราทำก็จริง ทำด้วยความขยันหมั่นเพียรก็จริง ก็ไม่ลืมการทำจิต ให้มันคู่กันไป อันนี้แหล่ะคือการปฏิบัติธรรม มันก็เป็นส่วนหนึ่งของการภาวนาด้วย 

25640801am--เจออะไรใจไม่ทุกข์

1 ส.ค. 64 (เช้า) - เจออะไรใจไม่ทุกข์ : เมื่อเจอทุกข์ อย่างแรกที่ควรทำก็คือ การยอมรับ กล่าวคือ ไม่ผลักไส ปฏิเสธ หรือตีโพยตีพาย โวยวายคร่ำครวญ เพราะการทำเช่นนั้นมีแต่จะเพิ่มทุกข์ให้แก่เรา นั่นคือทุกข์ใจ แต่ทันทีที่เรายอมรับได้ หยุดบ่น หยุดโวยวาย ใจก็จะกลับมาเป็นปกติ ทำให้สมองโล่ง สามารถนำปัญญามาใช้แก้ทุกข์ให้ลุล่วง หรือแก้ปัญหาให้เบาบางลงได้

จะว่าไปแล้ว อะไรเกิดขึ้นกับเรา ไม่สำคัญเท่ากับว่าเรารู้สึกหรือมีท่าทีกับมันอย่างไร เจอเหตุร้าย แต่ใจยอมรับได้ หรือรู้จักมองบวก คือ หาประโยชน์จากมัน รวมทั้งมองว่ามันเป็นธรรมดาของชีวิตและโลก รู้จักปล่อยวางได้ ใจก็ไม่เป็นทุกข์ 

25640731pm--เปิดรับด้วยใจที่เป็นกลาง

31 ก.ค. 64 (เย็น - เปิดรับด้วยใจที่เป็นกลาง : ลองทำใจให้กว้าง เรียกว่าใจกว้างก็ได้ ใจกว้างรับรู้อารมณ์ต่างๆที่เข้ามา แล้วไม่ใช่อารมณ์ที่เกิดขึ้นในใจรวมถึงสิ่งที่ปรากฏภายนอก เช่น เสียง ความร้อนความหนาว เปิดรับหรือยอมรับด้วยใจที่เป็นกลาง แล้วเราจะพบว่าความทุกข์ ความหงุดหงิด หรือความโกรธที่เกิดขึ้น มันก็จะบรรเทาเบาบางไป

เพราะที่จริงแล้วความทุกข์ที่เกิดขึ้น มันเกิดจากใจที่ผลักไส ไม่ใช่แค่ผลักไสอารมณ์ที่เกิดขึ้นในใจ รวมทั้งสิ่งที่กระทบจากภายนอกไม่ว่าจะเป็นรูปรสกลิ่นเสียงสัมผัส เป็นเพราะใจไม่ได้เป็นกลางต่อสิ่งนั้น แต่ไปผลักไสมัน จึงเกิดความทุกข์ อย่างเช่นเสียง เสียงหมาเห่า เสียงมอเตอร์ไซค์

 

ถ้าหากว่าวางใจเป็นกลางต่อสิ่งนั้น มันไม่ทุกข์หรอก แม้ว่าเสียงจะดังระคายโสตประสาทแต่ใจไม่ทุกข์ แต่พอใจไปผลักไสมัน ความทุกข์เกิดขึ้นเลย ในขณะที่ใจบ่นตีโพยตีพาย ก็ไม่เห็นอาการโวยวายในใจ เพราะว่ามาจากการผลักไสต่อสิ่งที่มากระทบ

 

เพราะฉะนั้น ถ้าวางใจเป็นกลางต่อสิ่งที่มากระทบ ไม่มีการตัดสินว่าดีหรือชั่ว ถูกหรือผิด ใจมันจะวาง แต่ถ้าผลักไสมันเมื่อไหร่ มันจะเกิดการยึดทันที เกิดการจดจ่อขึ้นมาทันทีเลย ยิ่งไม่ชอบ ยิ่งผลักไสสิ่งใด ยิ่งจดจ่อสิ่งนั้น แล้วมันก็เกิดความหงุดหงิด โทสะขึ้นมา อาการหงุดหงิด โทสะเกิดขึ้นแล้วยังไม่เห็นอีก คือเห็นแล้วก็พยายามกดข่มมัน แต่ไม่สำเร็จก็ยิ่งทุกข์ ยิ่งเครียดเข้าไปใหญ่ แต่พอเราวางใจเป็นกลางต่อสิ่งนั้นได้ เราก็จะพบกับความโปร่งความเบา ซึ่งก็เป็นความสงบอีกอย่างหนึ่งซึ่งอาจจะไม่เคยพบจากการที่พยายามปิดกั้นหรือผลักไสอารมณ์ต่างๆ การที่เราจะเห็นอารมณ์ต่างๆเหล่านี้ แล้วก็รู้ทันอารมณ์เหล่านี้ รวมทั้งวางใจเป็นกลางกับสิ่งเหล่านี้ได้

 

มันต้องอาศัยทั้งสติและสัมปชัญญะหรือว่าความรู้ตัว ถ้าหากว่ามีความรู้ทันหรือมีความรู้ตัว ความสงบก็จะเกิดขึ้นได้ การปล่อยวางมันก็สามารถที่จะเกิดขึ้นได้ และเมื่อปล่อยวาง ความทุกข์เพราะแบกเพราะยึดมันก็จะหมดไป

 

ให้เราลองฝึกแบบนี้ดูบ้างถึงแม้ว่าจะไม่คุ้นเคย แต่ว่าถ้าเราทำบ่อยๆ เราก็จะพบว่ามันเป็นวิธีที่จะเกี่ยวข้องกับทุกข์ได้ดี ก็อย่างที่บอก จริงๆแล้ว ทุกข์ไม่น่ากลัว แต่ที่น่ากลัวคือการที่ไม่รู้ทุกข์ หรือไม่เห็นทุกข์ อันนี้น่ากลัวกว่า 

25640731am--เห็นความโกรธ ไม่เป็นผู้โกรธ

31 ก.ค. 64 (เช้า) - เห็นความโกรธ ไม่เป็นผู้โกรธ : ในเรือนจำนั้นก็ยังมีอีกคนหนึ่งเป็นนักโทษ ชื่อจอห์น ก่อนติดคุกก็เป็นนักเลงก็ว่าได้ เป็นคนใจร้อน พออยู่ในคุกคนก็กลัว มีอยู่ช่วงหนึ่ง เขานอนไม่หลับและยิ่งรู้สึกแย่เพราะว่าเพื่อนนักโทษที่อยู่ใกล้ๆเปิดเสียงเพลงดังตอนกลางคืน วันหนึ่งเขาก็เลยไปบอกนักโทษคนนั้นว่าให้หยุดเปิดเพลงตอนกลางคืน เพราะว่ามันรบกวนเขา เขาก็พยายามพูดดีๆ แต่หมอนั่นกลับตะโกนด่า แล้วก็รีบเดินกลับเข้าห้องของตัว

จอห์นก็โกรธมาก ตะโกนด่ากลับไป แล้วก็กลับไปที่ห้อง เขาบอกว่า ตอนกลับไปที่ห้อง จะหาทางเล่นงานไอ้หมอนี่ จะต่อยมัน ซัดมัน กำราบมัน จะได้เลิกเหิมเกริม แต่ว่าในช่วงขณะนั้น เขานึกถึงคำสอนของอนุศาสนาจารย์คุงลู บอกว่าให้ดูมัน ให้เห็นมัน ไม่ต้องทำอะไรกับมัน แค่ดูเฉยๆ

ตอนนั้นเขาก็ได้สติ ก็เลยดูมัน แล้วก็เห็นความโกรธมันสงบลงไปเลย ไม่เคยเจอประสบการณ์อย่างนี้มาก่อน แล้วเขาก็ดีใจมากที่นอกจากจะไม่วู่วามทำอะไรลงไป ยังได้พบว่าความโกรธนี่ไม่ต้องทำอะไรกับมัน เพียงแค่เห็นมัน ดูมัน มันก็ดับไปได้

 

วันรุ่งขึ้น จอห์น ก็เดินไปหาเจ้าหมอนั่น เพื่อนร่วมคุกนี่ก็ลุ้นกันดูแล้วก็สงสัยว่า จะต้องมีการฟาดปากกัน แต่ที่ไหนได้ จอห์นยื่นมือเข้าไป แล้วก็บอกว่าขอโทษนะ ไอ้หมอนั่นก็คงเตรียมจะต่อสู้อยู่แล้ว เตรียมจะสวนด้วยกำปั้นอยู่แล้ว ถ้าหากว่าจอห์นทำอะไรเขา พอจอห์นเข้ามาขอโทษ เขาก็ขอโทษเหมือนกัน แล้วก็ยื่นมือมาจับกัน ก็กลายเป็นว่าที่คิดว่าจะมีการตะลุมบอนกัน มันกลับกลายเป็นการสงบศึก แล้วก็สร้างมิตรภาพ

อันนี้เป็นเรื่องที่น่าทึ่ง คนที่เจ้าอารมณ์โกรธแค้น ชอบอาละวาดชกต่อยจนกระทั่งติดคุกติดตะราง แต่ว่ามาเปลี่ยนพฤติกรรมในคุก อันนี้เพราะอะไร เพราะว่าการได้เห็นตัวเอง ไม่ได้เห็นอะไรที่ประเสริฐเลย แต่เห็นความโกรธที่เกิดขึ้นในใจ แล้วพอเห็นถึงจุดหนึ่ง ก็รู้ว่าความโกรธ มันไม่ใช่เป็นตัวฉัน มันเป็นสิ่งหนึ่งที่จรเข้ามา มันเป็นธรรมชาติที่เกิดขึ้นในใจ แล้วมันก็เป็นธรรมดาด้วย

 

พอเห็นว่าเป็นธรรมดา มันก็ไม่มีความรู้สึกที่จะต้องไปผลักไส กดข่มหรือรังเกียจ ทำให้ใจมันเปิดรับยอมรับได้ พอทำเช่นนั้น อารมณ์เช่นความโกรธ ก็ค่อยๆสงบลง ก็คงคล้ายๆอันธพาลที่พอได้รับการปฏิบัติด้วยดีจากจอห์น แทนที่จะต่อยตี หรือด่าว่าโต้ตอบกลับไป กลับกลายเป็นสุภาพอ่อนโยน ขอโทษ

แม้กระทั่งอันธพาลสงบเสงี่ยมได้ หากได้รับการปฏิบัติในทางที่อ่อนโยน อารมณ์กราดเกรี้ยวก็เหมือนกันพอได้รับการโอบกอด โอบรับ มันก็สงบลงได้เหมือนกัน อันนี้คือสิ่งที่จอห์นเห็น เห็นความโกรธเป็นอย่างนี้เอง เพียงแค่ดู เพียงแค่เห็น เพียงแค่โอบรับหรือว่าเปิดรับ มันก็สงบลง อันนี้เป็นการค้นพบที่สำคัญที่มันเปลี่ยนชีวิตของเขาได้ 

25640730pm--ฝึกตนจนละตน

30 ก.ค. 64 - ฝึกตนจนละตน : การที่รู้ซื่อๆก็ยังทำให้เราได้เห็นธรรมชาติของอารมณ์เหล่านั้น ว่ามันก็ไม่เที่ยง มันมาแล้วก็ไป แต่ก่อนนี้ก็ไม่เห็นตรงนี้ ก็ไปเอาจริงเอาจังกับมัน เวลาโกรธก็จมดิ่งอยู่ในความโกรธ หรือว่าโวยวายตีโพยตีพาย รวมทั้งความเบื่อความเหงา ไปเอาจริงเอาจังกับมัน แต่พอเรามาดูมาเห็นมัน เห็นมันบ่อยๆ มันก็จะรู้ว่าของพวกนี้มันมาแล้วก็ไป ทุกอย่างไม่ว่าจะสุขหรือทุกข์ ดีใจหรือเสียใจ เราก็ไม่ไปเอาจริงเอาจังกับมัน เพราะรู้ว่าเดี๋ยวมันก็ไป

แล้วต่อไปก็จะเห็นว่า อารมณ์พวกนี้ไม่ใช่เรา แต่ก่อนไม่เคยรู้ไม่เคยเห็นเลย เวลามีอารมณ์พวกนี้เกิดขึ้น ก็ไปคิดว่าเป็นเรา เราโกรธ เราเกลียด เราสุข เราทุกข์ เราคิด พอคิดดีก็ดีใจ พอคิดชั่วก็เสียใจ บางทีก็โกรธตัวเองว่าทำไมถึงคิดแบบนั้น มันไม่ใช่เราคิด มันไม่ใช่เรา มันแค่เป็นความคิดที่เกิดขึ้น

อารมณ์ก็เหมือนกัน มันไม่ใช่เรา ตรงนี้แหละที่มันช่วยทำให้ความยึดมั่นในตัวเราของเรา มันค่อยๆลดลงเมื่อวานนี้ก็ได้พูดถึงเรื่องอนัตตา พูดถึงเรื่องของการความจำเป็น หรือความสำคัญของฝึกจิต จนกระทั่งไม่ยึดมั่นในตัวกูของกู หรือพูดภาษาชาวบ้านก็คือ ไม่มีตัวกู ซึ่งในขณะที่ยังละตัวกูไม่ได้ ก็ให้มีตัวกูที่ดี ที่มีคุณธรรมก่อน แต่ถึงแม้ยังละตัวกูไม่ได้อย่างสิ้นเชิง เราก็ยังสามารถที่จะละมันได้ชั่วคราว 

25640729pm--ใช้ตัวกูให้เข้าถึงธรรม

29 ก.ค. 64 - ใช้ตัวกูให้เข้าถึงธรรม : แต่ก็ต้องระวังเมื่อทำความดี แล้วอย่าไปหลงตนว่า กูเป็นคนดี คนที่ทำความดีหลายคนพอทำไป ๆ เกิดความหลงตนว่าเป็นคนดี แถมดีกว่าคนอื่นด้วย อันนี้เรียกว่าตัวกูมันใหญ่ขึ้น ทำความดีมากๆถ้าวางจิตวางใจไม่เป็น ตัวกูก็จะใหญ่ขึ้น มีอำนาจมากขึ้นแล้วก็สามารถที่จะทำสิ่งที่น่าเกลียด ก็ทุกข์ให้กับตนเองและผู้อื่นได้ อันนี้ก็ต้องระวัง ต้องรู้เท่าทันมัน

เมื่อเราตั้งมั่นในระดับจริยธรรมแล้ว การที่จะก้าวหน้าไปสู่การเข้าถึงสัจธรรม เข้าใจอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ก็จะเป็นไปได้อันนี้เป็นการบ้านที่เราต้องทำให้เกิดมีขึ้นในช่วงชีวิตนี้